Applaus op alle banken voor Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V). Zowel haar coalitiepartners N-VA en Open VLD, als de Vlaamse Confederatie Bouw juichen haar nieuwe voorstel in het heikele dossier van de betonstop toe. De regering-Bourgeois wil tegen 2040 een ‘verkerning en verdichting’ richting de steden. In Het Laatste Nieuws kondigde Schauvliege vandaag een hogere schadevergoeding aan voor eigenaars van bouwgrond die hun terrein plots omgezet zullen zien in landbouw- of natuurgebied.

Een eigenaar heeft in die situatie altijd recht op een financiële schadevergoeding voor de verminderde waarde van de grond, de zogenaamde planschade. Vandaag ontvang je 80 procent van de prijs die je er ooit voor betaalde. Schauvliege wil dat nu optrekken naar 100 procent. ‘Een draagvlak voor een groenere open ruimte krijg je alleen maar als je mensen financieel juist compenseert voor de verliezen die ze lijden’, benadrukt ze.

Prijskaartje: 1,6 miljard euro

Open VLD en N-VA drongen naar eigen zeggen al langer aan op de 100 procent compensatie. ‘Uiteraard kan ik haar beslissing dus alleen maar toejuichen’, zegt Open VLD-parlementslid Lydia Peeters. ‘De vraag is wel waarom ze daar juist nu mee op de proppen komt. We hadden al een kosten-batenanalyse gedaan. Dit kan ons 1,5 à 1,6 miljard euro kosten. Waar zullen we die middelen vinden?’ Ook Vlaams minister van Begroting Bart Tommelein (Open VLD) wijst erop dat binnen de regering nog bekeken moet worden hoe de financiering aangepakt zal worden.

Feit is dat Schauvliege net op tijd communiceerde om de aanzwellende kritiek te counteren. Marc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw, geeft aan dat er zonder haar voorstel ‘heel veel protest was ontstaan’. ‘Het is een essentiële beslissing om stabiliteit te krijgen voor de eigenaars en de eigendomsrechten te vrijwaren. De huidige planschaderegeling is totaal onvoldoende om mensen te vergoeden.’ Ook vanuit de Vlaamse steden en gemeenten kwamen volgens N-VA-parlementslid Axel Ronse al ongeruste reacties. ‘De ontwikkelaars klaagden. Op basis van een vorige omzendbrief was er te veel interpretatie mogelijk.’

Hogere heffing

Volgens Ronse zijn de intenties van Schauvliege nu ‘goed’. Maar hoe de toekomstige factuur betaald moet worden, is nog onduidelijk. Eén van de maatregelen die voor ademruimte moet zorgen, is de hogere heffing voor wie winst maakt op zijn of haar grond. Eigenaars die hun goedkopere grond plots omgezet zien naar dure bouwgrond betalen nu al een heffing op de meerwaarde, maar Schauvliege wil die ‘planbaten’ nog wat verder optrekken. Ze denkt aan een maximale planbatenheffing van 50 procent in plaats van 30 procent. ‘We hebben een fonds door die heffing, maar het zal ook aan de overheid zelf zijn om verantwoordelijkheid te nemen’, zo geeft Schauvliege wel toe dat de hogere heffing absoluut niet zal volstaan.

De regering heeft uiteraard nog tijd. De grootste omwenteling zal voor de volgende legislaturen zijn. Maar dat de betonstop nog voor veel discussie zal zorgen, is nu al zeker. ‘De grootste uitdaging blijft erin bestaat dat we ook de hogere inkomens naar de stad te krijgen. Anders krijg je de projecten niet betaalt’, zegt Marc Dillen van de Confederatie Bouw. ‘Er resten ook nog veel vragen: wanneer zal de schadevergoeding uitgereikt worden? En wat zijn de precieze voorwaarden? Een kwaliteitsvolle verdichting zal nog veel tijd vragen.’

De voorstellen van Schauvliege zijn ook nog niet besproken binnen de Vlaamse regering. ‘Het is een voorstel dat nu klaar is en op tafel ligt’, zegt de woordvoerder van Schauvliege. ‘Maar je kunt pas vooruitgang boeken als je goeie instrumenten hebt om de mensen op een correcte manier te vergoeden.’