ACOD: "Verlaag leerplicht naar vijf jaar of zelfs jonger"

Vandaag zijn kinderen vanaf zes jaar leerplichtig. België verschilt daarin van andere landen waar een schoolplicht bestaat. Waar hier ook huisonderwijs een optie is, moeten Nederlandse leeftijdsgenoten sowieso koers zetten naar school. ACOD geeft aan dat een verlaging naar vijf jaar wenselijk is, maar dat zo’n ingreep eigenlijk niet ver genoeg gaat. “Het is goed dat er op Vlaams én op federaal niveau eindelijk wat beweegt”, zegt algemeen secretaris Nancy Libert. “Maar wij willen verdergaan.”

De socialistische onderwijsbond ijvert voor schoolplicht en meent dat vooral kinderen uit kansarme milieus voordeel zullen halen uit zo’n maatregel. Het is volgens Libert belangrijk dat alle kinderen al vanaf jonge leeftijd geconfronteerd worden met leeftijdsgenoten van verschillende sociale achtergronden. “We beseffen dat er in het verleden al meer dan eens dergelijke initiatieven genomen zijn, maar we hopen dat onze politici er deze keer echt werk van maken.”

Eerder deze week werd duidelijk dat de Vlaamse regering zich mogelijk in september zal uitspreken over een voorstel om de leerplicht te verlagen. In een antwoord van minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) aan Vlaams Parlementslid Jo De Ro (Open Vld), waarover Het Nieuwsblad berichtte, staat dat de regering na raadpleging “de nodige opmerkingen” zal bezorgen aan premier Charles Michel (MR).

Stokpaardje

Aan Franstalige kant lijkt er de nodige eensgezindheid te bestaan. In Vlaanderen is de verlaging uitgegroeid tot een liberaal stokpaardje: in april 2015 dienden Open Vld en MR al een wetsvoorstel in om de grens op vijf jaar te plaatsen. Zij haalden toen een studie aan van het Leuvense onderzoeksinstituut HIVA, waaruit bleek dat kleuters met een migratieachtergrond, uit eenoudergezinnen of van laaggeschoolde ouders minder vaak naar de eerste kleuterklas gingen.

Regeringspartij N-VA ijvert ook voor leerplicht vanaf vijf jaar. "In de laatste kleuterklas wordt er veel aandacht besteed aan taal- en getalbegrip", zegt onderwijsspecialist en Vlaams Parlementslid Koen Daniëls. "Dat is cruciaal voor de ontwikkeling van schoolrijpheid en legt het fundament voor het leren lezen, schrijven en rekenen. Vanaf drie jaar lijkt ons geen goed idee, omdat rond die leeftijd heel wat kinderen nog regelmatig ziek zijn. Als de leerplicht dan zou gelden, zouden ouders steeds naar de huisarts moeten gaan." 

Crevits stelde in het verleden dat een verlaging geen deel uitmaakt van het federale regeerakkoord. Het nieuwe overleg vindt plaats omwille van enkele wetsvoorstellen die in behandeling zijn genomen. “De premier heeft op vraag van de Kamervoorzitter dan ook aan de Vlaamse regering gevraagd om haar advies te geven over die wetsvoorstellen."

Ontwikkelingsachterstand

Op dit moment is Vlaanderen internationaal koploper op vlak van kleuterparticipatie. Grofweg 98 procent staat ingeschreven op een school. Van die kleuters is 97 procent voldoende aanwezig in de klas. Wel bleek dat kleuters uit de grote steden vaker wegbleven. Het gaat hierbij eerder om kansarme of anderstalige kinderen. Voorstanders, zoals cognitief psycholoog Wouter Duyck (UGent), geven aan dat een verlaging ervoor moet zorgen dat zij sneller in contact komen met de Nederlandse taal. Op die manier kan een ontwikkelingsachterstand zo beperkt mogelijk worden gehouden.

Tegenstanders schermen met een mogelijk beperkte impact en het hoge kostenplaatje. Niet alleen zou er bijkomende financiering moeten worden vrijgemaakt voor de extra kleuters. De grondwet schrijft eveneens voor dat er, vanaf dat de leerplicht geldt, een levensbeschouwelijk vak moet worden gegeven. Het zou betekenen dat kleuters al vanaf drie of vijf jaar bijvoorbeeld niet-confessionele zedenleer of rooms-katholieke godsdienst op hun bordje krijgen. Lessen waarvoor ook leerkrachten zouden moeten worden gevonden.