Direct naar artikelinhoud

Drie vragen over het 'Minder Marokkanen'-proces van Wilders, nu hoger beroep vandaag begint

Vandaag is de voorbereiding van het hoger beroep van het 'Minder Marokkanen'-proces tegen PVV-leider Geert Wilders begonnen. Tijdens een zogenoemde regiezitting in de zwaarbeveiligde rechtbank op Schiphol zal de verdediging van Wilders op dinsdag en donderdag de onderzoekswensen toelichten.

Drie vragen over het 'Minder Marokkanen'-proces van Wilders, nu hoger beroep vandaag begint
Beeld Hollandse Hoogte

Waarvoor moet Wilders zich bij het gerechtshof verantwoorden?

De PVV-leider wordt beschuldigd van groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie. De zaak draait om twee uitspraken van Geert Wilders in 2014. Op 12 maart van dat jaar, een week voor de gemeenteraadsverkiezingen, bezocht de PVV-leider de Haagse markt. Tijdens dat bezoek zei hij dat hij 'als het even kan minder Marokkanen wilde'. 

Een week later, op de avond van de verkiezingen, vroeg hij zijn toehoorders in een Haags café of ze 'meer of minder Marokkanen' wilden. Het publiek scandeerde vervolgens: 'Minder, minder, minder.' Uit getuigenissen bleek later dat PVV-medewerkers het publiek vooraf hadden geïnstrueerd zodat de Wilders-aanhangers in de zaal 'juist' zouden reageren. Ook vertelde een PVV-getuige dat Wilders die avond een zo scherp mogelijke speech wilde houden, die veel media-aandacht zou genereren. 

De centrale vraag in dit proces is: waar eindigt de vrijheid van meningsuiting voor een politicus en wanneer is er sprake van belediging en het aanzetten tot haat en discriminatie? Volgens het Openbaar Ministerie heeft de PVV-leider in 2014 die grens overschreden. De vrijheid van meningsuiting gaat ver, stelt het Openbaar Ministerie. Ook voor politici. Je vrij voelen om je mening te uiten is immers essentieel voor het publieke debat. Maar deze vrijheid stopt als de vrijheden van anderen in het geding zijn, stelde de advocaat-generaal dinsdagochtend. 'Iedere burger moet zich immers een volwaardige burger kunnen voelen. Je mag niet discrimineren.' Oftewel: politici mogen geen intolerantie aanwakkeren.

Wilders stelde tijdens het vorige proces dat hij het slachtoffer was van een heksenjacht. Hij zou een mening hebben verkondigd die miljoenen Nederlanders met hem delen, betoogde hij. Bovendien, nuanceerde hij later, zouden zijn uitspraken alleen betrekking hebben gehad op criminele Marokkanen. Als Zweden of Canadezen oververtegenwoordigd zouden zijn in de misdaadstatistieken zou Wilders ook pleiten voor een uitstroom van die groepen, betoogde zijn advocaat Geert-Jan Knoops destijds.

Hoe oordeelden de rechters in eerste aanleg?

De wet geldt voor iedereen, ook voor een democratisch gekozen politicus, stelde de rechtbank op 9 december 2016. Volgens de Haagse rechters was het aannemelijk dat de uitspraken van Wilders op 12 maart 2014 niet gepland waren. Getuigen vertelden dat de woorden op de Haagse markt een slip of the tongue leken.  

Over de speech van 19 maart 2014 oordeelden de rechters anders: deze was gepland en Wilders had bewust gekozen voor scherpe bewoordingen die een schokeffect teweeg zouden brengen. De PVV-leider hield zijn speech op het moment dat de camera's draaiden en hij was zich ervan bewust dat zijn woorden zouden doordringen tot de 'intimiteit van de woning' van miljoenen Nederlanders.  

Doordat zijn publiek op de vraag of ze minder Marokkanen wilden zestien maal 'minder' scandeerde en de PVV-voorman vervolgens antwoordde dat hij dat zou regelen, veroorzaakten zijn uitspraken bovendien veel angst onder Marokkaanse Nederlanders. De rechtbank veroordeelde hem dan ook voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. Van het aanzetten tot haat werd hij vrijgesproken. Hoewel het Openbaar Ministerie een boete van 5.000 euro had geëist, legden de rechters geen straf op. De veroordeling op zich is al voldoende straf voor Wilders, oordeelden ze.

Wat gaat er deze week gebeuren?

Zowel Geert Wilders als het Openbaar Ministerie zijn in hoger beroep gegaan tegen het vonnis van de Haagse rechtbank. Ditmaal zullen de raadsheren van het gerechtshof zich over de zaak buigen. Het OM is het oneens met de gedeeltelijke vrijspraak en vindt dat er wél een boete opgelegd had moeten worden, maar heeft geen aanvullende onderzoekswensen.

De verdediging van Wilders kan zich niet vinden in de veroordeling en wil wél dat er meer 'gedegen onderzoek' wordt gedaan. Volgens Knoops was het vonnis van de rechtbank een 'dieptepunt' en hebben de rechters 'de plank misgeslagen en de vrijheid van meningsuiting een slechte dienst bewezen'. 

In een circa zes uur durend betoog zullen Geert-Jan Knoops en zijn collega-advocaten uitleggen waarom Wilders van alle aanklachten vrijgesproken had moeten worden. Zo zou de Haagse rechtbank het begrip 'ras' juridisch verkeerd hebben uitgelegd. Volgens Knoops vallen Marokkanen niet onder dit begrip. Op 9 november zal het gerechtshof oordelen over de verzoeken van Knoops. Naar verwachting begint de inhoudelijke behandeling van het hoger beroep op 17 mei 2018.

Hoe kwam rechtbank tot zijn vonnis?

De uitleg van het vonnis in eerste aanleg.