Moreel dilemma: ‘Kan ik mijn beste vriendin vertellen dat ze niet altijd over haar baby moet praten?’

De vraag

“Een van mijn beste vriendinnen is enkele maanden geleden moeder geworden. Ze is de eerste van onze vriendengroep en uiteraard waren we allemaal heel blij voor haar. Tegelijkertijd maakte ik me al vrij snel zorgen over de impact die haar moederschap op onze vriendschap zou hebben. Ik heb al gemerkt dat ouders er altijd lijken van uit te gaan dat hun nabije kring het prima vindt om het voortdurend over hun kind te hebben, en dat ze dat kind overal mee naartoe nemen.

“En inderdaad, onze vriendschap is sinds de bevalling volledig veranderd. Ze mist onze uitjes regelmatig en als ze er wel bij is, brengt ze ofwel haar dochter mee, ofwel praat ze voortdurend over haar. De gesprekken gaan over niks anders meer dan over de eerste woordjes en hoe ver ze nu al kan zien. Haar evolutie en een relaas over hoe moeilijk het moederschap is, nemen telkens weer het volledige gesprek over.

“Uiteraard heb ik begrip voor haar veranderde situatie, en natuurlijk zie ik haar kind graag en wil ik er wel eens mee spelen. Maar ik heb geen behoefte om altijd over haar bezig te zijn, of om tussen het gekrijs te brunchen. Ik wil ook nog weten wat mijn vriendin bezighoudt en mijn hart zonder schroom kunnen luchten. Naar mijn gevoel is daar nu totaal geen ruimte meer voor: mijn vriendin wimpelt mijn persoonlijke problemen telkens af door het gesprek weer naar haar toe te trekken. Blijkbaar weet je pas wat echte problemen zijn als je moeder bent geworden.

“Ze doet hetzelfde met de andere vriendinnen, maar ik ben precies de enige die dat vervelend vindt. De rest van de groep steekt mijn irritatie op het feit dat ik gewoon niet zo graag rond kinderen ben. Maar is het dan zo fout om het jammer te vinden dat we onze vriendin nog maar zelden alleen zien en haar niet meer even persoonlijk kennen zoals vroeger? Kan ik het maken om daar iets over te zeggen, of moet ik me gewoon neerleggen bij de veranderde situatie?”

Het antwoord van filosoof Johan Braeckman: ‘Je moet deze periode uitzitten’

“De vriendin van de vraagsteller moest ongetwijfeld al meerdere borden in de lucht houden, maar nu is er nog een ander, veeleisend bord bijgekomen: een baby. Die slorpt nu vrijwel alle aandacht op. Dat daardoor andere borden van het stokje dreigen te vallen, is begrijpelijk. Wie een kind krijgt, ontwikkelt spontaan een soort tunnelvisie.

“Daar spelen neurobiologische factoren een rol in die een heel nuttige functie hebben. Een kind moet immers gesocialiseerd worden, cognitieve en andere vaardigheden ontwikkelen en een veilige hechting krijgen. Om dat te bekomen, moet het voldoende aandacht en liefde krijgen, vooral tijdens de vroege jaren.

“Tot op zekere hoogte moet de vraagsteller dus begrijpen dat haar vriendin nu andere prioriteiten heeft. Meer nog: ze moet haar geruststellen, zodat ze zich niet te veel extra zorgen maakt. Er zijn immers veel nieuwe ouders die vrezen dat ze van hun vrienden zullen vervreemden, omdat ze in hun nieuwe identiteit als moeder of vader eendimensionaal overkomen en veel minder flexibel zijn dan vroeger.

“Bovendien kunnen ze een onuitgesproken schrik ervaren voor het effect van hun kind op de vriendenkring, wat ertoe kan leiden dat ze zich steeds meer afzonderen. Van de weeromstuit kunnen de vrienden denken dat de nieuwe ouders alleen nog met hun kind begaan zijn. Zoiets is misschien ook in deze casus aan de hand.

“Het ouderschap is ook geen louter rationele kwestie. Je kunt zoiets niet enkele uren uitschakelen om je in die periode een vriendinnenrol aan te meten. Je bent en blijft namelijk elk uur van de dag ouder. Het vergt dus meer inspanning om er niet mee bezig te zijn dan wel. Daarom kan de vraagsteller niet verwachten dat haar vriendin weer haar oude zelve wordt.

“Tegelijkertijd moet de moeder begrijpen dat ze het gesprek niet voortdurend kan domineren met verhalen over haar baby, want die zijn inderdaad zelden interessant voor buitenstaanders. Het is een kwestie van evenwicht.

“Bij sommige ouders is het mogelijk om – met de nodige tact en voldoende humor – duidelijk te maken dat het baby-onderwerp niet voortdurend aan bod kan komen. Dat kan misschien door langs de neus weg iets te zeggen als: ‘we willen graag met de vriendinnen een avondje uit, lukt het om een babysit te vinden, of wil je dat we mee helpen zoeken?’ Zo vermijdt de vraagsteller dat ze op een verkeerd moment haar frustraties over de nieuwe situatie te fel uitdrukt.

“Het gevaar is verre van denkbeeldig dat de moeder zich gekwetst voelt door een verzoek om de baby thuis te laten en het er minder over te hebben. Als ze er met haar vriendin over wil praten, moet ze dat dus diplomatisch en op een zachte manier doen.

“Cruciaal is ook dat de vraagsteller zich afvraagt wat de vriendschap haar waard is. Stel dat die vriendin ook in het verleden nogal op zichzelf gecentreerd was, dan wordt dat nu door het moederschap nog eens versterkt. Dat kan ertoe leiden dat de vriendschap gaandeweg verdampt. Maar is het echt een goede vriendin die ze niet kwijt wil, dan moet ze deze periode even uitzitten. Zodra de baby- en peuterfase voorbij is, heeft het kind minder aandacht nodig en zal de vriendschapsrelatie opnieuw hechter worden.

“In de tussentijd moet ze leren accepteren dat hun band verandert. In de loop van het leven zijn vriendschappen zoals eb en vloed: soms ben je heel close en soms drijf je van elkaar weg. Dat komt overigens niet alleen door kinderen, daar zijn diverse redenen voor. Denk aan onderzoekers die jarenlang aan een doctoraat werken of mensen die een veeleisende carrière opbouwen. Maar mits wat wederzijdse inspanning kan de band sterk genoeg blijven om de draad erna weer op te pikken. Aanvaarden dat haar vriendschap zich in een nieuwe fase bevindt, is het beste wat deze dame nu kan doen.”

Worstelt u zelf met een vraag die u onze Raad der Wijzen wilt voorleggen, mail dan naar raadderwijzen@demorgen.be.