Nijmegen is een van de gemeenten die tijdelijke opvangplekken hebben geopend omdat er landelijk een groot tekort aan is. Dat tekort is vooral ontstaan doordat veel opvangplekken worden bezet door mensen die nog wachten op een woning.
Dat die situatie steeds nijpender wordt, blijkt uit het feit dat Nijmegen niet de enige gemeente is met wie het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) de afspraken niet meer kon nakomen. Zo is het aanmeldcentrum in Ter Apel al weken lang overvol en is ook de zogenoemde overlooplocatie in Assen noodgedwongen langer open.
Een woordvoerder van het landelijke COA wijst ook op soortgelijke situaties in Heumen, Biddinghuizen, Breda en Goes. Ook daar bleven opvanglocaties langer open dan de bedoeling was. Uiteindelijk lukte het wel de noodopvanglocaties weer leeg op te leveren. "Het is niet zo dat we het maar laten bestaan", zegt de woordvoerder. "We gaan in gesprek en doen ons best om mensen naar andere locaties te brengen."
Volg nieuws over asielopvang
'Vriendschap behoorlijk op de proef gesteld'
De opvang voor vluchtelingen zit echt helemaal klem, ziet ook de Nijmeegse burgemeester Hubert Bruls. Maar de noodopvang Winkelsteeg moest per 1 mei leeg, zodat de bouw van huizen op dat terrein kan beginnen. En dus voerde Bruls de druk op het COA flink op: Nijmegen dreigde met dwangsommen en legde zelfs de bouw van een nieuwe noodopvang in het noorden van de stad even stil.
Dat zegt ook wat over de ontevredenheid over de gang van zaken, zegt Bruls in gesprek met NU.nl. Hoewel het COA tot zo'n drie weken terug "best goed" bezig was met het overplaatsen van mensen, stokte dat omdat er gewoonweg geen plek meer was. Maar Bruls had ook niet de indruk dat de organisatie hard op zoek was naar alternatieven, en dat zorgde voor spanningen.
"De vriendschap die we als Nijmegen naar het Rijk voelen wordt behoorlijk op de proef gesteld", zegt Bruls. "Je doet de hele tijd beroep op het vertrouwen van een gemeente zonder daar iets voor terug te geven. En als je dat te vaak doet, gaan vriendschappen verloren."
Voor Nijmegen kwam de oplossing vlak voor de deadline: dinsdagmiddag werd bekend dat het COA zo'n vijfhonderd mensen gaat doorplaatsen naar hotels en andere opvanglocaties. De resterende tweehonderd asielzoekers mogen nog maximaal twee weken blijven. Het COA heeft zo iets langer de tijd om mensen te verplaatsen, en Nijmegen kan alvast beginnen met het bouwen van huizen.
Situatie in Nijmegen tekenend voor situatie in het land
Deze situatie geeft aan "hoe moeilijk het op dit moment is om mensen een onderkomen te geven", zegt een woordvoerder van het COA in de regio Gelderland. "We zijn voortdurend op zoek naar plekken. Op een gegeven moment is de rek eruit en dan gebeurt er zoiets wat we in Nijmegen hebben meegemaakt."
De woordvoerder zegt dat het COA dat "absoluut niet wil". En "zeker niet bij een gemeente als Nijmegen, die ons altijd ter wille is geweest en nog steeds is."
Het liefst komt het COA ook de afspraken na, vervolgt hij. "Dit moet je zien als een echte noodsprong die we hebben moeten maken."
"Ga maar eens in de schoenen van het COA staan.", zegt Bruls. "Ze hebben bijna elke dag eenzelfde situatie als ze in Nijmegen hebben. Daarom kan ik ook niet écht boos op ze worden."
Maar het kan wel wat slimmer aangepakt en beter gepland worden, vindt hij. Bijvoorbeeld door op tijd met een plan te komen over hoe een locatie leeggeruimd moet worden. "Ik heb het idee dat dat nu op het laatste moment gebeurde."
'Als het ons lukt, waarom bij hen dan niet?'
De situatie in de asielopvang nu is "buitengewoon pijnlijk", zegt Bruls. Hij kijkt dan ook met een dubbel gevoel terug op de gebeurtenissen rond de noodopvang. "Wat overheerst is dat je een bijdrage probeert te leveren. Maar ik zie ook gemeenten in Nederland, ook in de regio Gelderland, waarvan ik denk: waarom kunnen we daar niet een aantal wooncontainers plaatsen? Als het ons lukt, waarom bij hen dan niet?"
De burgemeester zegt er "wel een beetje klaar mee te zijn" dat er zo wordt gewezen op het draagvlak onder inwoners. Ook hij krijgt te maken met boze of bezorgde inwoners. "Ik wil dan best overleggen, maar het moet wel gewoon gebeuren. We moeten mensen opvangen omdat we anders een nog groter probleem hebben."
Gemeenten moeten nú stappen te zetten, omdat de situatie steeds nijpender wordt, vindt Bruls. "Je kunt beter in één keer goed door de zure appel heen bijten. Dan bezorg je jezelf minder last, want het Rijk en het COA zullen je toch blijven benaderen. Gemeenten die al veel helpen zullen ook steeds meer tegen het Rijk zeggen: oefen meer druk uit op die andere gemeenten. Er komt een moment dat ook wij zeggen: we doen iets minder."
NUjij: Uitgelichte reacties