Femke valt tijdens een opleiding voor een andere man: ‘Intuïtief begreep ik dat ik niet te dicht in de buurt moest komen van deze best aantrekkelijke medecursist’

“Op de eerste dag van de vierdaagse managementcursus liep ik de grote zaal in waar alle groepen bijeenkwamen voor een inleidend praatje. Het was een schuin aflopende zaal, en in een van de rijen bij het gangpad zat een man die keek alsof hij het allemaal een grote grap vond. Een best aantrekkelijke man, niet echt mijn type, maar intuïtief begreep ik dat ik niet te dicht in zijn buurt moest komen. Hij had iets bijzonders wat ik niet onder woorden kon brengen, en wat ook niet hoefde, want ik wist dat ik erop kon vertrouwen dat mijn hoofd altijd de controle zou blijven houden over mijn buik. Wat er in die fractie van een seconde gebeurde was dus in feite verwaarloosbaar, een dwaling van het hart.

“Na afloop liep ik naar het zaaltje waar de elf deelnemers van mijn cursus werden verwacht. Ik was een beetje sceptisch over het hele concept dat je in vier dagen kon leren leidinggeven, maar ik was nu eenmaal door mijn vakgroep aangesteld om een tijdje de managersfunctie te bekleden, en vond dat ik wel wat handvatten kon gebruiken. In zekere zin keek ik er ook naar uit: vier dagen in een hotel en niet hoeven nadenken over wat er ’s avonds gegeten moest worden.

“Toen de best aantrekkelijke maar gevaarlijke man ook in mijn groepje bleek te zitten – hoe bizar dat de enige die me tussen die honderden deelnemers was opgevallen nu ook in mijn klasje was ingedeeld – schrok ik wel een beetje. In de kring koos hij de plek naast mij en tijdens de voorstelronde waren wij de enigen die niet vertelden of we waren getrouwd of niet en hoeveel kinderen we hadden – in mijn geval geen. Want wat deed het ertoe? Ik droeg een trouwring, dat zei genoeg. Even later hadden we tijdens een pauze een kort gesprek. Hij zei: het lijkt wel of ik met een vrouwelijke versie van mezelf sta te praten. Ik begreep wat hij bedoelde, beiden gereserveerd, rationeel, beheerst.

“Hij had blauwe ogen. Daar val ik niet op. Viel ik op hem? Wat was het precies wat er gebeurde? Verliefdheid was het niet, dat is in mijn ogen iets wat langzaam groeit. Als ik dat verhitte gevoel een naam zou moeten geven, zou ik het met enige tegenzin een crush noemen. Ik was al langer dan vijftien jaar getrouwd, en er het type niet naar dat twijfelt of tornt aan eenmaal gemaakte afspraken. Ik kon me geen voorstelling maken van mezelf met een andere man. ’s Avonds tijdens het eten meed ik hem. Ik bijt niet, zei hij lachend toen hij met een vanzelfsprekend gebaar de stoel naast me pakte en plaatsnam.

“Die avond in bed kon ik niet slapen. Er was die dag veel omgewoeld. Zo’n cursus bleek vooral over emoties te gaan, en aan het einde van die eerste dag had iedereen wel een keer gehuild behalve hij en ik. Als wetenschapper houd ik me meestal verre van rommelige zaken als emoties. Maar nu, in deze vreemde omgeving, na deze merkwaardige ontmoeting met een man die zei op mij te lijken, die me in de war bracht, begon ik ineens na te denken over dat wat er allemaal nog meer verborgen lag achter alles wat ik tot dan toe vanzelfsprekend vond. Mijn man en ik waren piepjong toen we verliefd werden, maar emoties waren al die jaren een beetje ondergeschoffeld. Het ontbrak ons aan gereedschap ermee om te gaan.

“Wanneer mijn man bijvoorbeeld zei: ik wil verhuizen naar een groter huis, dan pakte ik de telefoon en belde de makelaar. Wanneer hij zei: ik wil een sabbatical, dan hadden we het niet over de reden waarom hij dat wilde, wat hem niet beviel aan zijn leven, maar dan zetten we alles in werking om dat voor elkaar te krijgen. En toen hij vervolgens een jaar lang zat te kniezen, was praten daarover lastig, want praten mist het element van handelen. Als het gaat om liefdestaal, was die van ons nogal op handelen gebaseerd, zag ik die nacht in dat hotel ineens in. Een plotseling helder inzicht, alsof er een gordijn werd opengetrokken: ik probeerde lang mijn huwelijk goed te houden met een wetenschappelijke benadering: op rationele kracht, heel praktisch. Misschien werd het tijd voor verandering.

“Toen we op een van de cursusdagen die volgden door de cursusleidster in tweetallen het bos in werden gestuurd en wij samen tussen het frisse voorjaarsloof over de paden liepen, vroeg hij: waarom zijn je man en jij eigenlijk bij elkaar, wat vind je leuk aan hem? Ik dacht na. Ik begreep dat ik niet wegkwam met: omdat ik hem nu eenmaal al zo lang ken. Of: omdat ik nooit ook maar een keer heb overwogen dat mijn huwelijk misschien eindig kan zijn. ‘Ik weet het niet meer’, zei ik en schrok vervolgens van de harde onnozelheid van die woorden. Op de laatste avond zoenden we. In dat bos. Hij was een stuk langer dan mijn man en ik moest op mijn tenen staan om erbij te kunnen en het was een prima zoen, maar ook een stuurloze zoen. Niet een die de keuze voor deze vreemdeling inluidde, maar wel het afscheid van mijn huwelijk. Ik dacht ook nog: straks ziet iemand ons.

“Eenmaal thuis zette ik mijn man op de bank en zei dat we moesten praten. Hij was verbaasd toen ik vertelde wat ik had besloten, raakte in paniek en probeerde me op andere gedachten te brengen, maar al binnen twee weken begreep hij dat ik gelijk had. Na meer dan vijftien jaar waren wij voornamelijk samen uit compassie, plichtsbesef en gewoonte, en dat was niet voldoende. Ons grote huis was zo verkocht en een maand later had ik mijn eigen appartement. Ik date weer en ontmoet mannen van mijn leeftijd die soms al drie lange relaties achter de rug hebben. Heel leerzaam. Het lukt me steeds beter mijn emoties serieus te nemen. De best aantrekkelijke man met de blauwe ogen heb ik nog wel een paar keer gezien, maar wij zijn het niet voor elkaar. Hij was er vooral voor het duwtje.”