"Ik dronk meer dan ik dacht": wetenschapsjournalist Koen Wauters test al 6 maanden een alcohol-app

Meten is weten. Zo hoort het voor een wetenschapsjournalist. Ik ken mijn doel ook: minder dan 10 eenheden alcohol per week. Dat is wat gezondheidsexperts bij ons al enkele jaren stellen. En ik had ook het gevoel dat mijn gebruik daarrond schommelde.

Maar ik wist het niet zeker. In augustus vorig jaar heb ik daarom de 'Try dry'-app geïnstalleerd, om mijn alcoholconsumpties eenvoudig maar gedetailleerd te registreren. 

Ik geef vanaf dan elk glas alcohol plichtsbewust in via de app. Dagen zonder alcohol kleuren geel op een kalender in de app, dagen mét zijn donkergrijs. Dat maakt meteen duidelijk dat ik vooral in het weekend drink.

Maar ik merk ook dat alcohol drinken haast automatisch in het dagdagelijkse leven sluipt. Vrienden en familie zien: met een glas. Een avondvergadering met collega’s wordt afgesloten… met een glas. Na een drukke dag thuiskomen: dan is een aperitiefje welkom. 

Dat is volgens Tom Evenepoel van VAD, het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs, meteen de meerwaarde van zo’n app. Hij confronteert je met de vanzelfsprekendheid van alcohol.

"We leven uiteindelijk in een maatschappij waar de alcohol heel vaak aanwezig is. Eigenlijk van de wieg, bij de geboorte wordt een glas gedronken, tot het graf. En we horen ook van deelnemers van Tournée Minérale hoe hard het opvalt dat die alcohol er toch heel vaak bij hoort."

De app moedigt me alvast flink aan om te minderen. De kleurtjes op de kalender helpen. Ik wil zoveel mogelijk gele (= alcoholloze) dagen. En als ik een dag niet drink, krijg ik elke keer applaus van de app. 'Gamification' heet dat in het jargon, spelelementen gebruiken om spelenderwijs tot gedragsverandering te komen.  

Leverspecialist prof. Hans Van Vlierberghe (UZ Gent) beaamt: "Zo'n app gaat zorgen dat je jezelf doelen stelt, en gaat ook beloningen geven als je die haalt."

Al relativeert hij ook: "We weten uit een beperkt aantal studies dat zulke apps positieve effecten hebben, maar dat die niet groot zijn."

Nog een les van de app: het ene glas is het andere niet. In ons land ligt de norm dus op 10 eenheden per week. En de app rekent genadeloos uit: een lekkere tripel met een alcoholvolume van meer dan 8 procent  (in een glas van 33 centiliter), dat is niet 1 glas, maar dat zijn er 2,5. En als ik eens meet hoeveel wijn er in een groot wijnglas gaat (17 cl) dan blijken dat volgens de app bijna 2 eenheden te zijn.  

Ook dat is volgens Tom Evenepoel de kracht van zulke apps. "Wat is een glas? Welk soort alcoholische drank zit daarin? Daar kan verschil op zitten. Die apps kunnen dat heel nauwkeurig bepalen, per type drank."

Zoals ik gehoopt had, na zes maanden meten, klop ik af op gemiddeld 10,4 eenheden per week. Maar professor Hans Van Vlierberghe zet me met mijn voeten op de grond.

"De wetenschap zegt eigenlijk: hoe minder, hoe beter. In Canada zegt men dat 2 consumpties per week eigenlijk het maximum is. En dat is correct. Boven die norm zien we op lange termijn gezondheidsschade. Maar we leggen de norm in Vlaanderen op 10, omdat dat haalbaar is voor de mensen."

Blijft de vraag waarom er geen Vlaamse app bestaat. 'Try Dry' is intussen wereldwijd meer dan één miljoen keer geïnstalleerd.

Maar de VAD heeft voorlopig geen plannen voor een Vlaamse variant. "Wij bieden geen app aan, omdat we met Tournée Minérale vooral breed willen sensibiliseren", zegt Tom Evenepoel, "eerder dan mensen heel hard aan te moedigen om bijvoorbeeld ook blijvend alcohol achterwege te laten. We weten ook dat mensen die deelnemen nadien sowieso blijvend minder alcohol drinken."

Volgens professor Van Vlierberghe bewijst de wetenschap vooral dat overheidsmaatregelen werken. "Hoe je het nu draait of keert, dat blijft het belangrijkste. De overheid heeft een belangrijke taak om het alcoholgebruik wat te laten verminderen."

Van Vlierberghe somt op: "Geen alcohol onder de 18, misschien 21. Geen reclame maken voor alcohol. Ook niet voor de alcoholvrije variant, want dan maak je impliciet reclame voor de alcoholrijke variant. Weinig verkooppunten voor alcohol toelaten, de prijs mag niet te laag zijn, en ook op flesjes alcohol moeten waarschuwingen komen, zoals dat moet bij een pakje sigaretten." Maar net zoals bij tabak lobbyt de industrie volgens Van Vlierberghe actief tegen dergelijke maatregelen. 

Ik blijf intussen de app gebruiken. Niet omdat hij mijn leven veranderd heeft, maar wel omdat hij helpt gezonder met alcohol om te gaan. En ik wil ook eens proberen of ik van februari een volledig 'gele' maand kan maken.