Luister naar

In memoriam: briljant doch genadeloos

Nieuws
De omstreden Britse schrijver en Nobelprijswinnaar V.S. Naipaul is zaterdag op 85-jarige leeftijd overleden in zijn woning in Londen. Dat maakte zijn familie zondag bekend.
Rick Moeliker
dinsdag 14 augustus 2018 om 03:00
In memoriam: briljant doch genadeloos
In memoriam: briljant doch genadeloos ap / Chris Ison

Houdt Naipaul wel van mensen, vroeg Hilbrand Rozema zich in 2011 af in het Nederlands Dagblad na het lezen van Naipauls reisverslag door Afrika. De dieren kunnen op zijn onverdeelde liefde rekenen, het menselijk contact lijkt hij echter keer op keer met de nodige tegenzin te leggen, gezien zijn vaak bijtende beschrijvingen van het in zijn ogen belachelijke handelen van de Afrikaanse bevolking. Het is Naipaul ten voeten uit: aan de ene kant een briljant observator, aan de andere kant een genadeloos manipulator.

ontworteld

Vidiadhar Surajprasad Naipaul kwam in 1932 ter wereld op het eiland Trinidad als zoon van Indiase ouders. Zijn ouders waren naar Trinidad vertrokken, omdat zijn vader daar aan de slag kon als journalist. Naipaul voelde zich nooit thuis op het eiland, al verlangde hij evenmin naar het overvolle India. Hij greep daarom in 1950 met beide handen de kans aan om Engels te gaan studeren in Oxford. Niet dat hij zich veel beter ging voelen in het moederland. Hij ondernam als student zelfs een poging tot zelfdoding. Naipaul zag zich als een ontworteld mens: India, Trinidad en Engeland waren het allemaal niet voor hem.

Zijn boeken weerspiegelen die geschiedenis en gaan vrijwel zonder uitzondering over de doorwerking van het koloniale tijdperk, waarvan Naipaul een product was. Na zijn studie ging hij aan de slag als journalist bij de BBC en begon hij romans te schrijven. Zijn grote doorbraak beleefde hij in 1961 met Een huis voor meneer Biswas, waarin hij de geschiedenis van zijn vader optekent. Na dit internationale succes wijdde hij zich volledig aan het schrijven. Zijn oeuvre bevat meer dan dertig boeken en bestaat uit romans, verhalenbundels, historische studies en reisverhalen. In 1971 werden zijn inspanningen bekroond met de Man Booker Prize en in 2001 volgde de ultieme bekroning met de Nobelprijs voor de Literatuur.

vies en onfatsoenlijk

In 1962 publiceerde hij zijn eerste reisverslag, The Middle Passage. Hij bezocht hierbij de voormalige Britse koloniën in West-Indië. Het bleek de opmaat te zijn voor wat je gerust de Naipaul-stijl kunt noemen: de bevolking in deze gebieden gedraagt zich volgens hem achterlijk, is vies en kent geen fatsoen. Vrouwen moesten het hierbij nog eens extra ontgelden: dat waren in de ogen van Naipaul slechts sentimentele wezens. Zijn cynische manier van observeren werd lang niet door iedereen op prijs gesteld en de beschuldiging van racisme en vrouwenhaat klonk geregeld na het verschijnen van een nieuw boek.

Dat hij ook zichzelf niet spaarde, bleek toen in 2008 zijn biografie The World is What it Is uitkwam, geschreven door Patrick French. In de gesprekken met zijn biograaf liet Naipaul weten zowel zijn eerste vrouw als zijn minnares meermalen lichamelijk en geestelijk te hebben mishandeld, wat tot geschokte reacties leidde in de Engelse literaire wereld.

Naipaul was niet gelovig en sprak zich in zijn boeken en interviews meermaals negatief uit over religie. Vooral de islam beoordeelde hij als schadelijk omdat die volgens hem tendeert naar het uitroeien van alle andere culturele uitingen.

Over het christendom was hij iets positiever, al moest hij niets hebben van zendelingen. Aan het christendom ontleende hij echter wel een van de belangrijkste steunpilaren voor een fatsoenlijke beschaving: doe anderen niet aan wat je liever niet jezelf aangedaan ziet worden.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Asielzoekers slapen in de portiek van een leegstaand Brussels kantoor.

In Brussel hebben duizenden asielzoekers geen dak boven hun hoofd. 'We zien mensen hier gek worden'

Duizenden asielzoekers leven in België op straat. Een groot Brussels netwerk van vrijwilligers en hulporganisaties probeert te compenseren wat de staat laat liggen.

Amit Soussana op 29 januari kort na haar vrijlating door Hamas.

Ex-gijzelaar Hamas vertelt over seksueel misbruik tijdens 55 dagen van gevangenschap in Gaza

Voor het eerst heeft een vrijgelaten Israëlische gijzelaar openlijk verteld over seksueel geweld gepleegd door Hamas tijdens haar gevangenschap. Amit Soussana zegt onder meer seksueel te zijn misbruikt door haar bewaker.

Demonstranten dinsdagavond in Boedapest. Dit is de tweede keer dit jaar dat Hongaren in groten getale de straat opgaan.

Duizenden Hongaren de straat op om gelekt telefoongesprek in corruptieschandaal

Duizenden Hongaren hebben dinsdagavond gedemonstreerd tegen de regering. Aanleiding voor het spontane protest is een gelekt telefoongesprek, over hoe kabinetsmedewerkers een corruptieonderzoek hebben geprobeerd te dwarsbomen.

In Texas en Kansas vroegen veeboeren zich af waarom sommige van hun koeien ziek zijn: ze eten slecht, geven minder melk en hebben soms koorts en diarree.

Koeien en geiten in Amerika besmet met H5N1: gevreesde vogelgriep rukt weer iets verder op. Vijf vragen

Epidemiologen zijn zeer ongerust nu het vogelgriepvirus H5N1 in Amerika koeien en geiten heeft besmet en ze ziek lijkt te maken. Tegelijkertijd waarschuwen kenners voor overhaaste conclusies. Vijf vragen over dit virus.

Demissionair minister-president Mark Rutte krijgt een rondleiding door de wijk Dashilar tijdens een werkbezoek aan Volksrepubliek China.

Premier Rutte in zijn element op bezoek bij 'goede vriend China': 'Oekraïne was voor mij onderwerp nummer 1'

Oekraïne en de handelsrelaties, dat zijn de belangrijkste thema’s bij Ruttes bezoek aan China. Het meest was hij op dreef op de universiteit. Maar het is de vraag of zijn verhaal indruk heeft gemaakt op de Chinese overheid.

Sinds de trekkerdemonstraties van begin dit jaar wordt de ene na de andere maatregel ingetrokken of verwaterd.

Onder druk van boeren sneuvelt ene na andere groene ambitie van de Europese Unie

Na Europabrede boerenprotesten is de Europese groene revolutie tot stilstand gekomen en deels zelfs teruggedraaid. De gevolgen voor klimaat en milieu zijn aanzienlijk, en het einde van de contrarevolutie is nog lang niet in zicht.