Rusland gaat in beroep tegen uitsluiting van Olympische Winterspelen

Het IOC heeft het Russisch Olympisch Comité met onmiddellijke ingang geschorst vanwege het dopingschandaal bij onder meer de Winterspelen van Sotsji 2014. Uit het zogenaamde McLaren-rapport van 2015 bleek dat er een door de staat gestuurd dopingsysteem is geweest dat systematisch alle antidopingregels heeft overtreden. Atleten zouden, met medeweten van de Russische autoriteiten, op grote schaal doping genomen hebben in aanloop naar vooral de Spelen in Sotsji.

"Het gaat om een nooit eerder geziene aanval op de integriteit van de Olympische Spelen", verklaarde IOC-voorzitter Thomas Bach. "Het Uitvoerend Comité van het IOC heeft dan ook sancties opgelegd die in proportie zijn."

Sinds het verschijnen van het McLaren-rapport regent het schorsingen voor Russische atleten, die bij hercontroles door het IOC alsnog betrapt worden op het gebruik van doping. Wereldatletiekbond (IAAF) weerde in samenspraak met het IOC ook al de Russische atleten van de Olympische Spelen van 2016 in het Braziliaanse Rio. Ook daar mochten "zuivere" Russische atleten alleen onder strikte voorwaarden deelnemen.

"Deze bevindingen zijn niet enkel gebaseerd op de getuigenis van Grigori Rodtsjenkov (voormalig directeur van het dopinglab in Moskou die met het schandaal naar buiten kwam, red.). Er is ook wetenschappelijk bewijs, ooggetuigenverslagen en correspondentie", benadrukt Samuel Schmid, die het rapport over het dopingschandaal schreef. "Het is een feit dat Rusland systematisch het antidopingsysteem heeft gemanipuleerd, en dat gebeurde ook tijdens de Winterspelen in Sotsji in 2014."

De Russische autoriteiten hebben de beschuldigingen altijd verworpen. "Ik sta paraat om naar elke rechtbank en elke disciplinaire commissie te trekken om uit te roepen dat er in Rusland nooit ofte nimmer een doofpotoperatie rond doping heeft plaatsgevonden", verklaarde vicepremier Moetko vorige week vrijdag nog in de marge van de loting voor het WK voetbal in Moskou.

Olympische vlag

Onder strikte voorwaarden mogen 'schoon' verklaarde Russische sporters onder de olympische vlag in februari nog wel deelnemen aan de Winterspelen van Pyeongchang 2018.

De Russische deelnemers zullen, individueel of in teamverband, onder de naam 'Olympisch atleet van Rusland' (afgekort: OAR) in Zuid-Korea in actie komen. Zij zullen daarbij een tenue dragen met deze naam erop en onder neutrale vlag uitkomen. Bij een medailleceremonie zal de olympische hymne ten gehore worden gebracht.

Geen enkele official van het Russische ministerie van Sportzaken is bij Pyeongchang 2018 welkom. Vicepremier Vitali Moetko, de ex-minister van Sport, en zijn voormalige plaatsvervanger Joeri Nagornych zijn levenslang geschorst voor welke rol dan ook bij Olympische Spelen. Dmitri Tsjernysjenko, de voormalige baas van het organisatiecomité bij Sotsji 2014, moet zijn functie in de coördinatiecommissie voor Peking 2022 opgeven. Alexander Zjoekov, de voorzitter van het Russisch Olympisch Comité (ROC), is als IOC-lid geschorst.

Een comité voorgezeten door voormalig Frans minister van Sport Valérie Fourneyron, voorzitter van het onafhankelijk orgaan voor dopingcontrole ITA (Independent Testing Authority), zal beslissen welke Russen uitgenodigd worden om onder neutrale vlag aan de Winterspelen deel te nemen. 

Alleen atleten met een smetteloos verleden mogen op een uitnodiging hopen. De Russische topschaatsers Pavel Kulizhnikov en Denis Yuskov, concurrenten van Bart Swings, mogen de Spelen dus al vergeten. Zowel de 23-jarige Kulizhnikov, onder meer tweevoudig wereldkampioen sprint, als de 28-jarige Yuskov, drievoudig wereldkampioen op de 1.500 meter, zijn in hun loopbaan al eens twee jaar geschorst vanwege het gebruik van verboden middelen.

Het comité zal ook bepalen welke Russische officials uitgenodigd worden. Ook van hen wordt een smetteloos verleden verwacht. Zo zal geen enkele Rus die een verantwoordelijke functie had op de Spelen in Sotsji de reis naar Pyeongchang hoeven te maken.

Kosten vergoeden

Het ROC dient alle door het IOC gemaakte kosten te vergoeden die met het diepgravende onderzoek naar de door de Russische staat georganiseerde en ondersteunde dopingpraktijken waren gemoeid. Tevens dient het ROC een bedrag van 15 miljoen dollar te investeren in de oprichting van een onafhankelijk dopinglaboratorium.

Het IOC is bereid om de schorsing van het ROC geheel of gedeeltelijk op te heffen vanaf het begin van de slotceremonie van de Winterspelen in Zuid-Korea. In dat geval dienen de Russen al deze beslissingen te respecteren en de consequenties daarvan te aanvaarden.

Het IOC maakte de sancties tegen Rusland in Lausanne bekend na een dag van beraadslagingen. Het pakket aan maatregelen volgt op een reeks van levenslange schorsingen van Russische wintersporters die na het hertesten van de urinestalen van Sotsji 2014 alsnog werden betrapt op bedrog en/of verboden middelen.

Het ROC gaat in beroep tegen de beslissing. "Onschuldigen straffen is onrechtvaardig en immoreel", stelt het ROC. Volgens voorzitter Alexander Zhukov zullen de verbannen sporters zelf naar het  Internationaal Sporttribunaal TAS stappen om hun zaak te bepleiten. 

"Beledigend"

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken laat weten dat Rusland zich niet druk maakt in de schorsing. "We zullen nooit neergeslagen worden", schrijft woordvoerster Maria Zakharova op sociale media. "Niet door een wereldoorlog, niet door de instorting van de Sovjet-Unie, niet door sancties. We trotseren het en we overleven."

De Russische staatstelevisie heeft inmiddels laten weten dat het gezien de afwezigheid van het Russische nationale team de Winterspelen niet zal uitzenden. De voorzitter van de Russische staatsfederatie noemt de beslissing van het IOC "aanvallend" en "beledigend", en stelt dat ze de olympische beweging schaadt. De voorzitter van de Russische bobsleefederatie reageert "geschokt" op de schorsing. De curlingfederatie noemt de beslissing dan weer "onprofessioneel".

IJshockeyvedette Ilya Kovalchuk roept zijn 'cleane' landgenoten op om deel te nemen aan de Winterspelen. "We begrijpen perfect dat de beslissing van het IOC een puur politieke beslissing is, en we begrijpen ook tegen wie die gericht is", stelt hij tegenover nieuwsagentschap R-Sport. "Het was duidelijk dat er zo'n beslissing zou komen. Maar als de atleten er toch naartoe gaan, zal dat het land verenigen. Alle atleten moeten gaan."

"Sterk signaal"

Vlaams sportminister Philippe Muyters (N-VA) is tevreden met de schorsing. "Ik ben blij dat het IOC eindelijk een sterk signaal geeft door Rusland uit te sluiten van de Winterspelen", verklaart Muyters, die Europa vertegenwoordigt in de Foundation Board van Wereldantidopingagentschap (WADA). "Dit is goed nieuws voor de eerlijke sporter. Door Rusland niet te laten deelnemen, maar zuivere atleten toch de kans te geven zich te bewijzen, volgt het IOC de aanpak waar ik en enkele van mijn collega's binnen WADA al langer voor pleiten. Wie bedriegt moet eruit, zodat eerlijke sporters eerlijke kansen krijgen om topprestaties neer te zetten."

De Winterspelen vinden plaats van 9 tot 25 februari in het Zuid-Koreaanse PyeonChang.

Lees ook: Dag des oordeels voor Poetins olympische droom: een handleiding