Commentaar: Afkomstig uit Koersk

Het was niet zonder betekenis, dat premier Mark Rutte vrijdag begon over de ramp met de Russische onderzeeër Koersk. In augustus 2000 zou deze boot meedoen aan een grote militaire oefening. Ontploffingen aan boord leidden echter tot een tragedie in de Barentszzee. Alle 118 bemanningsleden kwamen om.

Toen dat allemaal nog niet bekend was en er werd gedacht dat redding van de Koersk een kwestie van tijd zou zijn, weigerde Rusland internationale hulp. Falen stond niet in het woordenboek, en president Vladimir Putin brak er zijn vakantie niet voor af. Maar toen duikers uiteindelijk afdaalden, bleek de boot vol water gelopen en waren alle bemanningsleden dood.

Twee Nederlandse bedrijven hebben de Koersk geborgen. ‘Rusland is een trots land, dat er alles aan doet om gerechtigheid te doen aan slachtoffers en nabestaanden’, roept Rutte nu in herinnering.

Uit de stad waarnaar de onderzeeboot vernoemd was, komt de legerbrigade die verantwoordelijk wordt gehouden voor het binnenbrengen van een Buk-lanceerinstallatie in Oost-Oekraïne, in juli 2014. Net als de Koersk is het een pronkstuk van het Russische leger. Toen met dit soort wapentuig werd rondgereden, maakten toeschouwers massaal foto’s en filmpjes. Een van die installaties vuurde een raket af die een volgeboekte Boeing van Malaysia Airlines verwoestte.

Dat het een Russische Buk was, is niet iets wat we pas sinds donderdag weten. Sterker nog: het is zeer waarschijnlijk dat inlichtingendiensten al vanaf dag één de toedracht kenden. Geheime informatie is echter geen bewijs. En daarom kwam het internationale onderzoeksteam pas donderdag met de ‘onomstotelijke’ conclusie dat de Buk uit Koersk afkomstig was.

Maar zoals de tragedie met de eigenKoersk zo lang mogelijk werd ontkend, blijft Rusland volhouden dat het een Oekraïens gevaarte moet zijn geweest. Het verspreiden van desinformatie is een kunst die de Russische Federatie niet beperkt tot de eigen inwoners, maar wereldwijd toepast. Falen is onder Putin geen optie. Toegeven dat je – per ongeluk? – een passagiersvliegtuig hebt neergehaald, ook niet.

Maar Rusland en Nederland zijn geen toevallige voorbijgangers. Ze hebben diepe handelsbetrekkingen, en Russische oligarchen regelen graag hun zaakjes in het vrije en goed georganiseerde Nederland. Hoe meer Rusland internationaal wordt geïsoleerd – en daar is Nederland stap voor stap mee bezig – hoe meer deze kwestie een blok aan het been van Putin en de zijnen wordt. Verdachten voor de rechter lijkt een brug te ver. Maar als we geduldig blijven, nemen de Russen heel misschien nog iets van verantwoordelijkheid. Ooit.