Direct naar artikelinhoud
Medische primeur

Primeur in België: UZ Gent transplanteert met succes eerste baarmoeder

Techniek creëert nieuwe mogelijkheden voor mensen met fertiliteitsproblemen
Beeld Christophe Vander Eecken

Als alles goed gaat, zal een Belgische vrouw die zonder baarmoeder werd geboren binnenkort zelf een gezond kind op de wereld kunnen zetten. De eerste baarmoedertransplantatie in ons land is een feit, meldt het UZ Gent. Op termijn zijn de mogelijkheden eindeloos. “Een man zwanger maken? Technisch is dat mogelijk.”

“Het gaat goed met haar”, zegt Yasmine Van Den Branden, de vroedvrouw en baarmoedertransplantatiecoördinator die de vrouw begeleidt. “Als er geen complicaties optreden, dan zal ze een jaar na haar transplantatie kunnen proberen om via ivf zwanger te worden. Voor iemand die altijd te horen heeft gekregen dat ze nooit een kind zou kunnen dragen, is dat uiteraard geweldig nieuws.”

De identiteit van de vrouw is geheim, maar we weten wel dat het om een dame gaat met het Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser-syndroom. Vrouwen die met dat syndroom geboren worden, hebben geen of een onderontwikkelde baarmoeder, maar wel één of beide eierstokken. Jaarlijks worden in ons land ongeveer vijftien vrouwen met dat syndroom geboren. 

De vrouw kreeg onlangs de baarmoeder van een hersendode orgaandonor ingeplant in het UZ Gent, meteen een primeur in ons land. Toch is de techniek niet helemaal nieuw. De eerste baarmoedertransplantatie dateert van 2002 in Saudi-Arabië, al bleek die na drie maanden afgestorven. Zweden heeft het meeste expertise op dat vlak. 

‘De patiënt zal een jaar na haar transplantatie kunnen proberen om via ivf zwanger te worden. Voor iemand die altijd te horen heeft gekregen dat ze nooit een kind zou kunnen dragen, is dat uiteraard geweldig nieuws’
Yasmine Van Den Branden, vroedvrouw en baarmoedertransplantatiecoördinator UZ Gent

(Lees verder onder de afbeelding)

Baarmoeder transplantatie grafiekBeeld grafiek DM

Risico’s

Van de negen vrouwen die daar tussen 2012 en 2013 een nieuwe baarmoeder kregen, hebben er zes een gezond kind op de wereld gezet. Drie onder hen zelfs twee kinderen, wat het totaal op negen baby’s brengt. In Zweden is inmiddels een tweede reeks gestart. 

“De vrouw die wij hebben geopereerd, is ongeveer de tiende wereldwijd bij wie gebruikgemaakt werd van een hersendode donor”, zegt gynaecoloog Steven Weyers, diensthoofd van de Vrouwenkliniek en hoofdonderzoeker van de studie. “Al zijn het er in werkelijkheid wellicht meer, want niet alle landen rapporteren nauwkeurig.”

Eenvoudig is de procedure allerminst. Voor een geslaagde baarmoedertransplantatie hebben de chirurgen een baarmoeder mét goede bloedvaten nodig. Die operatief verwijderen houdt een heleboel risico’s in. “Net daarom hebben wij ervoor gekozen om met een hersendode orgaandonor te werken”, zegt Weyers. “Het is mogelijk om het met een levende donor te doen, maar de risico’s zijn duidelijk groter.”

Voor de operatie onderging de Belgische patiënte met het Rokitansky-syndroom een ivf-procedure, wat perfect mogelijk is, aangezien ze wel een goed functionerende eierstok heeft. Die leverde een aantal goede embryo’s op, die ten vroegste vanaf een jaar na de ingreep teruggeplaatst zullen worden. De hoop is dan dat dat een succesvolle zwangerschap oplevert. 

Ethisch debat

Na één zwangerschap en geboorte zal de baarmoeder opnieuw verwijderd worden. De anti-afstotingsmedicatie levert nu eenmaal risico’s op de lange termijn op. 

Anderzijds: wat als een vrouw echt nog een tweede kind wil en die risico’s voor lief wil nemen? “In principe kan het binnen deze studie niet,” zegt Weyers, “maar we kunnen ook geen baarmoeder verwijderen tegen iemands wil in. We zullen dat moeten bekijken. In Zweden heeft het alvast enkele keren tot twee kinderen geleid.”

‘Op termijn kun je ook vrouwen helpen die bijvoorbeeld door kanker of een slecht afgelopen zwangerschap hun baarmoeder zijn kwijtgeraakt’
Professor Steven Weyers, gynaecoloog, diensthoofd van de Vrouwenkliniek en hoofdonderzoeker van de studie

Hoe dan ook zijn de mogelijkheden op termijn eindeloos. “Een man zwanger maken? Dat is perfect mogelijk”, zegt Weyers. “Al is dat op dit moment natuurlijk helemaal niet aan de orde. In deze studie van het UZ Gent maken enkel vrouwen met het Rokitansky-syndroom aanspraak op een transplantatie.”

“Maar uiteraard kun je hier veel meer vrouwen mee helpen”, geeft Weyers toe. “Vrouwen die bijvoorbeeld door kanker of een slecht afgelopen zwangerschap hun baarmoeder zijn kwijtgeraakt. Maar evengoed ook patiënten die wel een baarmoeder hebben maar er, ondanks talrijke ivf-pogingen, maar niet in slagen een kind te krijgen. Let wel, zo ver zijn we nog lang niet. Dat zou betekenen dat er ook een terugbetaling voor moet komen. Allemaal mogelijk, maar zoiets moet eerst het voorwerp zijn van een maatschappelijk-ethisch debat.”

Ethisch debat
Beeld Christophe Vander Eecken