Zwart goud uit Friesland

Jirnsum

Wie hoopt op een echte versie van Sjakie en de chocoladefabriek, moet bij snoepfabrikant Concorp even zijn verwachtingen bijstellen. In de klinische hallen hangt een licht-zoete walm, veroorzaakt door een combinatie van suikerstroop en maiszetmeel. De Oempa Loempa’s zijn op twee handen te tellen en dragen witte jassen en haarnetjes. Het maken van snoepgoed gaat hier niet gepaard met zang en dans. De productie van Dropfruit Dubbeldekkers, Bosvruchtrode Cadillacs en Oldtimer Zoethoudertjes is grotendeels geautomatiseerd en vindt plaats in het binnenste van glimmende roestvrijstalen productielijnen.

derde speler

Concorp staat voor ‘Confectionery Corporation’ (Engels voor snoepgoedbedrijf) en is eigendom van de familie Ebbens. Het bedrijf is de derde speler in de Nederlandse snoepmarkt met als grootste concurrenten het Italiaans-Nederlandse Perfetti Van Melle – van onder andere Mentos en Chupa Chups – en het Zweedse Cloetta, dat in Nederland Venco en Red Band maakt.

Twee telgen van de derde generatie Ebbens werken nog in het bedrijf, maar de familie heeft de dagelijkse leiding uitbesteed.

Sinds 2016 is Thijmen Peter de With (55) directeur van de snoepfabriek. In zijn kantoor in het Friese Jirnsum prijken in vitrinekasten snoepjes die kwamen en gingen, zoals de vroegere rolletjes Autodrop, dropjes in de vorm van autobandjes. Vorig jaar opende De With de deuren van de fabriek – ‘letterlijk en figuurlijk een black box’ – voor familie en omwonenden om te vieren dat het bedrijf in verschillende reïncarnaties al een eeuw snoep produceert.

Bij uitzondering was ook de lokale jeugd welkom. De fantasie van Roald Dahl is in Nederland bij wet verboden. Snoepfabrikanten mogen hun producten niet aanprijzen aan kinderen. Autodrop is dan ook een ‘stoer’ snoepje dat vooral twintigers en dertigers moet doen watertanden.

Stimorol

Op de gevel hangt naast het logo van Concorp nog steeds het bord van Van Slooten, de snoepfabrikant die in de jaren tachtig door de familie Ebbens werd overgenomen.

Concorp (toen nog Nedan) was tot dan toe een handelaar in andermans snoep, onder meer de Deense kauwgum Stimorol. Inmiddels heeft het bedrijf twee fabrieken in Nederland – behalve in Jirnsum ook in Waddinxveen – en produceert het eigen merken als Autodrop, Oldtimers en Schuttelaar. Ook verhandelt het onder andere Skittles, Ricola en Fisherman’s Friend (maar geen Stimorol meer).

huismerken

Ook veel van het snoep dat onder een huismerk in de supermarktschappen ligt, komt uit Jirnsum en Waddinxveen. In Friesland maakt het bedrijf drop en winegums, in Zuid-Holland onder meer pepermunt en schuim, vertelt commercieel directeur Jeroen van Dongen (48). ‘We maken hier in Jirnsum ongeveer 10 miljoen snoepjes per dag.’

De precieze omzet wil Van Dongen niet delen met de concurrentie. De consumentenwaarde mag wel in de krant: klanten kopen jaarlijks voor ruim 100 miljoen euro aan snoepjes van Concorp. Ook Sinterklaas en de Paashaas winkelen bij de fabrikant: schuimpjes en suikereitjes. ‘Een half jaar voor 5 december krijgen wij de orders al binnen.’

computerschermen

In de fabriek houdt dertiger Bart Post toezicht op de productie. Machines stampen, sissen en ratelen, verder is het verrassend rustig. Het bedrijf telt 150 werknemers, maar het leeuwendeel werkt in de distributie, op kantoor, in de marketing. De fabrieksmedewerkers vullen zo nu en dan doosjes bij, verplaatsen snoep van de ene naar de andere machine, onderscheppen mislukte snoepjes en controleren meldingen op computerschermen.

Veel gaat automatisch: het koken van de suikerstroop, het gieten van de stroop in mallen van zetmeel, het drogen in speciale kasten, het toevoegen van glansmiddel en suikerspikkels, het verpakken in voorbedrukte doosjes.

De winegums krijgen hun vorm in malletjes die machinaal in een soort bakplaat met gietmeel zijn gedrukt. Na twee dagen stollen, kiepert diezelfde machine de plaat om.

Het zetmeel wordt hergebruikt, de snoepjes gaan richting glansspoel of inpak-carrousel aan het einde van de lijn.

Boven dit apparaat hangt een grote trillende trechter die gevoed wordt met een continue aanvoer van roze Cadillacs. De trechter schudt de snoepjes naar beneden en poept afgemeten hoeveelheden in openstaande doosjes. Een luchtdicht seal erop en klaar. Van kokende stroop tot winkelschap duurt drie dagen.

vegan snoep

De afdeling innovatie beschikt over eenzelfde productielijn in het klein, om te experimenteren met nieuwe snoepjes. Van Dongen toont de laatste nieuwkomer: de Cadillac met een schuimlaagje. Sinds een paar jaar verkoopt het bedrijf ook vegan snoepjes zonder varkensgelatine en Oldtimers met enkel biologische ingrediënten.

De Nederlandse consument is bereid nieuwe smaken te proberen, maar blijft uiteindelijk trouw aan de fa­vorieten, zegt directeur De With.

‘Kijk naar de best verkochte chips-smaken. Dat zijn naturel en paprika en daar is ooit bolognese bijgekomen.’ Zo sneuvelden ook meer gewaagde snoepvarianten, zoals de ­Ritsers, een combinatie van drop en chocola.

schoentje

In de fabriekshal pakt productie­leider Post een handje snoep uit de trechter. Tussen de Cadillacs toont hij een roze schoentje. ‘Voor een ­actie met schoenfabrikant Floris van Bommel.’

In Concorp blijkt toch een beetje Roald Dahl te schuilen. Wie een ­rubberen schoentje vindt tussen zijn dropjes wint een prijs.

Geen bezoek aan de fabriek, maar echte Autodrop-gympen – alleen voor grote kinderen. <

waar Jirnsum, Waddinxveen, Oisterwijk

sinds 1960

werknemers 150

jaaromzet consumentenwaarde: 100 miljoen euro