Direct naar artikelinhoud
CERN

Nieuwe deeltjesversneller CERN wordt vier keer groter dan huidige

Een deel van de Large Hadron Collider in het CERN.Beeld Wouter Van Vooren

In het Zwitserse Genève bevindt zich nu al de grootste deeltjesversneller ter wereld, maar de natuurkundigen van het Europees Centrum voor Deeltjesonderzoek (CERN) hebben een nog veel groter project in petto. Ze willen een Future Circular Collider (FCC) bouwen van zowat 100 kilometer lang.

De nieuwe deeltjesversneller zou bestaan uit een 100 kilometer lange tunnel, die deels onder het meer van Genève loopt. Ter vergelijking: de huidige tunnel is 27 kilometer lang. De nieuwe onderzoekscapaciteit zou vanaf 2040 operationeel moeten zijn. Dat blijkt uit een conceptstudie, waarin de kosten op ongeveer 20 miljard euro worden geraamd.

In een deeltjesversneller worden de geladen deeltjes waaruit een atoom bestaat gigantisch versneld – zelfs tot de snelheid van het licht – om fundamenteel onderzoek te doen naar bijvoorbeeld het ontstaan van het heelal. Het CERN heeft momenteel de grootste deeltjesversneller ter wereld, maar andere landen, zoals Japan en China, hebben eigen bouwplannen.

In het FCC-project, dat in verschillende fases zou worden opgebouwd, zou tot tien keer meer energie kunnen worden geproduceerd dan vandaag. Wetenschappers hopen om zo voort te borduren op het zogeheten Standaardmodel, waarin de krachten en deeltjes die alle materie vormen, worden beschreven. Omdat het Standaardmodel nog bijvoorbeeld de zwaartekracht buiten beschouwing laat, kan de FCC een volgende stap zijn naar een ‘theorie voor alles’ om de werking van het universum te verklaren.  

De verwachting was dat wetenschappers dankzij de bestaande deeltjesversneller in Genève deeltjes zouden kunnen ontdekken die verder gaan dan het Standaardmodel, maar dat is nog niet gebeurd. Omdat het niet duidelijk is of dat met de nieuwe deeltjesversneller wel zou kunnen, is er ook al kritiek op gekomen. 

Een panel van natuurkundigen dat tegen 2020 een EU-beleid voor deeltjesfysica moet uitstippelen, moet uiteindelijk de knoop over de bouw doorhakken.