'Meer allochtone rechters is een lastige opgave'
Den Haag
Zo worden personeelsadvertenties breder uitgezet en komen daarin niet alleen maar blanke rechters in beeld. Ook de selectie is tegen het licht gehouden, overigens zonder concessies te doen aan de kwaliteit. De maatregelen hebben echter ‘amper’ tot verbetering geleid, zegt woordvoerder Barbara den Uyl.
D66-Kamerlid Maarten Groothuizen noemt het in het Algemeen Dagblad ‘onbestaanbaar’ dat naar schatting ruim 12 procent van alle Nederlanders van allochtone komaf is, maar dat ‘slechts’ 2 procent van de 2300 rechters buitenlandse wortels heeft. ‘Rechters moeten herkenbaar zijn voor de hele bevolking. Dat draagt bij aan het vertrouwen in de rechtsstaat.’ Hij wil de rechtspraak geen quota opleggen. ‘Het gaat er nog steeds om dat de beste man of vrouw de baan krijgt. Maar er vallen nu tijdens de werving van rechters te veel geschikte kandidaten met een migratieachtergrond af.’ Hij wil dat het kabinet daarover in gesprek gaat met de rechterlijke macht.
Groothuizen wijst erop dat bij sollicitaties soms veel belang wordt gehecht aan officiële nevenactiviteiten van sollicitanten. Terwijl een getalenteerde Marokkaanse student zonder nevenactiviteiten veel tijd kan steken in het bijstaan van zijn ouders die slecht Nederlands spreken. Ook heerst er bij de rechterlijke macht volgens de D66-politicus een westerse organisatiecultuur. Bijvoorbeeld als medewerkers wordt gevraagd of ze thuis een nikab dragen.
Den Uyl van de Raad voor de Rechtspraak zegt dat het ‘best ingewikkeld’ is de diversiteit van rechters te vergroten. Dat is een ‘proces van lange adem’. ‘Het grootste probleem is dat mensen met een migratieachtergrond niet eens solliciteren. Zij denken dat de rechterlijke macht een mannenbolwerk is met een hiërarchische en formele cultuur. Ook denken ze dat ze geen kans maken.’
Bij zijn vertrek als president van het Gerechtshof in Den Haag, in maart, pleitte ook Leendert Verheij voor meer diversiteit onder rechters. Burgers met een niet-westerse achtergrond moeten niet louter voor een blanke, West-Europese rechterlijke macht staan, aldus Verheij in de Volkskrant. ‘Ze moeten zien dat ook zij daarin zijn vertegenwoordigd. Er moeten meer rechters komen die hun cultuur begrijpen.’
Dat is niet eenvoudig, stelde ook Verheij toen. ‘We hebben dit tien jaar geleden al krachtig geroepen en er toen zelfs een heel project op gezet. Maar daar is heel weinig uitgekomen. We moeten mensen niet alleen verleiden hier te solliciteren, maar daarna, zodra ze binnen zijn, ook zorgen dat ze zich in de organisatie thuisvoelen.’ <
Het pleidooi van D66 voor meer rechters met een migratieachtergrond stuit ook op kritiek. ‘De kleur of achtergrond van een rechter doet er niet toe’, zegt bijvoorbeeld rechtsfilosoof Bart Labuschagne van de Universiteit Leiden. ‘Deskundigheid en kwaliteit moeten bovenaan staan.’
De rechterlijke macht is geen representatief orgaan, zoals de Tweede Kamer, stelt de jurist. ‘Anders kun je net zo goed vragen om een evenredig aantal rooms-katholieke of protestante rechters. Nee, de rechterlijke macht spreekt recht. Daarom draagt een rechter ook een toga. Hij laat daarmee zien dat hij daar niet als persoon zit, maar in zijn functie. Zijn persoon gaat volledig schuil achter zijn ambt.’
