Kwaliteitsmedia likken hun Mueller-wonden

Bijna twee jaar zijn progressieve media in de ban van Robert Mueller geweest. Het beeld dat van hem werd geschetst, is dat van een geniale, onkreukbare speciaal onderzoeker die Amerika, nee de wereld zou verlossen van het Grote Kwaad oftewel Donald J. Trump. Dat kon gewoon niet anders.

Vanuit die wishful thinking stond de afloop vast, zeker nadat een zestal ‘kleine schurken’ in het vangnet van Mueller en de rechtbanken waren gelopen. Nota bene Trump-intimi als Michael Cohen, die zelfs bereid was een kogel voor de president te willen opvangen, bekende schuld en werkte met Mueller samen. Ook campagneleider Paul Manafort belandde in de gevangenis.

Mediaorganisaties als CNN werden al in Trumps verkiezingscampagne door hem neergezet als fake media. Vanuit de Europese huiskamers zagen we gebeuren hoe een onafhankelijke, kritische mediaorgansiatie als CNN in sneltempo transformeerde in een aanvalsmachine gericht op Trump, die in feite als ‘fake president’ werd neergezet. Avond in, avond uit werden we getrakteerd op panels met Trump-watchers die de kijkers klaarstoomden voor het onvermijdelijke. Wacht maar, als Mueller een boekje opendoet, dan is het met je gebeurt mannetje, zo luidde steeds maar weer die boodschap. Veel, heel veel media wisten het zeker. Newsweek had drie maanden geleden in een special al duidelijk gemaakt dat er voor 100 procent zeker een samenzwering was geweest tussen de Russen en mister Trump hoogstpersoonlijk. In feite had Newsweek het Mueller-rapport al geschreven.

Nu duidelijk is geworden dat er geen aanklachten van Mueller tegen Trump komen voor die samenzwering en de obstructie van de rechtsgang likken veel journalisten hun wonden, ventileren zij hun boosheid. Chris Matthews van MSNBC riep afgelopen weekend furieus uit: “Hoe is het in vredesnaam mogelijk dat Mueller Trump liet wegkomen met alles?”

Diepe kloof

De treurige conclusie moet zijn dat gerespecteerde, onafhankelijke media als zelfs de New York Times zijn gevallen in de diepe kloof tussen de twee Amerika’s. De walging ten opzichte van Trump droop van de krantenpagina’s en de beeldschermen af. Het aloude principe van hoor en wederhoor was vaak ver te zoeken. Het zal nog wel even duren voordat die media weer uit de kloof omhoogklauteren. Helaas, want juist een verdeeld land als Amerika heeft onafhankelijke, kritische journalistiek broodnodig.

De rol van linkse en rechtse kwaliteitsmedia moet waarheidsvinding zijn gebaseerd op feiten, waarbij natuurlijk opinievorming mag plaatsvinden. Maar eerst dus die feiten. De vurige hoop op de spoedige val van Trump tekent de polarisatie tussen de president en de kwaliteitspers. Natuurlijk, van diverse topmedewerkers van Trump is ernstig crimineel gedrag vastgesteld. Zij lichtten de belastingen voor vele miljoenen dollars op, legden valse verklaringen af en hielden zich met tal van andere duistere praktijken bezig. Maar ook journalisten zijn er de afgelopen twee jaren niet in geslaagd juridisch aan te tonen dat Trump met een criminele intentie samenzwoer met de Russen. Kristalhelder is dat de Russen op alle mogelijke manieren de Amerikaanse verkiezingen hebben beïnvloed ten voordele van Trump, maar met dit soort feiten kon Muller niets in een mogelijke zaak-Trump.

In het huidige zwart-witdenken pleit ik hier niet voor een heiligverklaring van Trump, zoals menig blije Republikein nu nog eens extra doet. Er valt wel degelijk een zeer kritisch beeld van de Amerikaanse president te construeren. Maar niet in puur juridische zin.

Journalisten doen er goed aan hun reputatie te herstellen door zakelijk het Trump-presidentschap te onderzoeken. Dan mag, nee moet ook verdere berichtgeving komen over wat precies de rechtbank in New York aan verder Trump-onderzoek doet en uiteraard ook naar wat er nu echt in het hele Mueller rapport staat. Daar kan nog heel wat op feiten gebaseerd vuurwerk richting Trump uit voortkomen. Bij ernstige beschuldigingen én bewijzen zou daar zelfs een impeachment tegen de president op gang kunnen komen. Dat is geen juridisch maar een politiek proces. Voorlopig afwachten dus.

Journalisten moeten het alledaagse handwerk weer oppakken. Een president voert met zijn ministers beleid op tal van belangrijke dossiers zoals de gezondheidszorg, immigratie en de veiligheidspolitiek. Ik zou zeggen: wat minder personage-journalistiek en flink wat meer inhoud. Daar hebben burgers veel meer aan. November volgend jaar vindt de electorale afrekening plaats. Echte feiten helpen daarbij.