Het is in een pand van sociale huisvestingsmaatschappij Woonhaven dat het Antwerpse kunstenaarscollectief Returnity vrijdagavond de tijdelijke galerie op de Sint-Andriesplaats 4 opent. “Het is een gebouw dat onbewoonbaar is verklaard”, vertelt Mieke Verdickt van Returnity. “We mogen er tot eind oktober tentoonstellen. Het moet een plek worden waar de buurtbewoners elkaar vinden. We zoeken altijd een meerwaarde bij onze expo’s, en hier willen we vooral de sociale huurders verbinden met de rest van de wijk.”

Voor hun eerste tentoonstelling wist het kunstenaarscollectief meteen enkele opvallende buurtbewoners te strikken. “We hebben 950 postkaarten afgegeven aan de gevangenis in de Begijnenstraat”, vertelt Mieke Verdickt. “Aan de ene kant stond de uitnodiging om iets te tekenen of te schrijven, aan de andere kant was daar dan ruimte voor voorzien.”

“Uiteindelijk hebben we elf postkaartjes terug mogen ontvangen. Jammer genoeg waren onze kaarten net in het gebouw toen de stakingen begonnen, dus was het niet simpel om de gevangenen te bereiken. We hebben hemel en aarde bewogen om er toch nog enkele terug te krijgen. We zijn blij dat het er uiteindelijk elf zijn geworden, begin deze week hadden we er nog maar één.”

Kunstenaarscollectief Returnity stelt de postkaarten tentoon op een betonnen constructie van 1,73 meter groot. En dat heeft zo zijn redenen. “Dat is de gemiddelde oppervlakte die een gevangene in de Antwerpse Begijnenstraat krijgt”, weet Mieke Verdickt. “We wilden de buurt betrekken bij onze tentoonstelling. Wel, die gasten wonen ook in de wijk. Daarom werken we samen met de vzw Rode Antraciet. Zij zorgen al langer voor sport en cultuur in de gevangenis. Eerst vroegen ze ons een workshop te organiseren, maar dan bereik je maar een aantal mensen. Daarom besloten we die 950 postkaartjes te bezorgen. Zo kan iedereen die dat wenst, meedoen.”

Apotheose

Tot oktober zullen er nog vier andere expo’s volgen, met als apotheose een tentoonstelling met werk gemaakt door buurtbewoners. “Het is de bedoeling dat we mensen tijdens de komende maanden warm maken om mee te werken aan ons project”, vertelt Mieke Verdickt. “We willen iedereen leren kennen, zij mogen ons dan hun kunstwerken tonen. We hebben tijdens het opstellen al iemand over de vloer gekregen die dat wel zag zitten. We hebben er dus alle vertrouwen in.”

Tussen alle expo’s door nodigt Returnity ook nog een spreker uit. “Patrick Herbots, auteur van Meer dan honderd dagen, een jurist van het federaal parket achter de muur, komt een lezing geven”, vertelt Mieke Verdickt. “Hij heeft zelf honderd dagen in de Begijnenstraat gewoond en daar dan later een boek over geschreven. Zijn lezing sluit dus perfect aan bij onze eerste tentoonstelling.”

Kunstenaarscollectief Returnity begon in 2021 onder de naam The art of giving. In Borgerhub organiseerden ze een eerste expo, toen met 21 kunstenaars. “Dat was ten voordele van vijf goede doelen”, herinnert Mieke Verdickt zich. “Nadien zijn we ook naar woon-zorgcentrum Arthur getrokken met een tentoonstelling. We wilden opnieuw leven en kunst naar die mensen brengen. Maar al te vaak worden bejaarden in een hoekje van de samenleving geduwd. Wij wilden dat doorbreken door naar hen te trekken en andere kunstliefhebbers uit te nodigen hetzelfde te doen.”