Politieke analyse: Baudets belang bij het ‘partijkartel’
Opeens sloeg Thierry Baudet donderdag een verzoenender toon aan. Forum voor Democratie is natuurlijk bereid tot samenwerking, en natuurlijk snapt Baudet dat er dan compromissen moeten worden gesloten. ‘Nederland is een coalitieland. Dat komt door de vormgeving van ons kiesstelsel.’ Dat laatste klonk een beetje als een teleurstelling, want als zelfverklaard geroepene – zoals Baudet zich woensdagavond live op tv aan Nederland presenteerde – zou alleenheerschappij een stuk gemakkelijker zijn.
Baudet presenteert zich steeds duidelijker als een kopie van Pim Fortuyn, die na de paarse jaren de wind in de zeilen kreeg en latente onvrede onder een deel van de bevolking aanwakkerde. Als resultaat van de ontzuiling bleken kiezers zich ook gemakkelijk van de ene naar de andere partij te verplaatsen. Als – ook deze week – iets duidelijk is geworden, is het dát wel: reken je niet rijk met kiezerstrouw. Die bestaat steeds minder, zoals ook de idealisten van de SP nu pijnlijk moeten ervaren.
De nieuwe redder van het vaderland heet Thierry Baudet, die het woensdagavond aandurfde te zeggen dat als Nederland niet zó zou zijn verkwanseld door de elite, hij natuurlijk nooit de politiek in zou zijn gegaan. Dat hij een halve dag later aangeeft met die elite te willen samenwerken, is daarom niet zo geloofwaardig. Het is eerder een strategische zet, om later te kunnen zeggen dat het niet aan jou heeft gelegen dat je niet meedoet in provincies en Eerste Kamer. Maar die uitkomst – Forum aan de zijlijn – past precies bij het partijprogramma.
De website van Baudets beweging is immers zonneklaar. Het ‘belangrijkste agendapunt’ van Forum voor Democratie is niet het immigratiebeleid, of het laten sneuvelen van de klimaatplannen. Nee, het belangrijkste agendapunt is ‘kartelbestrijding’. ‘Het partijkartel moet worden doorbroken. Circa tienduizend kartelleden draaien rond in de bestuurlijke baantjescarrousel: zij vormen het grote probleem van ons land.’ Woensdagavond voegde Baudet ook universiteiten, journalisten en architecten bij zijn rijtje ondermijners van ons land.
aan de rand van de afgrond?
Het creëren van een gemeenschappelijke vijand is een aloud recept voor politici die aanhang willen vergaren. En ze gebruiken overdrijving als stijlfiguur. Want de stelling dat Nederland aan de rand van de afgrond staat, is feitelijk niet te onderbouwen. Of zoals premier Mark Rutte het dinsdagavond in het slotdebat tegen SP-voorvrouw Lilian Marijnissen zei: ‘U bent zo somber.’ Het was een duidelijke illustratie van welk soort kiezers partijen willen aanspreken: optimisten of pessimisten, doeners of ‘doemers’.
Het is in Baudets belang om het vermeende partijkartel in stand te houden. Toch heeft hij het liefst zo snel mogelijk Kamerverkiezingen, want waarschijnlijk ziet hij wel in dat nog twee jaar de winst vasthouden, een flinke opgave is. Mogelijk instabiele provinciale fracties vormen een risico. Voor andere partijen is die twee jaar echter een welkome periode, om de toekomstige strategie te bepalen. De lust om het kabinet te laten vallen was al niet groot bij coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, maar is woensdag bepaald niet groter geworden.
Intussen is er wél werk aan de winkel. Vrijdag werd duidelijk dat het gemiddelde persoonlijke inkomen van werkenden, de afgelopen tien jaar nagenoeg gelijk is gebleven. Dat betekent dat ‘gewone’ mensen niet profiteren van economische groei. ‘Blijkbaar is het geld ergens anders gebleven, eerder bij de overheid en bedrijven dan bij de burger’, zei CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen tegen het AD. Er zijn beloftes gedaan door de huidige coalitie – over koopkracht en het dichten van kloven – en de enige manier om íéts van de onvrede op te lossen, is het inlossen van die beloftes.
