Er zijn 3.547 supermarkten in ons land, en toch komen er nog 450 bij. Is dat niet té veel?

Colruyt opende vorige week nog een filiaal in Beernem, Okay volgende week in Waimes. Delhaize wil er alles samen een 300 bij. Albert Heijn gaat zeker verdubbelen. En Jumbo wil nog niet in de kaarten laten kijken, maar zou alvast voor dertig filialen gaan. De uitbreidingsdrang is groot bij de supermarkten. “We zien nog veel potentieel”, luidt telkens de uitleg. Maar wie om zich heen kijkt, vraagt zich toch af waar dat poten­tieel dan wel is. België telt vandaag één supermarkt per 3.205 inwoners. Nederland maar één per 3.951 man. En toch schakelen ze hier nog een versnelling hoger.

“Hoe je het ook draait of keert, op een dag gaan we er te veel hebben”, zegt Gino Van Ossel van de Vlerick Business School. “Iemand zal daar het gelag voor betalen. Maar er rest de ketens weinig andere keuze dan kiezen voor groei. Wil je marktaandeel behouden, dan moet je mee met de concurrentie. Zeker omdat bereikbaarheid ook een steeds grotere rol speelt. Kleine buurtwinkels doen het goed, dus moet je die ook openen. Anders gaat de klant elders. Het merendeel van die nieuwe filialen zijn daarom van die kleinere zaken.”

Wat ook blijkt uit de cijfers. Delhaize opent honderd Delhaizes, maar ook tweehonderd stadswinkeltjes van het type Fresh Atelier en Shop & Go. Carrefour bevestigt dat het merendeel van de nieuwkomers bij hen de kleinere Express zijn. “Vroeg of laat zul je zien dat ketens opnieuw reorganisaties doorvoeren”, zegt Van Ossel nog. “Hun grote filialen zullen sluiten en in de plaats kunnen ze nog een paar kleinere openen. Je kan nu eenmaal niet blijven openen zonder ook eens iets te sluiten.”

Vol is vol

Al meent RetailSonar – een Gents bedrijf dat voor de grote spelers de juiste locaties in kaart brengt – dat ­België nog niet aan de limiet zit wat betreft het aantal supermarkten. “Er is nog potentieel”, zegt Pieter-Jan De Smet. “Wij ontwikkelden een ­programma waarmee we op basis van inwonersaantallen, gemiddeld inkomen, aantal toeristen, werkgelegenheid,... berekenen of een extra supermarkt rendabel kan zijn in een regio. Blinde vlekken waar niemand zit, die zijn er niet meer. Maar er zijn zeker nog regio’s waar uitbreiding kan. Vaak zelfs op plekken waarvan de leek op het eerste gezicht zegt: vol. Het centrum van Oostende is een mooi voorbeeld. Al kun je ook niet ontkennen dat bepaalde streken aan hun limiet zitten. Diksmuide bijvoorbeeld. Daar zijn nu vijf supermarkten, maar er wonen te weinig mensen in die regio voor meer. Sint-Truiden heeft er twaalf, wat volgens ons ook de limiet is.”

Even testen

In Ieper stootten de supermarktketens onlangs nog op die limiet. Zowel de Delhaize Shop & Go als de Spar moest sluiten terwijl ze amper enkele maanden open waren. “Daar was ­inderdaad weinig potentieel”, zegt De Smet. “Maar elke stad heeft zijn eigenheden. Je kan wel berekenen of er ruimte is, maar dat blijft theorie. Ik weet niet of het daar het geval was, maar als een winkel slecht uitgebaat wordt, kan die ook niet marcheren. Of als er één lokale speler zeer populair is, is het ook moeilijk om de concurrentie aan te gaan. Zelfs al is er wel degelijk nog marge.”

Wie met al die ketens in ons land twijfelt over de beste plek om de winkelkar te vullen, die kan langs het Limburgse Pelt rijden voor een vergelijkende test. Daar heb je op een afstand van nog geen kilometer een Aldi, Albert Heijn, Carrefour, Delhaize, Lidl en Colruyt. En uitgerekend daar komt ook de eerste Jumbo.