Verkiezingen in India: Valt het hindoenationalisme nog te temperen als Modi voor derde keer premier wordt?

Eén figuur lijkt bij de Indische verkiezingen opnieuw centraal te staan: huidig premier Narendra Modi. Hij wordt wellicht voor een derde keer premier van het land. Zijn hindoenationalistische retoriek slaat duidelijk aan bij een groot deel van de hindoeïstische bevolking, maar die ideologie veroorzaakt tegelijkertijd ook een tendens van intolerantie ten opzichte van de moslimminderheid in het land.

80 procent van de Indiase bevolking is hindoe en volgens journalist en India-expert Gie Goris groeit onder Modi meer en meer het idee dat die meerderheid de regels bepaalt. “Het hindoeïstische majoritaire denken blijft aan invloed winnen en streeft ernaar vast te leggen dat India in de eerste plaats een hindoeïstische staat is.”

Dat gaat echter rechtstreeks in tegen de Indische grondwet. “Daar staat dat India een seculiere soevereine republiek is. De regering mag dus geen voorkeur hebben voor de ene of de andere gemeenschap, zeker niet op basis van religie”, aldus Goris.

“In de hoofden van de hindoenationalisten is het wel mogelijk voor moslims om volwaardig Indiër te zijn, maar ze moeten de Hindoecultuur dan wel als leitkultur aanvaarden. Daardoor moeten ze bijna constant bewijzen dat ze ‘goede Indiërs’ zijn.” 

Volgens Goris ontstaat er daardoor vooral een strijd over symbolen die regelmatig tot dodelijk geweld leidt. “Als moslims zich willen gedragen als ‘goede Indiërs’, eten ze bijvoorbeeld best geen rundvlees. Want de koe is voor hindoes heilig. Handelaars in rundvlees worden regelmatig geviseerd en er zijn al incidenten geweest waarbij moslims om die reden gelyncht werden.”

Daarnaast zien grote delen van de Hindoegemeenschap moslims als een demografische bedreiging. “Eén van de meest verspreide mythes gaat over de zogenaamde omvolking. Het idee bestaat dat moslims zich veel sneller voortplanten dan hindoes en op die manier het land zullen overnemen. Alle recente demografische studies wijzen echter uit dat die stelling nergens op gebaseerd is, van exponentiële groei of grotere gezinnen bij moslims is geen sprake.”

Ook op andere vlakken zijn er steeds meer ondemocratische tendensen op te tekenen. “Het regime vertoont steeds vaker autoritaire trekjes. Zo worden de media voortdurend onder druk gezet, verliezen steeds meer NGO’s hun licentie en groeit ook de druk op de oppositie. Tijdens de afgelopen verkiezingscampagne werden al twee deelstaatpremiers en een voorzitter van een oppositiepartij gearresteerd. Het toont dat er onzorgvuldig wordt omgegaan met mensenrechten en politieke vrijheden."

Al wil Goris de democratie in India niet meteen afschrijven. “Het land heeft echt wel een stevige gelaagde democratie. De meeste Indiërs zijn erg trots dat ze om de vijf jaar naar de stembus mogen voor de nationale verkiezingen. Tussendoor zijn er dan nog de deelstaatverkiezingen en de verkiezingen voor de lokale raden. Die laatsten moeten zelfs voor de helft samengesteld worden door vrouwen. Anderhalf miljoen Indiase vrouwen besturen dus mee in hun lokale gemeenschappen. Er zijn dus voortdurend oefeningen om de democratie levendig te houden.”