Direct naar artikelinhoud
column

The Cure moest verduidelijken dat 'Killing an Arab' absoluut géén racistische boodschap bevatte

The Cure moest verduidelijken dat 'Killing an Arab' absoluut géén racistische boodschap bevatte
Beeld Bob Van Mol

StuBru-stem Stijn Van de Voorde loopt elke week voor de muziek uit.

Amateurmuzikanten raken zelden in de problemen met zelfgeschreven liedjes­teksten. Dat komt omdat niemand ze aandachtig beluistert. Het aanwezige publiek focust tijdens braderieën, baby­borrels en parkfeesten liever op iets anders. Als een beginnend singer-songwriter op poëtische wijze in een liedje verklaart dat hij zijn partner enkel slaat ‘als ze het verdient’, zal hem dat nauwelijks problemen opleveren. Lage bomen vangen weinig wind. De boodschap gaat verloren in het rumoer van de ongeïnteresseerde aanwezigen. Een artiest kan niet voorspellen of een liedje roemloos verloren gaat of toch uitgroeit tot een stukje muziekgeschiedenis.

Precies veertig jaar geleden stond The Cure voor het eerst in een echte studio. Het zou meteen hun meest controversiële opname worden. Robert Smith schreef ‘Killing an Arab’ op de middelbare school. Tijdens een literatuurles leerde hij het boek De vreemdeling (1942) van Nobelprijs­winnaar Albert Camus kennen. Het boek prijkt nog steeds in het selecte lijstje van De 100 Beste Boeken uit de Wereld­literatuur. Kortom, een boek dat niet mag ontbreken in een klas­lokaal.

Volgens Robert Smith belandde zijn song in de controverse door de stompzinnigheid van de mens. Context is alles

De vreemdeling wordt door critici vaak omschreven als een existentialistische roman. Het existentialisme beschouwt iedere persoon als een uniek wezen, verantwoordelijk voor eigen daden en eigen lot. In de roman vermoordt de hoofdrol­speler een Algerijnse man op een strand na een amoureus conflict met de zus van het slacht­offer. Zoiets gebeurt in Thuis ook, maar hier zit meer achter. De dader toont weinig berouw en wordt op existentialistische wijze verantwoordelijk gesteld voor zijn misdaad. Een executie blijkt de meest geschikte oplossing.

Het boek verkent in essentie het nihilisme en het narcisme van de protagonist, maar dat wisten de skinheads die eind jaren 70 concerten van The Cure bezochten niet. Deze mensen­soort heeft veel interesses, maar literatuur hoort daar zelden bij. Hun beperkte hersen­capaciteit kon zich vooral vinden in het feit dat er een man van vreemde origine wordt gedood. Enige duiding of achter­grond­infor­ma­tie was totaal overbodig. Ze zongen het refreintje luidkeels mee. Robert Smith droeg in de beginfase van zijn carrière nog geen lippen­stift, dus zijn uiterlijk zaaide nog geen verwarring. Nummers als ‘Boys Don’t Cry’ gaven de zanger zelfs een zeker macho­gehalte. Ironie ligt altijd moeilijker bij minder verstandige mensen.

Robert Smith (The Cure).Beeld BELGAIMAGE

Toen Smith ‘Killing an Arab’ schreef, geloofde hij dat het liedje enkel gehoord zou worden door enkele vrienden, klas­genoten en familie­leden. Toen het onverwacht uitgroeide tot een klassieker, verdwenen de gelaagdheid en literaire referenties als sneeuw voor de zon. The Cure moest in interviews verduidelijken dat het nummer absoluut géén racistische boodschap bevatte. Het Amerikaans-Arabische anti­discriminatie­comité vroeg toch om het nummer uit de winkels te halen. Toen de singles­collectie Standing on a Beach (een titel die eveneens verwijst naar het bewuste boek van Camus) uitkwam, kleefden er begeleidende stickers op de Amerikaanse versie: ‘The song ‘Killing an Arab’ has absolutely no racist overtones what­so­ever. It is a song which decries the existence of all prejudice and consequent violence. The Cure condemn its use in furthering anti-Arab feeling.’

Het mocht niet baten. Tijdens de Golf­oorlog en 11 september­achtige toestanden kwam ‘Killing an Arab’ op de traditionele blacklist van verboden nummers. De afgelopen vier decennia veranderden heel wat gebeurtenissen de perceptie van de betekenis van het lied. Volgens Smith belandde zijn nummer in de controverse door de stompzinnigheid van de mens. Context is alles. Als de debuut­single tijdens concerten nog eens de setlist haalt, verandert Smith de ‘killing’ simpelweg in ‘kissing’. Gewoon, om misverstanden te vermijden.

Een mens zou voor minder liedjes met titels als ‘Friday I’m in Love’ en ‘Lovecats’ gaan verzinnen.