Europa hakt knoop door: Poolse bouwvakker krijgt vanaf 2021 dezelfde verloning als Belgische collega
De EU pakt de sociale dumping op de arbeidsmarkt aan. Vanaf 2021 krijgt de Poolse bouwvakker in België dezelfde verloning als zijn Belgische collega op de steiger. De Europese ministers van Sociale Zaken bereikten vannacht een akkoord daarover na een bitter gevecht van anderhalf jaar.
Europees Commissaris Marianne Thyssen (Sociale Zaken) had het over een doorbraak, na afloop van het marathondebat (12 uur) met zijn EU-collega's. Ook de Nederlandse minister Lodewijk Asscher toonde zich opgetogen: "Eerlijker Europese regels, het kan dus wel." Polen, Hongarije, Litouwen en Letland gaven geen steun maar konden een akkoord niet tegenhouden. Ierland, Groot-Brittannië en Kroatië onthielden zich van stemming.
In het moeizaam bevochten compromis is vastgelegd dat de Europese werknemer die tijdelijk in een ander EU-land aan de slag gaat, de verloning moet krijgen die in het gastland geldt. Niet alleen meer het minimumloon (zoals onder de huidige regels verplicht is), maar het cao-loon voor de sector. Ook krijgt de buitenlandse werker recht op vakantiedagen en toeslagen.
De buitenlandse werker krijgt recht op vakantiedagen en toeslagen
De nieuwe regels zijn duidelijker dan de oude, zodat de arbeidsinspectie de naleving effectiever kan controleren. Nu komen werkgevers door vaagheid in de wetstekst - die dateert uit 1996 - te makkelijk onder hun verplichtingen uit. Volgens de Europese Commissie kan het loonverschil voor hetzelfde werk tussen de buitenlandse en nationale werknemer oplopen tot 50 procent.
Circa 2 miljoen Europese werknemers zijn tijdelijk in een ander EU-land aan het werk. Hoewel een klein percentage van de Europese arbeidsmarkt (0,7 procent) veroorzaakt dit vrij verkeer van werknemers grote sociale en politieke spanningen in de westelijke lidstaten. Die klagen over concurrentievervalsing, druk op de lonen, uitbuiting en problemen in grote steden bij de huisvesting van de buitenlandse werknemers. De Poolse loodgieter en Roemeense chauffeur zijn de symbolen van de verdringing op de arbeidsmarkt geworden.
De Poolse loodgieter en Roemeense chauffeur zijn de symbolen van de verdringing op de arbeidsmarkt
Het voorstel van de Commissie (maart 2016) om gelijk loon voor gelijk werk in te voeren, stuitte echter op fel verzet van de Oost-Europese en Baltische lidstaten. Zij vinden dat als België zijn landbouwproducten naar hun exporteert en Duitsland zijn auto's, zij hun goedkopere werknemers mogen exporteren. De Tsjechische minister waarschuwde voor een 'Tsjexit' als niet aan de eisen van de Oost-Europese landen tegemoet werd gekomen.
Die vroegen in ruil voor het accepteren van de gelijke verloning - "een grote concessie van onze kant" - dat de tijdelijke werknemer tot 24 maanden aan het werk kon blijven. Pas daarna zou de gedetacheerde volledig onder de wetten van het gastland vallen. Ook eisten de oostelijke lidstaten een overgangsperiode van 5 jaar om zo lang mogelijk te profiteren van het huidige regime. Daarnaast wilden deze lidstaten dat voor de transportsector in de toekomst soepeler regels gelden.
Kunt u de burger uitleggen wat nog tijdelijk is aan 24 maanden?
Frankrijk, Nederland, Duitsland en andere landen wilden niets weten van een detachering tot 24 maanden. "Kunt u de burger uitleggen wat nog tijdelijk is aan 24 maanden?", hield de Franse minister haar Oost-Europese collega's voor. Uiteindelijk werd een compromis gevonden in 12 maanden plus de mogelijkheid van uitzonderingen tot 18 maanden. De overgangsperiode wordt beperkt tot vier jaar.
Verder besloten de lidstaten dat voor de transportsector andere regels komen die later worden vastgesteld. Als het Europees Parlement ook instemt - dat lijkt erop - is het akkoord definitief.