“Het mirakel van Boudewijn en Fabiola is verzonnen”: historici leggen uit wat er echt is gebeurd

31 juli 1993. Boudewijn krijgt een hartinfarct in zijn ­vakantiehuis in het Spaanse Motril. Hij is net geen 63 ­geworden. Vlaggen gaan halfstok. Televisiezenders lassen urenlange nieuwsuitzendingen in. Kranten publiceren ­extra edities. En tienduizenden komen naar het koninklijk paleis om een laatste groet te brengen aan de geliefde vorst. Niemand heeft zo’n volkstoeloop verwacht. Wachtenden drogen uit, zakken in elkaar, vallen flauw.

“Veel Belgen hadden geen ­andere koning gekend dan Boudewijn”, zegt Mark Van den Wijngaert, emeritus hoogleraar Hedendaagse Geschiedenis aan de KU Brussel. “Sommigen waren ­bedroefd en voelden zich verweesd, anderen radeloos. Met Boudewijn verloren ze de man die symbool stond voor de eenheid van het vaderland. De angst voor het onbekende nam bij hen de overhand. Ging het bolwerk België uiteenvallen?”

Aan de vooravond van de 25ste sterfdag van Boudewijn schreef Van den Wijngaert met zijn collega-historicus Emmanuel Gerard (KU Leuven) het boek Boudewijn, ­Koning met een Missie. De ­auteurs werpen daarin een nieuw licht op hoe Boudewijn en Fabiola elkaar leerden kennen. Tot nog toe werd ­geloofd dat de Ierse non Veronica O’Brien in 1960 naar Spanje was getrokken om een ­geschikte vrouw te zoeken voor de jonge, vrijgezelle ­koning. Ze liet haar oog vallen op Fabiola de Mora y Aragón. Volgens die versie kwamen Boudewijn en Fabiola datzelfde jaar in het bedevaartsoord Lourdes tot de slotsom dat zij voor elkaar geschapen waren. Zo beschreef kardinaal Suenens het in zijn boek dat twee jaar na dood van Boudewijn verscheen, en het werd sindsdien voor waar aangenomen. Hij had Boudewijn in contact gebracht met O’Brien.

Villa in Lausanne

“Daartegenover staat de nuchtere vaststelling dat Boudewijn en Fabiola elkaar al ­jaren voordien verschillende keren hadden ontmoet”, zegt Van den Wijngaert nu. “Een eerste keer was in 1957. Victoria-Eugénie, weduwe van de verdreven Spaanse koning Alfonso XIII, organiseerde in haar villa in het Zwitserse Lausanne een feestje en nodigde Boudewijn uit om kennis te ­maken met haar kleindochter Anne. Ze had ook haar petekind Fabiola gevraagd. Later zouden ze elkaar nog ontmoeten, onder meer op de ­Wereldtentoonstelling van 1958 in Brussel.”

Waarom loog kardinaal Suenens dan over de ware geschiedenis van de verloving? “Daarvoor moet je het plan van Suenens kennen: hij wilde aantonen dat Boudewijn een buitengewoon mens was. Daarbij hoorde zo’n sprookje, zeg maar mirakel, waarbij O’Brien met innerlijke stemmen en een nachtelijk visioen de uiterst ­katholieke Fabiola vond. Aangedikt met dat verhaal over Lourdes. Het verhaal dat O’Brien als bemiddelaarster was opgetreden, en in naam van Boudewijn de interesse van ­Fabiola als ­potentiële huwelijkskandidate had gepeild, betwisten we niet. Maar als historici concluderen we: Suenens heeft een mirakel verzonnen om Boudewijn heilig te verklaren.”

Fabiola was een excellente vrouw voor Boudewijn, oordeelt de professor. “De extraverte, sociale Spaanse vulde de introverte, mensenschuwe vorst perfect aan. Maar het is een misvatting dat zij hem katholiek heeft gemaakt. De invloed van Suenens en bij uitbreiding O’Brien reikte verder. In een brief schrijft ­Suenens aan Boudewijn dat hij hem wil helpen bij het beantwoorden van diens schitterende roeping. Aan de droom van God over diens ­leven. Suenens wierp zich op als de geestelijke leider van Boudewijn.”

Elke dag urenlang bidden

Je kunt Boudewijn alleen begrijpen als je weet hoe religieus hij was, zegt Van den Wijngaert. “Hij bad elke dag urenlang. Het geloof was de motor van zijn ­koningschap. In het openbare leven liet hij dat niet doorschemeren. In zijn persoonlijke contacten met onder anderen politici en journalisten des te meer. Zo vroeg hij eens aan een ­gesprekspartner of het geen pijn deed het geloof verloren te hebben. Maar door de geheimhouding rond het colloque singulier raakten bijzonderheden over zijn religieuze opvattingen niet in brede kringen bekend. Toch is het duidelijk: zijn christelijke overtuiging heeft het koningschap van Boudewijn deels ­bepaald. En ook een enkele keer in gevaar gebracht. In 1990 weigerde hij de abortuswet te ­ondertekenen.”

De “missie” in de titel van het boek Koning met een Missie slaat op de christelijke visie van de vorst op zijn ambt. “Hij zag zich niet alleen als koning in de burgerlijke betekenis van het woord, de uitoefening van zijn functie als staatshoofd. Hij beschouwde het koningschap ook als een roeping om de wereld te verbeteren. Hij was ervan overtuigd dat hij voorbestemd was voor deze taak, dat het zijn lot was. Door de hoge eisen die hij zichzelf vanuit zijn religieuze overtuiging oplegde, ervoer hij zijn taak als een zware last waaronder hij gebukt ging. Hij was bereid die voor zijn volk te dragen.”

INFO

INFO: “Boudewijn, Koning met een Missie” van Mark Van den Wijngaert en Emmanuel Gerard, uitgegeven bij Davidsfonds. Kostprijs: 22,50 euro