Hoe de sp.a zichzelf in het F-16-dossier weer op de kaart zet

Met het ontbloten van een rapport dat de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen in een schimmig licht stelt, heeft de sp.a flink beet. Anciens in de Wetstraat beseften snel dat minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) werkelijk een probleem heeft. De regering kreeg de crisiscommunicatie niet onder controle. Spoedzitting in de Kamer volgde op persconferentie, onvolledige verklaring op achterhaald feit.

In schril contrast daarmee: de absolute stilte op de sociale media vanwege de doorgaans rumoerige N-VA-supportersschare. Het is de stilte in het oog van de storm. Geen debatfiche krijgt dit uitgelegd.

Eigen wapens

De regering-Michel heeft al wat eerdere crisissen doorlopen. Telkens ging het om beheersbare vijandelijkheden tussen de N-VA en CD&V. Zolang geen van de kibbelpartners de regering wil kelderen, blijft het gevaar beperkt.

Dit is anders. De MR moest al de jokkende minister Jacqueline Galant opofferen, maar dat veroorzaakte in Vlaanderen amper een rimpel. Nu is het de dominante partij N-VA die in de knel zit. Op Defensie, godbetert.

Met plezier vangen de Vlaams-nationalisten elke tackle op hun sleutelspelers Jan Jambon en Theo Francken op. Elke bocht van de waarheid die zij afsnijden, lijkt bij te dragen aan hun populariteit. Ook de fiscale cijfers van minister Johan Van Overtveldt zijn een verzekerd risico: met zijn belastingverlagingen voor de eigen doelgroep heeft de minister zijn contract vervuld.

In het F-16-aankoopdossier wordt de N-VA belaagd met de eigen wapens. Rationeel valt er wat voor te zeggen dat België in de buidel zal moeten tasten om solidair te blijven met de defensiepartners. Emotioneel is het voor velen minder vlot te begrijpen dat zij moeten inbinden terwijl de straaljagermiljarden in het rond vliegen. Als dat dossier dan rammelt, groeit het onbegrip snel. De permanente campagnepartij N-VA begrijpt beter dan wie ook dat het emotionele aspect kiezers drijft.

Coherent verhaal

Is (beperkte) kwetsbaarheid voor de N-VA een nieuw feit, dan is succes dat evenzeer voor de sp.a. De oppositiejaren lijken tot dusver een martelgang zonder einde. Met verbijstering lazen partijgenoten hoe voorzitter John Crombez in De Standaard eind vorig jaar zelf bekende wakker te liggen van de kansen op succes.

De kering is al een tijdje ingezet. Na het uiteenspatten van de Antwerpse progressieve lijst Samen zijn intern de ruggen gerecht. De emmer der vernederingen is vol.

Intern zijn wat pionnetjes verschoven. Partijleider Crombez is op het hart gedrukt niet langer op elke slak zout te leggen. Een inhoudelijk gestoffeerd congres bezegelde de prille renaissance. Als partij die ‘zorg draagt’ voor de kleine man heeft de sp.a iets wat op een coherent verhaal lijkt.

In de oppositie moest de sp.a vaak ietwat beschaamd voorrang geven aan het kleinere Groen. De groenen hebben scherper personeel, hoeven niet bang te zijn voor de identitaire kamp met rechts en beheersen de sociale media. Bij rood oogt het allemaal wat vermoeider.

Dat de Vlaamse socialisten nu toch doel treffen, danken ze aan hun geheime wapen: de gemotiveerde falanx jonge studaxen achter de schermen. Het was ditmaal de nog onbekende Melissa Depraetere die voor haar Kamerleden de bal mee op de stip legde, zoals Ben Segers op asiel of Inti Ghysels op begroting het voordeden.

Weer een wedstrijd

“Hij kent zijn dossier niet”, veegde minister Vandeput eind vorig jaar nog de suggestie van Dirk Van der Maelen van sp.a van tafel om de levensduur van de F-16’s te verlengen. Met dezelfde voorbarige zelfverzekerdheid verdedigde Tottenham Hotspur twee weken geleden zijn nipte voorsprong tegen het uitgeput en traag ogende Juventus. Op het eind van de avond wonnen de Italianen.

Zekerheid van winst hebben de Vlaamse socialisten nog lang niet. Alle internationale tendensen bevestigen dat voor klassieke middenpartijen de electorale strijd steil bergop gaat. Tegen een dominante meerderheid staat wel weer een diverse oppositie. Er is tenminste weer een wedstrijd.