Wie weet komt 'de allerbeste leerkracht ter wereld' uit ons land
De beste burgemeester van de wereld hádden we al, en wie weet komt straks ook de allerbeste leerkracht uit eigen land. Hasselaar Koen Timmers is één van de tien finalisten, de winnaar mag naar huis met een prijzenpot van – hou u vast aan uw geodriehoek, smartboard of lessenaar – één miljoen dollar.
Timmers geeft onder meer les in de PXL Hogeschool in Hasselt en in het Centrum voor Volwassenenonderwijs (CVO) De Verdieping in Heusden-Zolder. Maar als hij tijdens de uitreiking – op 18 maart in Dubai – zijn naam zal horen afroepen, dankt hij dat in de eerste plaats aan één van zijn globale projecten.
"Ik geloof dat het onderwijs aan verandering toe is", zegt Timmers. "Dat er te veel gedoceerd wordt en de nadruk te veel ligt op kennis verwerven en memoriseren. Vanuit dat idee zet ik twee keer per jaar een wereldwijd project op. De eerste keer waren daar tien scholen uit tien landen bij betrokken. Mijn meest recente project ging over het klimaat, en daar werkten 250 scholen uit 69 landen aan mee.
Met het project laat ik studenten over de hele wereld rechtstreeks van elkaar leren. Ik breng leerlingen uit Sierra Leone – van wie onlangs twee klasgenoten zijn gestorven door modderstromen – in contact met Ierse kinderen wiens school onlangs voor het eerst gesloten werd wegens tornado’s. Dan krijg je heel krachtige verhalen. De studenten voelen zich betrokken, en leren meer over klimaatverandering dan uit een handboek."
Het is waanzinnig hoeveel steun u voor uw projecten krijgt.
"De dalai lama heeft me een hartverwarmende mail gestuurd. Minister Alexander De Croo en Frank De Boosere spraken een inspirerende videoboodschap in. Greenpeace, het WWF, de voormalige baas van Unesco... Die steun spreekt veel mensen aan, en dat is natuurlijk ook waarom het project blijft groeien."
Hoe reageren andere leerkrachten op uw ideeën, projecten en theorieën?
"Velen worden een beetje uit hun comfortzone gehaald, hè. Eerst reageren ze wat terughoudend, maar gaandeweg – meestal na de tweede of derde week – staan ze er meer voor open. ‘Mijn studenten boeken veel betere resultaten dan ik ooit had kunnen bereiken met de traditionele methode’ is een reactie die ik vaak krijg.
'Leraars die werken met probleemkinderen zouden van mij meer mogen verdienen'
Officieel ben ik geselecteerd voor de Global Teacher Prize omwille van mijn klimaatproject. Wat ook meespeelt, is dat ik twee jaar geleden begon om via Skype les te geven aan Afrikaanse kinderen in een vluchtelingenkamp in Kakuma in Kenia. Daar wonen 200.000 mensen, maar eigenlijk is er niets, zelfs amper elektriciteit. Ik stuurde hun twintig laptops, internetinfrastructuur en een mobiel zonnepaneel.
Omdat dat zo’n succes was, heb ik aan andere leerkrachten gevraagd of ze wilden meewerken. Wereldwijd kreeg ik er zo 150 enthousiast: allemaal mensen die nu elke week gratis lesgeven via Skype. Ik heb ontdekt dat heel veel leerkrachten graag samenwerken om iets goeds te doen."
Kent u uw concurrenten voor de Global Teacher Prize?
"Alle finalisten hebben een cameraploeg op bezoek gehad. Ik heb die filmpjes bekeken en hun bio’s gelezen, en ze hebben allemáál een inspirerend verhaal. Eén Braziliaanse leerkracht werkt in een school waar het geweld elke dag de pan uit swingt. Iemand uit de Filippijnen probeert in een zeer arme streek het onderwijsniveau te verhogen."
Hoe hoog schat u uw kansen in?
"De jury bestaat uit honderd mensen: journalisten, politici, bedrijfsleiders... Het is onmogelijk om in te schatten waar zij het meeste belang aan hechten. Tot nog toe waren de winnaars altijd leerkrachten die zelf in een probleemsituatie leven. Twee jaar geleden was het iemand uit Palestina.
'Wat ook meespeelt bij mijn nominatie, is dat ik twee jaar geleden begon om via Skype les te geven aan Afrikaanse kinderen in een vluchtelingenkamp in Kakuma in Kenia'
Ik ben de enige die veel globaler werkt, maar wel vanop afstand. Ik geef les aan vluchtelingen, maar ’s avonds kan ik de knop in mijn hoofd omdraaien. Misschien speelt dat niet in mijn voordeel? Anderzijds mag ik straks wel drie journalisten meenemen naar Dubai, op kosten van de organisatie, en ik heb van andere kandidaten al gehoord dat zij dat níét mogen. Betekent dat iets?"
Maakt dat u een beetje zenuwachtig?
"Nee. Maar op de tweedaagse conferentie die aan de uitreikingsceremonie in Dubai voorafgaat, ga ik in debat met Arne Duncan, de Amerikaanse minister van Onderwijs onder Obama. We zullen het hebben over de vraag: ‘Maakt Google onze studenten dommer of niet?’ Dáár ben ik nu zenuwachtig voor (lacht)."
Eén miljoen dollar is een flink bedrag. Het zou uw leven veranderen.
"Ik kan me inbeelden dat sommige deelnemers op dat miljoen gebrand zijn, maar ik heb altijd gezegd dat ik het geld zou gebruiken voor een goed onderwijsdoel.
Nu, in Afrika of Azië zouden mensen de rode loper uitrollen voor de beste leerkracht van de wereld, maar hier in België is men veel kritischer. Toen minister De Croo me feliciteerde voor één van mijn projecten, waren bijna álle reacties op sociale media negatief. Als ik straks die titel win, zal me dat vast weer op wrange reacties komen te staan. Zo’n titel leidt tot onbegrip, en zoveel geld tot afgunst."
Is het eigenlijk niet vreemd om de beste leerkracht een prijs te geven die hem of haar de kans geeft om met die job te stoppen?
"Zo hard zal het niet gaan: het bedrag wordt uitbetaald in tien schijven, gespreid over tien jaar. En de voorwaarde is dat de winnende leraar nog minstens drie jaar blijft lesgeven."
U hebt een zoon van 6, Mauro, die u naar verluidt als levend labo gebruikt.
"Dat is een beetje overdreven, maar ik laat hem af en toe wel iets testen. Ik heb bijvoorbeeld een app gemaakt waarbij je een boom moet herkennen aan de hand van een foto van het blad. Die app is bedoeld voor twaalfjarigen, maar ik laat Mauro testen hoe gebruiksvriendelijk hij is."
'Schrijf maar op: ik zou écht heel graag winnen. Het zou een enorme eer zijn'
Hoe ambitieus bent u? U schopte het bijvoorbeeld ook al tot in de nationale ploeg in het karate.
"Ik zat op school altijd ergens in de goede middelmaat. Hetzelfde met sport. Maar het klopt dat ik heel competitief ben. Als ik ergens aan begin, doe ik het gepassioneerd. Ik ga een stapje verder dan wat verwacht wordt. Als mensen een project in België opzetten, zal ik altijd denken: waarom niet op grotere schaal, met meer impact?"
"Hij heeft ADHD, maar je ziet het niet aan de buitenkant", zeggen ze over u.
"Da’s alleszins nooit bewezen. Ik ben uiterlijk heel rustig, maar in mijn hoofd ben ik inderdaad wel hyperactief."
Vorige week stond in Humo een uitgebreid dossier over agressie tegen leerkrachten. De conclusie: het wordt steeds erger.
"Dat is ver van mijn bed. Aan de hogeschool en in het volwassenenonderwijs heb ik daar nooit problemen mee gehad."
Lesgeven via Skype, en dus op veilige afstand, is natuurlijk ook een oplossing. Wie zich niet in dezelfde ruimte bevindt als zijn leraar, kan er niet op slaan.
"Skype was de beste oplossing om les te kunnen geven aan die vluchtelingen, maar op die manier werken, is niet altijd ideaal. In het CVO geven we al tien jaar een opleiding Webdesigner, waarbij de studenten de helft van hun lessen vanop afstand kunnen volgen. Ze vinden dat fijn, want ze moeten niet door het verkeer... Anderzijds weet je als leerkracht niet altijd of de studenten wel volledig mee zijn. En als je alleen vanop afstand lesgeeft, kunnen studenten ook niet van elkaar leren. Die 50-50-regeling lijkt ideaal."
Het beroep van leraar wordt vaak vermeld in de discussie over zware beroepen.
"Zelf heb ik niets te klagen, maar sommige leerkrachten krijgen het erg zwaar te verduren, ja. Ze zijn soms meer bezig met opvoeden en de klas in toom te houden dan met lesgeven. Ik heb veel respect voor wie overeind weet te blijven voor een moeilijke klas. Dat zou zich zelfs mogen vertalen in het loon: leraars die werken met probleemkinderen zouden meer mogen verdienen. Verder kan je in het onderwijs nooit iets veralgemenen. Alles is maatwerk."
'Ik kan me inbeelden dat sommige deelnemers op dat miljoen prijzengeld gebrand zijn, maar ik heb altijd gezegd dat ik het geld zou gebruiken voor een goed onderwijsdoel'
Waarom bent u zelf leraar geworden?
"Ik denk dat ik veel inspirerende voorbeelden heb gehad. En ik heb les gekregen van mijn eigen moeder, en van mijn tante; misschien speelt dat mee. Ik heb er altijd van genoten om iets uit te leggen aan anderen, om wat moeilijk is begrijpelijk te maken. Al zolang ik me kan herinneren, wilde ik leerkracht worden."
Bedankt. Ik zou u geluk willen wensen met de Global Teacher Prize, maar ik heb de indruk dat u liever niet wint.
"Nee, nee! Ik heb enkele kanttekeningen, maar zo’n titel brengt ook enorme kansen mee. De voorbije winnaars mochten de wereld afreizen, hebben met de president van Chili en de Britse premier gepraat. Ze stonden op Times Square terwijl hun foto er metershoog op de billboards te zien was. Schrijf maar op: ik zou écht heel graag winnen. Het zou een enorme eer zijn."