Een lepeltje honing: goed of slecht?

Volgens bacteriologe Sarah Lebeer, verbonden aan UZ Antwerpen, kan een lepeltje natuurlijke honing het leed verzachten. “De suiker in de honing gaat bepaalde (goede) bacteriën stimuleren. In honing zit lactobacillus. Australisch onderzoek heeft aangetoond dat deze groep bacteriën eigenschappen bevat die de duur van sommige verkoudheden met een dag kan verminderen. Er bestaat zelfs een neusspray met deze bacterie in. Let wel: als je behandelde, gepasteuriseerde honing eet, dan zijn alle levende bacteriën eruit en krijg je geen effect. Of honing gepasteuriseerd is, lees je op het etiket. Verwacht sowieso geen mirakels. De hoeveelheid antivirale eigenschappen in één lepeltje is heel laag.”

Geen wondermiddel

Er kunnen ook slechte bacteriën in honing zitten, zoals clostridium botulinum, maar die worden geneutraliseerd door je maagzuur. “Je zal er niets van merken. Maar dompel een fopspeen nooit onder in honing. Het immuunsysteem van kinderen jonger dan een jaar is onvoldoende ontwikkeld en de maag bevat nog te weinig goede bacteriën om er komaf te maken met het beestje.”

Zuivel, iets om te vermijden?

Die honing in een kop warme melk gieten om de keel te smeren, is dat een goed plan? Volgens Lebeer zal het zuivelproduct de slijmproductie net stimuleren − en je wil natuurlijk niet nog meer slijmen. “Gefermenteerde zuivel, zoals sommige soorten yoghurt, kan wel helpen om symptomen van je verkoudheid te verzachten.” Al hoef je ook daar geen grootse resultaten van te verwachten.

“Onze noorderburen consumeren veel zuivel”, zegt Niel Hens, specialist infectieziekten verbonden aan de Universiteit Hasselt. “Moest dit wonderen doen bij ziektes, dan zouden we daar een ander ziektebeeld moeten zien dan in ons land. Dat is absoluut niet het geval.”

Dirk Devroey, professor huisartsgeneeskunde aan de VUB, ziet vooral een psychologisch effect. “Warme melk werkt inderdaad slijmbevorderend, en dat geeft mensen het gevoel dat ze aan het genezen zijn. Maar eigenlijk is het vooral de warmte die ze aangenaam vinden.”

Warme of koude dranken?

Het is niet wetenschappelijk bewezen dat warme of koude dranken een effect hebben op verkoudheden, maar doorgaans voelen we ons beter bij warme: de bloedvaten worden opengezet en de ademhaling verbetert.

Viroloog Marc Van Ranst zegt dat niet alleen de warmte een rol speelt. “Ook de dampen van kippensoep of thee zullen helpen om slijmen los te maken, naar buiten te begeleiden en de symptomen te verzachten. Vroeger hing men vaker met de handdoek boven dampend water om de neus open te zetten.” Sommigen voegen daar graag een scheutje eucalyptusolie aan toe, al gaan sommige mensen zich volgens Dirk Devroey net zieker voelen door die aroma’s. “Als dat niet het geval is, kunnen ze geen kwaad. Maar je zal er niet sneller door genezen.”

Warm drinken helpt om de pijn te verzachten, maar bacteriën zal je er niet mee doden. “Die groeien het best tussen 30 en 37 graden, vanaf 40 graden gaan ze dood. Het probleem is dat warme dranken in het lichaam meteen afkoelen. Het is zeker niet nodig om extra warm te gaan drinken. Dan kan je de slijmlaag beschadigen, waardoor deze net vatbaarder wordt voor nieuwe infecties”, zegt Lebeer.

Drink je dan beter koud? “Eigenlijk geldt hier hetzelfde als na een operatie aan je amandelen”, aldus Devroey. “Je hebt pijn omdat je keelslijmvlies gezwollen is, en met koude drankjes of waterijs ga je dat ontzwellen.” Bij keelpijn zonder slijmen kan koud drinken dus de betere optie zijn.

Spoelen met zout water

Volgens Dirk Devroey is er maar één echte remedie tegen een verkoudheid: spoelen met zout water. Je moet echter niet al je geld in de apotheek achterlaten voor een fles Sterimar of Fysiomer, zelfgemaakt zout water volstaat. Alleen de spoeltechniek is belangrijk: “Je gaat op je zij liggen, giet het water in het bovenste neusgat en idealiter zou het er langs het onderste neusgat weer uit moeten stromen.”

Andere populaire middeltjes:

Gemberthee: “Of je nu theezet van gember, munt of gewoon een kom soep eet: het zal vooral de warmte zijn waardoor je je beter voelt.”

Echinacea: “Echinacea kan je thuisbrengen onder de homeopathie, daar is nog steeds niet van bewezen dat het effectief werkt tegen verkoudheid.”

Vitamine C: “Vitamine C is een ander geval, daarvan is bewezen dat het je verkoudheid met 12 uur kan inkorten. Je zal dus geen 7 dagen ziek zijn, maar 6.5 dagen. Voorwaarde is wel dat je al drie jaar elke dag vitamine C inneemt. Enkel bij topsporters en marathonlopers is er ook op korte termijn een effect merkbaar, maar bij Jos die elke dag een blokje gaat joggen niet.”

De ui: “Nog zo’n favoriet van veel mensen is een ui versnipperen omdat daar je neus van begint te lopen. Dat betekent echter niet dat je sneller zal genezen. Dat gebeurt na 7 dagen gewoon vanzelf. Dat trucje stamt nog uit de middeleeuwen toen mensen dachten dat ze de pest buiten konden houden door overal uien te planten. Nu, volgens mij waren het enkel de ratten die ze daarmee buiten konden houden.”

(vwh, nkdr)