Ikea schrapt duizenden jobs om de meubelen te redden: “Het is meer dan ooit aanpassen of uitsterven voor de grote winkelketens”

Wie op een doorsnee zaterdag naar Ikea gaat, weet hoe het gaat. Eerst die ene plaats zoeken op de parking, dan ­laveren tussen de andere bezoekers en uiteindelijk aanschuiven aan de kassa. Een drukte van jewelste, dus. En op het einde heb je ook nog eens van alles gekocht dat je eigenlijk niet echt nodig hebt.

Ook uit de cijfers blijkt dat Ikea nog altijd veel kopers lokt. De groep verkocht in zijn fiscale jaar 2018, dat liep tot 31 augustus, voor omgerekend 38,8 miljard euro aan Billy-kasten, Klippan-zitbanken en andere meubelen. Een stijging met 4,5 procent. Maar er is ook een keerzijde. Vorig jaar was er een nettowinst van bijna 2,5 miljard euro, maar dat is een pak minder dan de 4,2 miljard van het jaar daarvoor. Bovendien loopt het winkelbezoek achteruit, ondanks de drukte. Zo daalde het aantal klanten in ons land met 2,6 procent.

Online was er wel meer volk – al kan je dan geen köttbullar eten bij je bestelling. De online omzet steeg in een jaar tijd met 45 procent. Maar dat maakt nog altijd maar 8 procent uit van de totale omzet. De Belgische webshop bijvoorbeeld opende pas begin vorig jaar de deuren.

“We blijven groeien en presteren sterk”, zegt Jesper Brodin, de vijftigjarige Zweed die sinds 1 september 2017 de grote baas is van Ikea. Maar “tegelijkertijd erkennen we dat het winkellandschap transformeert op een schaal die we nog nooit eerder hebben gezien. We zullen onze business heruitvinden.”

Keukenwinkel

Zo wil de meubelgigant veel meer ­inzetten op online ­bestellingen met levering aan huis en op kleinere stadswinkels. Niet voor niets schrapte Ikea in ons land vorig jaar al de geplande bouw van twee winkels, een in Antwerpen en nog een in West-Vlaanderen. Nu zijn er ook concrete plannen om de winkelruimte van de fameuze blauwe ‘blokkendozen’ aan de stadsrand te verkleinen en de vrijgekomen ruimte te benutten als magazijn en verdeelcentrum voor online bestellingen. Tegelijk experimenteert Ikea met gespecialiseerde stadswinkels: zo is er een keukenwinkel in Stockholm.

“Logisch, als je weet dat 70 procent van de wereld­bevolking straks in een stad woont en een groeiende groep mensen geen auto meer heeft. Het is meer dan ooit aanpassen aan die nieuwe realiteit of uitsterven”, vat winkelwatcher Jorg Snoeck van RetailDetail de situatie samen. “In de old school retail draaide alles rond zo veel mogelijk winkels met een zo groot mogelijk assortiment tegen een zo laag mogelijke prijs. Maar sinds de doorbraak van e-commerce vind je op het internet wel altijd ergens méér keuze tegen een nóg lagere prijs. Wat je daar als klant echter niet vindt, is een specialist die je persoonlijk begeleidt en ondersteunt in je aankoopproces. En als die dan nog eens kan terugvallen op de inkoopkracht, het online assortiment en de prijssterkte van een grote groep, dan vallen de puzzelstukjes weer mooi samen.”

Maar die puzzelstukjes op hun plaats krijgen, heeft gevolgen. 7.500 jobs bij Ikea wereldwijd kunnen sneuvelen, in België zijn 120 banen bedreigd. Al kondigt de groep ook aan dat er de komende twee jaar 11.500 jobs bijkomen die focussen op die digitale transformatie.

“We wisten al langer dat er iets op til was”, zegt Thomas Vanbiervliet van de liberale vakbond ACLVB. “Het is een publiek geheim dat het bij Ikea op het vlak van e-commerce en logistiek nogal stroef loopt. Waarom dan net banen op de nationale hoofdkantoren en bij de personeelsdiensten van de winkels moeten sneuvelen, is ons een raadsel. Zo’n 120 mensen op een totaal van een kleine 300 is niet niks. Het gaat wel om 120 mensen, hé. Niet om 120 Billy-kasten. We gaan er alles aan doen om het aantal ontslagen tot een minimum te beperken.” Ikea België heeft intussen de procedure-Renault opgestart. Maandag hopen de bonden meer uitleg te krijgen op een nieuwe ondernemingsraad.

De meubelgigant in cijfers

Wereldwijd

422 winkels in meer dan 50 landen

160.000 medewerkers

957 miljoen bezoekers per jaar in de winkels

2,5 miljard bezoekers per jaar online

38,8 miljard euro omzet (+4,5%)

2,47 miljard euro winst

In België

8 winkels

4.157 medewerkers

913 miljoen euro omzet (+1,2%)