De brandende toortsen rukken al op naar de poorten van de Senaat. Zonde

Omdat dat nu eenmaal zo hoort, heeft na de Kamer ook de Senaat de lijst grondwetsartikelen goedgekeurd die in de volgende regeerperiode kunnen worden aangepast. Dat is nogal van belang voor die Senaat zelf. Zo wordt het mogelijk dat diezelfde Senaat wordt opgedoekt.

Dat wordt een politieke begrafenis met bloemen noch kransen. De huidige voorzitter van de Senaat, de liberale Stephanie D’Hose, is de grootste voorstander van de afschaffing. Ze belooft de euthanasie voor de Senaat meteen bij de start van de volgende regeerperiode op de agenda te zetten. Niemand spreekt haar tegen.

Omdat niemand anders het dus doet, wil ik graag toch, pro Deo, de verdediging van de Senaat opnemen. Of liever: niet van deze Senaat, maar wel van een Senaat.

In zijn huidige, politiek gesteriliseerde vorm heeft deze assemblee inderdaad geen nut. Dat de Senaat in die geamputeerde vorm de vorige staatshervorming heeft overleefd komt enkel doordat het voor sommige partijen een handig vehikel bleef om nog wat politici te parkeren, om ambtenaren te benoemen en om extra partijfinanciering los te peuteren. Zo werd de Senaat een makkelijk symbool van inertie en politieke zelfbediening.

En dat is jammer. In een volwassen federale staat heeft een Senaat als Tweede of eigenlijk Eerste Kamer absoluut bestaansrecht. De voorwaarde is dan wel dat die tweede nationale assemblee anders wordt samengesteld dan de eerste, met mogelijk ook andere meerderheden. Het zou de ontmoetingsplek kunnen zijn van de verschillende delen van het land. Die rol had de Senaat ook nu officieel al, maar dat was louter een papieren constructie.

Bekijk het eens anders. Stel dat je in het Vlaamse en Waalse Parlement telkens 50 zetels schrapt (10 per provincie) en in het Brusselse nog eens 10 (5 van elke taalrol). Dat kan zonder een centje pijn. Die 110 mandaten laat je rechtstreeks per provincie verkiezen in de Senaat, zodat je daar een gelijke vertegenwoordiging hebt van Nederlands- en Franstaligen. Die Senaat gaat in tweede lezing over alle belangrijke wetgeving.

Meteen heb je een communautaire grendel die de grote gemeenschappen in het land dwingt te overleggen om een meerderheid te vinden over de taalgrens heen. Zo kun je in de Kamer de alarmbelprocedure en andere communautaire stootkussens minstens versoepelen zodat daar echt federaal/ nationaal aan politiek kan worden gedaan. Zelfs een heuse federale kieskring voor het hele land wordt dan mogelijk. Dat die kieskring nu niet bestaat, is het grootste democratische mankement in ons krakkemikkige Belgische staatsbestel.

De kans dat dit scenario ooit realiteit wordt, is onbestaand. De brandende toortsen rukken al op naar de poorten van de Senaat, met de voorzitter op kop. Het is begrijpelijk, maar het is ook zonde. De onvermijdelijke afschaffing van de Senaat klinkt leuk. Eigenlijk is het een pijnlijk voorbeeld van de ondoordachte, rommelige manier waarmee de huidige politieke generatie omgaat met de hoekstenen van onze parlementaire democratie. Van gesjacher met de grondwet tot een staatshervorming in ondoorgrondelijke koterijen.