Ze worden niet betaald voor hun werk, maar doen het voor de eer van het vertoond worden: weerfotografen
Een vast clubje weerfotografen trekt er bij tij en ontij op uit voor het perfecte weerplaatje. Voor de eer. De ultieme beloning: het journaal halen. V jaagt mee.
Willemijn Hoebert, weervrouw van de NOS, selecteert iedere werkdag tussen half zes en zes, en tussen half acht en acht, een of twee foto's die het weerbericht van het NOS Journaal zullen gaan opsieren.
Buiten een vast clubje hardcore-weerfotografen dat dagelijks vier à zes foto's mailt, krijgt ze op een doordeweekse dag tussen de honderd en tweehonderd mails binnen van mensen die het journaal hopen te halen met hun weerfoto. Grosso modo komt dat neer op zeshonderd weerfoto's per dag, die ze allemaal probeert te bekijken; ieder verloren moment checkt ze even of er iets is binnengekomen dat journaalwaardig is. Heel soms zit er een mail bij waarin mensen aangeven dat bedrag X overgemaakt dient te worden op rekeningnummer Y als de bijgesloten foto voor het journaal wordt gebruikt. Hoebert: 'Die mails gaan de prullenbak in. Weerfotografen worden niet financieel beloond of op welke andere manier dan ook gecompenseerd, buiten de eer van het vertoond worden om.'
Criteria
Die eer is Irma van Middelkoop (56) al een keer of dertig ten deel gevallen. Van Middelkoop, een Zandvoortse, werkt drie dagen in de week als leerlingbegeleider aan het Luzac College in Haarlem. Ze begeleidt eindexamenleerlingen die 4 en 5 havo of 5 en 6 vwo in één jaar doen, helpt ze hun weg te vinden in het overvolle programma en geeft faalangstreductietrainingen. De rest van de tijd is ze weerfotograaf.
Op een winterse maandagochtend staat ze op het strand van Zandvoort, gekleed in een waterafstotend 'baggerpak', een softshellbroek en waterdichte laarzen, zodat ze, mocht het nodig zijn, 'rustig een half uur naast een mui kan gaan liggen om te proberen een waterbubbel in een scheermes te fotograferen'.
Andere bekende Zandvoortse weerfotografen - Gerard Boukes, John Dalhuijsen, Natascha Wiegman, Onno van Middelkoop - laten zich vandaag (nog) niet zien. Ondanks het feit dat ook zij fanatiek weerfoto's inzenden, heerst er weinig tot geen competitie in de Zandvoorter weerfotografenkolonie, wel wederzijdse bewondering. Al wekt het feit dat Boukes' foto gisteren door RTL Weer verkozen werd boven die van Irma Van Middelkoop - allebei van dezelfde hagelbui boven zee - toch geamuseerde wrevel. Van Middelkoop: 'Toen Peter Timofeeff het weer nog deed, werd ik er vaker uitgepikt.'
Tekst gaat verder onder de foto.
Vroeger mailde ze haar foto's naar weerfoto@RTL.nl, maar die actie is overbodig sinds weerwebsite Buienradar een platform heeft gelanceerd waar weerfanaten hun weerfoto's en video's onbeperkt kunnen uploaden, en waarvan RTL dagelijks de mooiste plukt. 'De vaste inzenders van de NOS zijn vaak ook de vaste inzenders van RTL', zegt weervrouw Hoebert. 'Het is echt een gemeenschap. Ik zie mensen op sociale media elkaar feliciteren als een foto in de uitzending wordt opgenomen. Maar ik krijg ook weleens een boze mail waarin mensen hun beklag doen over het feit dat ik hun foto's nooit gebruik. Tja, dan zijn er op dat moment andere foto's die beter passen bij mijn verhaal.'
Waaraan moet een goede weerfoto voldoen? Hoebert somt de criteria op: 'De compositie moet liggend zijn, een landscape. Daar let ik het eerst op. Met staande foto's kan ik op mijn brede scherm in de NOS-studio niks. De horizon moet recht zijn. Liever niet teveel inzoomen en niet teveel bewerken; zwaar bewerkte foto's komen niet in aanmerking. Foto's waar mensen herkenbaar opstaan, gebruiken we ook niet. Dat gezegd hebbende is er geen tijdstip, jaargetijde of weersomstandigheid die het meest geschikt is voor een weerfoto.' Ze aarzelt even. 'Maar nu hebben we een periode met buien en als je dan én een bui hebt én een regenboog, is dat wel erg gaaf, erg fotogeniek. Mistige ochtenden in het bos, mist boven een slootje, dat is ook prachtig. Strakblauwe luchten... de mogelijkheden zijn eindeloos.'
'Nu hebben we een periode met buien en als je dan én een bui hebt én een regenboog, is dat wel erg gaaf, erg fotogeniek'
Op jacht
Van Middelkoop gaat niet op pad met het doel een foto te maken die het journaal of het weerbericht moet halen; het maken van foto's gebeurt spontaan, het is onderdeel van het dagelijkse uitje naar het strand. Meestal gaat haar echtgenoot Ron (61), storingsonderhoudsmonteur en Libanonveteraan, mee. Terwijl Ron langs de branding rijdt in een 4x4 en ondertussen een sleepnet over de zeebodem haalt om garnalen te 'trekken', zigzagt Van Middelkoop over het strand op zoek naar een mooi beeld.
'Ik moet iedere dag even naar buiten om uit te waaien en mijn hoofd leeg te maken', zegt ze. Soms staat ze om 5 uur 's ochtends op om een foto van de opkomende zon boven de Kennemerduinen te nemen. Een opleiding tot fotograaf heeft ze niet gehad, maar het fotograferen zit haar wel in het bloed: haar vader was fotograaf en filmer, haar neef heeft een luchtfotografiebedrijf.
De jacht op een goede weerfoto is ongewis. Zoals een jager die eropuit trekt om een zeldzaam, wild dier te schieten er nooit zeker van kan zijn dat het dier zich zal laten zien, zo is de weerfotograaf op strandsafari ook nooit zeker van een triomf.
Het succes hangt volgens Hoebert niet af van een vakopleiding of dure apparatuur: 'Er zijn mensen die in de trein zitten en met hun telefoon een foto maken die op het journaal komt.'
Tekst gaat verder onder de foto.
'Ik moet iedere dag even naar buiten om uit te waaien en mijn hoofd leeg te maken'
Op het uiterste punt van 'Zuid', het zuidelijkste stuk strand van Zandvoort, fotografeert Van Middelkoop een mui, tegen het zonlicht in. Ze stelt haar camera in op een heel hoog diafragma, om de zonnestralen goed te kunnen vangen.
Een eind verderop maakt ze een foto van een berg scheermessen die, als je je voeten erop zet, knisperen als glas. Geen zeehonden op het strand vandaag, of 'huilertjes' (jonge zeehonden die hun moeder kwijt zijn) die in de zon liggen te lummelen of te jammeren.
Daarna wordt het 90 meter brede strand overgestoken naar de zeereep, het duin dat het strand van Zandvoort scheidt van de Kennemerduinen en de Amsterdamse Waterleidingduinen. Van Middelkoop: 'In die duinen maak ik geregeld een fietstocht die heel lang duurt, omdat ik wel honderd keer afstap om een foto te maken.' Van vossen bijvoorbeeld, of van herten.
Het spectaculairste dat zich vandaag voordoet, is een donkere regenbui boven zee, die wel wat wegheeft van een naderende orkaan. Van Middelkoop maakt er een foto van.
Patatvos
Het strand van Zandvoort biedt misschien de beste mogelijkheden voor weerfoto's, maar voor de mooiste natuurfoto's moet je in de Amsterdamse Waterleidingduinen zijn, aan de andere kant van de zeereep. Herten zijn er in overvloed, evenals vossen. Onbeschroomd als ze zijn, laten deze 'patatvossen' zich gewillig voeren en fotograferen. Wel oppassen dat de boswachter niet ziet dat je ze frietjes toewerpt, want dan krijg je een boete.
Weer thuis - 2 minuten rijden van het strand - installeert Van Middelkoop zich achter haar laptop. Met het bewerkingsprogramma Picasa poetst ze 'storende elementen' weg: een lensvlekje en een verdwaalde meeuw; tamelijk onschuldige aanpassingen. Ze selecteert een paar foto's. Die van de donkere regenbui boven zee maakt ze met een kleurenfilter een tikkeltje donkerder, om het dramatische effect te versterken.
Dat had Van Middelkoop beter niet kunnen doen, zal Hoebert later zeggen: 'Qua uitsnede is hij goed. De verhouding zee en lucht is goed. De bui staat mooi in het midden. Ik vind hem wel erg donker. Te donker, eigenlijk. Daarmee loop je het gevaar dat het contrast wegvalt en je de bui op tv niet meer zo goed ziet. Foto's met iets meer contrast halen het nieuws net wat sneller.'
Tekst gaat verder onder de foto.
Honderden foto's
Bij de foto's wordt een begeleidend tekstje geschreven, ze worden geüpload en zijn vanaf dat moment door heel Nederland te bezichtigen. Door de honderden vers geplaatste foto's op de 'Laatst toegevoegd'-pagina van Buienradar zou je haast denken dat half Nederland de hele dag door nergens anders mee bezig is dan met het fotograferen van stranden, wolken, bossen, wateren en de zon.
Hoebert is ontzettend blij met al die mensen die er deze hobby op nahouden. 'Er zou een tentoonstelling van al die prachtige foto's gemaakt kunnen worden. Soms is het ook echt lastig om te kiezen, want ik het weerbericht duurt maar 2 minuten, bij het zesuurjournaal slechts één minuut.' Voor de verliezers is er nog kans op een schrale troost: de Instagram-pagina van NOS op 3 toont iedere dag een weerfoto die het journaal nét niet heeft gehaald.
In RTL Weer zit deze maandag een foto uit Zandvoort. Maar niet van Van Middelkoop. Het is er wéér een van Gerard Boukes. Hij fotografeerde de Kennemerduinen vanaf de zeereep. Boven de duinen is een smalle strook horizon zichtbaar, Napelsgeel van kleur, waarboven een zeer onheilspellende, donkere hemel hangt waaruit de stortregens naar beneden plenzen.
'Wéér die Gerard Boukes', zegt Van Middelkoop. 'Schiet mij maar lek!'