Iedereen in Nederland kan een lintje verdienen. Je komt in aanmerking als je iets bijzonders hebt gedaan voor de samenleving. Dit gaat vooral om vrijwilligers die zich lange tijd (vijftien jaar of langer) hebben ingezet op het gebied van sport, kunst, cultuur, religieus leven, natuur of pleegzorg.
Het vrijwilligerswerk moet "ten goede komen van de samenleving" en er moet "een substantiële hoeveelheid tijd in zitten" - in uren per week en in jaren.
In een klein aantal gevallen kan het ook een beloning zijn voor een prestatie in een betaalde functie. Bijvoorbeeld als iemand iets goeds doet voor de samenleving wat verder gaat dan wat er van hem of haar wordt verwacht.
Als je denkt dat iemand in je omgeving een lintje verdient, dan kun je hem of haar voordragen. Iedereen mag dus een voorstel indienen, daar begint het proces. Na dit voorstel moeten er zes stappen worden doorlopen om de aanvraag compleet te maken. In de laatste stap komt het voorstel bij de koning terecht.
Stel: jij wil je buurvrouw na dertig jaar vrijwilligerswerk in het dorpshuis in het zonnetje zetten. Hoe pak je dat aan?
De eerste stap is een voorstel naar de gemeente sturen. Samen met de gemeente vul je het zogeheten voorstelformulier in en je levert ondersteunende brieven aan van mensen die de buurvrouw ook een lintje gunnen.
Misschien is de gemeente niet net zo enthousiast over de nobele inborst van de buurvrouw als jij. In dat geval kan de gemeente met jou in gesprek gaan om een 'winstwaarschuwing' te geven. Daardoor kun je nog besluiten niet verder te gaan met je voorstel.
Als het voorstel de eerste horde van de gemeente heeft genomen, komt de aanvraag bij de burgemeester terecht. Die leest alle informatie en schrijft een advies. Ook kijkt de burgemeester welk lintje ze zou kunnen krijgen. Dat hangt af van het vrijwilligerswerk dat ze heeft gedaan.
Daarna kijkt de commissaris van de Koning naar het advies en vult hij of zij het aan. Ook als de burgemeester een negatief advies heeft geschreven. Het gebeurt weleens dat er dan toch een positief besluit wordt genomen. Dan volgt stap vier: een vergadering van Het Kapittel voor de Civiele Orden. Deze groep adviseert de regering over voorstellen voor een koninklijke onderscheiding.
Al deze adviezen over jouw buurvrouw komen samen in de Kanselarij der Nederlandse Orde in Den Haag. Deze organisatie regelt de administratie en beheert de onderscheidingen. Het zogeheten Kapittel voor de Civiele Orden bespreekt in hoeverre jouw buurvrouw in aanmerking komt. Ook adviseert het Kapittel op welk moment de onderscheiding het best kan worden uitgereikt. Meestal is dat tijdens de lintjesregen op 26 april, maar soms wordt een uitzondering gemaakt.
Dit advies wordt met het gehele dossier naar de minister gestuurd. Die neemt in bijna alle gevallen het advies over en neemt een zogenoemd koninklijk besluit. Na een lange weg is het voorstel nu op het eindpunt beland. De koning zal het ondertekenen.
De gemiddelde leeftijd waarop mensen een lintje krijgen is zestig jaar. Want alhoewel iedereen een lintje kan krijgen, moet je een lange tijd een bijdrage aan de samenleving hebben geleverd. Daardoor is de gemiddelde leeftijd relatief hoog.
Ook kinderen doen soms bijzondere dingen voor de samenleving, maar zij komen hierdoor niet in aanmerking voor een lintje. Er is in dat geval een andere onderscheiding mogelijk vanuit de gemeente waar hij of zij woont.
Vooraf inschatten of jouw aanvraag kans maakt, is lastig: "Er is geen standaard 'afvinklijst' om een voorstel goed of af te keuren". Dat zegt Harald Kerkhof, vertegenwoordiger van de Kanselarij der Nederlandse Orde. Veel hangt wel af van de intensiteit van het werk en de hoeveelheid tijd die erin zit. Als je buurvrouw bijvoorbeeld maar één keer per maand in het dorpshuis te vinden is, zijn haar kansen een stuk kleiner dan wanneer ze er wekelijks komt. Maar er is geen specifiek minimum. "Er zijn alleen uitgangspunten en richtlijnen die in acht worden genomen tijdens de beoordeling. Maar het is een afweging die mede op basis van ervaring wordt gemaakt."
Er kunnen afwijkende adviezen zijn in de stappen tot de vergadering van het Kapittel voor de Civiele Orden. Maar wanneer dat zijn besluit heeft genomen, is het in bijna alle gevallen definitief.
Elk jaar kan een onbeperkt aantal lintjes worden uitgereikt. In principe kunnen alle aanmeldingen die aan de eisen voldoen in aanmerking komen voor een koninklijke onderscheiding. "Bij de lintjesregen van dit jaar was het aantal voorstellen groter dan in voorgaande jaren", zegt Kerkhof.
Vorig jaar kregen 'slechts' 2.830 mensen een onderscheiding. Hoe meer voorstellen, hoe groter de uitdaging om op tijd klaar te zijn. "Maar een maximumaantal lintjes is er niet."
NUjij: Uitgelichte reacties