‘Laat het nu alstublieft twee maanden aan een stuk regenen’

Smeltende paaseieren, overvolle terrassen en zere polsen bij ijsventers. Hoeveel deugd zo'n lentezonnetje ook doet, het zou niet mogen zijn. Onze bodem kampt nog met de naweeën van de hete zomer en droge herfst van vorig jaar en elke druppel water is welkom. “Het is een normale en dus geen al te natte winter geweest en daarom kampen we met een achterstand. In heel Vlaanderen staat het grondwater laag, maar in een derde - vooral in Vlaams-Brabant en Limburg - zit het zéér laag”, zegt Katrien Smet van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).

“Er zijn ook al meldingen van grondwaterputten die zo goed als leeg staan en ook van watermaatschappijen die in diepere lagen moeten boren om het water op te pompen. We hebben geen glazen bol en als het in juni en juli niets anders doet dan regenen, is er niets aan de hand. Maar het is duidelijk dat langdurige regen op dit moment zeer welkom is. Een paar dagen regen, lost weinig op want door de hogere temperaturen verdampt het water in deze periode ook deels weer, in tegenstelling tot in de winter.”

In decennia niet gezien

Volgens professor waterbouwkunde Patrick Willems van de KU Leuven is de situatie de laatste tientallen jaren nog niet zo problematisch geweest als vandaag.

“Normaal valt er in een jaar gemiddeld tussen de 800 en 900 liter neerslag per vierkante meter in Vlaanderen. Na de vorige zomer en herfst was er een tekort van 350 liter. In de winter wordt dat normaal aangevuld, maar dat was nu niet het geval. Het tekort is de voorbije maanden nooit onder de 100 liter gezakt en dat hebben we in decennia niet meer gezien. Door de zonnige en warme paasvakantie is het intussen al weer opgelopen tot 150 liter.”

“Om 200 liter neerslag aan te vullen per vierkante meter heb je twee maanden nodig met dagelijks flink wat regen. Het is bij veel Vlamingen wellicht vloeken in de kerk, maar daarop moeten we allemaal hopen of we komen deze zomer écht in de problemen”, aldus Willems.

Afschakelplan

De VMM werkt aan een plan dat vastlegt wie prioriteit krijgt voor water­gebruik in geval van schaarste. Zelf noemt ze het een “reactief afwegingskader”. Het plan, dat tegen de zomer van 2020 op tafel moet liggen, zal slaan op alle soorten water: oppervlaktewater, grondwater, kraantjeswater.

Vanwege de complexiteit van de zaak zoekt de VMM een externe partner om het project mee uit te werken. De maatregel moet ook juridisch sluitend zijn.

Het “afschakelplan” maakt deel uit van het droogteplan dat de Vlaamse regering begin april heeft goedgekeurd. Vlaams minister Koen Van den Heuvel (CD&V) sprak zich nog niet uit over welke groepen prioriteit moeten krijgen. Volgens zijn woordvoerder is het nog “te vroeg” om iets zinnigs te kunnen zeggen. “Hoe dit plan geconcretiseerd wordt, wordt nog onderzocht. Zoals ook de VMM het zegt, moeten we rond de tafel gaan zitten en dit op een verstandige manier bekijken.”