Dany Verstraeten presenteert al even lang het nieuws als VTM bestaat: “Ik heb nooit gesolliciteerd voor de job van nieuwsanker”

Speciaal voor dit jubileum geven nieuwsankers en journalisten van vroeger en nu drie dinsdagen lang een zeldzame kijk achter de schermen van de VTM-nieuwsdienst. En er wordt ook teruggeblikt op de allereerste uitzending. Daarin ging het op 1 februari 1989 over de relaties tussen België en Zaïre en was er nieuws over de ontvoering van ex-premier Paul Vanden Boeynants. “Wij beseften dat we met iets historisch bezig waren. Na bijna veertig jaar werd het tv-monopolie van de openbare omroep doorbroken”, vertelt Dany Verstraeten, die toen samen met Nadine De Sloovere presenteerde. “De druk was dus groot. In de loop van de dag gingen er stemmen op om die eerste uitzending op voorhand op te nemen. Stel je maar eens voor dat er iets technisch fout zou gaan. De concurrentie zou ons daarmee uitlachen. Ze geloofden aan de Reyerslaan zelfs dat de hele zender het nooit lang zou uitzingen. Uiteindelijk hebben we die opname geweigerd, want zoiets zou ooit uitlekken en dan maakten we ons helemaal belachelijk. Nieuws moet je live brengen.”

Als je die beelden terugziet, valt op dat jullie het nieuws heel levendig en enthousiast brachten.

Dany Verstraeten: Absoluut! En dat viel op naast het oersaaie journaal van de VRT. Dat mag ik nu wel zeggen, want dat zeiden ze zelf ook in hun docureeks Dank Dat U Bij Ons Was. Het Journaal was vaak niet meer dan een droge regeringsmededeling. Wij brachten er schwung in, omdat we mensen zin wilden doen krijgen om naar het nieuws te kijken. Door de onderwerpen, maar ook door een uitsmijter op het einde. We hielden het laagdrempelig. Ook op het vlak van gezichten. Ik ben het gewoon dat mensen me op straat met Dany aanspreken. Ik denk dat ze zoiets minder deden bij Bavo Claes.

Was VTM Nieuws een instant succes?

Nee, onze cijfers groeiden geleidelijk. We waren dan wel een halfuur eerder dan de VRT, maar dat was toch een instituut om tegenop te boksen. De doorbraak kwam er toen Mike Verdrengh eind 1991 besloot om met Familie te beginnen. Dat werd om 18.30u uitgezonden, en bleek onze ideale locomotief.

Een andere mijlpaal was het overlijden van koning Boudewijn, waar de VRT aanvankelijk steken liet vallen. Wij begonnen die zondagochtend vanaf 8u met extra uitzendingen, terwijl zij Samson lieten starten. Op zaterdagavond, rond het moment dat de koning in Spanje stierf, heb ik mosselen gegeten waar ik ’s nachts doodziek van geworden ben. Om 3.30u kwam het telefoontje dat de koning was overleden. Lijkbleek reed ik naar VTM en ben ik met stevige medicatie de dag doorgekomen. Er kwamen veel reacties van kijkers die vonden dat ik zo had meegeleefd met het nieuws, maar ze wisten niet wat de ware reden was dat ik er zo triest uitzag. Enfin, ik denk dat dat moment voor de kijker een psychologische ommekeer was. We zijn dan tot begin jaren 2000 marktleider geweest.

Jullie moesten toen definitief weer de rol lossen. Waar liep het fout?

De VRT kreeg meer middelen en ook Blokken was inmiddels opgestart. Dat zorgde ervoor dat er meer kijkers op dat uur al naar Eén keken. Wat mij frustreerde, was dat wij keihard werkten maar niet de waardering kregen. Op veel vlakken waren wij eerst. VTM begon in 1994 met een middagnieuws. De VRT had dat niet. ‘Dan is er nog geen nieuws’, zei toenmalig BRTN-hoofdredacteur Kris Borms. Maar niet veel later hadden zij ook een middagjournaal en verhuisden ze ook hun hoofdbulletin naar 19u. Zelfs de onderwerpen werden op termijn dezelfde. We zijn vaak door hen gekopieerd.

De VRT begon dus eind jaren negentig terug te vechten en won opnieuw marktaandeel. Tegelijk zagen de aandeelhouders van VTM dat we winst maakten. Maar zij staken het geld liever in eigen zak dan het weer te spenderen in nieuwe projecten. Dat gaf spanningen, met zelfs gedwongen ontslagen tot gevolg. Die machtsstrijd tussen de aandeelhouders was het bewijs dat VTM een volwassen groot bedrijf was geworden.

Jullie werden ook uitgelachen met jullie satellietwagens, die de VRT níét had.

Klopt. Die noemden ze al smalend vliegenvangers, vanwege die uitklapbare satelliet op het dak. Nu is dat veel compacter, maar destijds waren dat indrukwekkende vrachtwagens. Mike was erg visionair toen hij er vier aankocht. Wij waren een van de best uitgeruste nieuwsdiensten van West-Europa, en dat voor een commerciële zender. Wij verhuurden die wagens zelfs aan andere zenders. Het lachen verging de VRT snel.

Wat was de aanleiding voor die aanslepende vijandigheid in de jaren negentig?

Al van voor de start van VTM werd er vanuit de ivoren VRT-toren schamper gedaan over VTM. Toen ze merkten dat we toch succes hadden, vonden ze dat ronduit vervelend. Ik moet ook bekennen dat we die vete mee in stand hielden. VTM bracht ook sportnieuws, maar die eerste jaren hadden wij geen enkel sportcontract. We mochten zelfs het stadion niet binnen. Maar soms mochten we beelden maken vanop een balkon vlak naast het stadion.

Hoelang is dat item over de prijs van de tomaten jullie blijven achtervolgen?

Het feit dat je het nu weer aanhaalt, bewijst alles. (lacht) Nee, dat was een grap die is misgegaan. Wij beseften niet dat we de VRT daarmee veel munitie gaven om met ons te lachen. Het belangrijkste nieuws van 1 februari was de start van VTM. De VRT stond zelfs aan ons gebouw te filmen. Die dag waren er ook primeurtomaten, en vanwege dat woord primeur wilden we hen tomaten cadeau doen. Maar iedereen heeft alleen onthouden dat we het over de prijs van de tomaten hadden, wat in die tijd absoluut geen item voor het nieuws was.

Wat klopt er van die verhalen van het eindeloos aanrukken van champagne?

Ik kan niet ontkennen dat er flink werd getoost in 1989. Elk feit werd aangegrepen om te vieren, maar dat hoefde echt niet altijd met champagne. Aan die euforie kwam trouwens abrupt een einde toen op 25 december 1989 collega Danny Huwé werd vermoord in Roemenië. Plots vielen we van onze roze wolk.

Klopt het dat jij nooit hebt gesolliciteerd voor de job van nieuwsanker?

Ja. Ik werkte tot 1988 als producer op de verkeersredactie van de VRT en presenteerde het automagazine Mobiele Mensen. Toen VTM werd aangekondigd, dacht ik dat ze ook een automagazine wilden. Ik ging praten met Guido Depraetere en Mike Verdrengh. Maar na mijn praatje bleek Mike eerder al tegen Guido gezegd te hebben dat ze hun nieuwsman gevonden hadden.

Wat voor jou een sprong in het diepe was?

Ik moest geen screentest doen, maar had ook geen ervaring met live televisie. Zij vertrouwden op hun buikgevoel en blind vertrouwen. Dat moest ook wel, want niemand op de redactie had ervaring met televisienieuws. De redactie bestond uit mensen die hun sporen hadden verdiend bij kranten, weekbladen en de radio.

Ik herinner me nog de VRT-collega’s die grote ogen trokken toen ik mijn afscheid aankondigde. ‘Ik hoop dat je je dit niet gaat beklagen’, hoor ik Dirk Somers van Radio 2 nog zeggen. Waarop ik hem heb gezegd: ‘ik zal vooral spijt hebben als ik niet ga, en VTM over zes maanden een groot succes blijkt’.

Ben je de enige op de nieuwsdienst die al dertig jaar meegaat?

Nee, we zijn nog met een tiental, onder wie journalisten Suzy Hendrikx en Dirk Van den Bogaert. Ik kan me moeilijk een leven zonder VTM voorstellen. Het maakt al deel uit van de helft van mijn leven. Ik zeg soms al lachend dat VTM op mijn voorhoofd staat getatoeëerd. Maar het is wel zo. Het bedrijf was in 1989 één grote familie waar iedereen iedereen kende. In het begin werkten hier twintig mensen op de nieuwsdienst, nu honderd. Maar ook in 1989 bleef het werk met die kleine ploeg behapbaar. Een uitzending duurde toen slechts 23 minuten. Nu is het meer dan drie kwartier.

Men romantiseert vaak die pionierstijd. Terecht?

Goh, je moet beseffen dat wij die eerste jaren iets uniek deden. Een zender van nul opbouwen, die ook nog scoort, is een once in a lifetime. Maar je moet je er niet aan vastklampen dat vroeger alles beter of toffer was. Tijden veranderen. Nu is het ook leuk, maar anders. Wij waren cowboys die tot het uiterste gingen voor onze job. Werk kreeg zelfs voorrang op relaties. Ik merk bij de jonge generaties dat zij zich niet zo gebonden meer voelen. Ik ben in hun ogen getrouwd met VTM, zij zijn dat niet. Hoe leuk het hier ook is, binnen enkele jaren zullen er een aantal elders werken. Ik zeg niet dat dat slecht is. Het is misschien zelfs gezonder om werk en privé minder fel te verstrengelen.

Beschouwen ze je als een mentor?

Laten we zeggen dat ze respect hebben voor mijn grijze haren. (lacht) Ik merk wel dat ze mijn raad ter harte nemen. In het begin is er soms enige schroom. Voor de buitenwereld ben je toch een soort van instituut. Maar eens dat overwonnen is, zijn we collega’s onder elkaar.

Mensen zien al jaren alleen jouw bovenkant. Heb je niet de behoefte om reportages te draaien?

Nee. Uiteraard ben ik jaloers als een collega bij de eerste lentestralen naar buiten mag. Maar berichtgeving over overstromingen compenseert dat weer. (lacht) Ik presenteerde wel in 2002 een nieuwsuitzending vanop Ground Zero in New York, een jaar na de aanslagen van 9/11. We stonden veertien verdiepingen hoog, op een dak zonder balustrade. Er was zo veel wind dat het camerastatief en mijn papieren gingen vliegen. Ik had hoogtevrees en was niet op mijn gemak. Maar ik was wel trots op het feit dat wij er stonden. Links stond BBC, rechts CNN. Wij speelden mee met de grote jongens.

Jan Becaus zegt dat nieuwsankers smaak-, kleur- en geurloos moeten zijn. Ben je het daar mee eens?

Nee. Je moet de grootste gemene deler bereiken, maar je moet wel persoonlijkheid hebben. De kijker moet voelen dat er iemand van vlees en bloed hen toespreekt. Je hoeft niet te wenen bij een droevig onderwerp, maar de tijd van emotieloze robotten is voorbij.

Nochtans bleek je zo’n grijze muis dat niemand je herinnerde toen men het programma Klasgenoten wou maken.

Klopt. Ik zoek nooit de aandacht op. Ook vroeger niet op school. Ik was geen haantje-de-voorste.

Toch vreemd dat net zo iemand in de media werkt?

Misschien om dat gedrag te compenseren. Ik kreeg als kind al het schaamrood op de wangen als ik mijn bestelling moest zeggen bij de bakker of beenhouwer. Ik ben in een gezelschap liever de persoon die observeert, in plaats van de aanstoker te zijn van de festiviteiten.

Ben je ooit ongelukkig geweest bij VTM?

Bij VTM Nieuws eigenlijk niet. Er was wel een algemene minder positieve teneur toen we het marktleiderschap verloren aan de VRT. Het was wennen aan die situatie. Plots beseften we dat we niet eeuwig met twee vingers in de neus zouden winnen. Ik was wel minder gelukkig met mijn abrupte exit bij Telefacts, dat ik vijftien jaar presenteerde. Omdat de zomer eraan kwam, besloot men mij even te vervangen. Maar toen het nieuwe seizoen aanbrak, moest ik ineens niet meer terugkomen.

Is er nu geen ambitie meer om eens iets anders te doen?

Nee. Er kwamen kinderen in ons gezin, en daar wil ik toffe dingen mee kunnen doen. Ik prijs me er soms gelukkig mee dat ik zo laat papa werd. Tijdens de eerste tien jaar van VTM had het onmogelijk geweest om kinderen te combineren met deze job.

Sinds 2013 presenteer ik VTM Nieuws alleen nog van vrijdag tot zondag, omdat ik zo ook de politieke interviews in het middagnieuws van zondag erbij kon doen. Dat vast stramien is tof, maar op sociaal vlak geen cadeau. Jarenlang kwamen de kinderen vragen of het klopte dat ik alweer niet op hun schoolfeest aanwezig kon zijn. Nu zijn Julie en Thibaut 16 en 12 jaar, en eerder blij dat ik uit huis ben. (lacht) Op zondagavond heb ik het gevoel dat mijn weekend begint. Ik probeer maandag en dinsdag steeds vrij te houden.

Wat is je leukste blooper?

Een gesprek met de vrouwelijke staatssecretaris die ik moest interviewen over emancipatie, en vervolgens afkondigde met ‘bedankt meneer de minister’. Waarop ik alleen maar kon bedenken: ‘u ziet dat er nog veel werk aan de winkel is’. Het leukste fragment dat ik nooit meer vergeet, is wijlen Jean-Luc Dehaene die in korte broek en sandalen in de studio zat. Hij zat op een barbecue en was ons gesprek vergeten.

Heb jij het nieuws al eens gepresenteerd met een korte broek onder je vest?

Nooit. Sommige sportcollega’s deden dat soms stiekem wel, maar ik niet. Je weet nooit wie er die dag je pad kruist. Stel je voor dat ik zo rondloop en de premier komt onverwacht langs. Dat kan je niet maken.

Tel je af naar je pensioen?

Toen ik bij VTM begon had ik geen uitgetekend carrièreplan. Dat heb ik nog steeds niet. Ik moet niet per se stoppen op 65 jaar. Zolang ik geen signalen krijg van de bazen, doe ik verder. Ik weet dat niks voor altijd is, maar als VTM Nieuws zijn veertigste verjaardag viert, zal dat wellicht zonder mij zijn. Ik blijf hier niet voor eeuwig.

INFO

30 Jaar VTM Nieuws DI 22/01 | VTM | 21.40u