Opnieuw zet ons land een belangrijke stap vooruit in de behandeling van kanker. Zo zal het voortaan makkelijker zijn om gebruik te maken van een techniek die Next Generation Sequencing heet (of NGS), een manier om te ­weten te komen welke afwijkingen in het DNA van een kankercel een tumor doen groeien.

Ook vandaag wordt die techniek soms al gebruikt, maar dankzij de nieuwe terugbetaling wordt ze straks goedkoper en krijgen meer mensen toegang. Patiënten betalen maximaal nog 8 euro voor een test die ooit tot 5.000 euro kostte.

De test is geen behandeling op zich, maar gaat er aan vooraf. Door het DNA van een tumorcel te analyseren bij één bepaalde patiënt, weten dokters immers beter welke therapie goed zal aanslaan bij die persoon. “Sommige pa­tiënten voor wie alle hoop verloren leek, krijgen zo nieuwe opties. Anderen besparen we onnodige, toxische behandelingen, en een derde groep kunnen we efficiënter helpen dan vroeger”, zegt oncoloog Marc Peeters (UZ Antwerpen). Lees: de groei van hun tumor beter afremmen, waardoor ze langer overleven.

Voor de nieuwe terugbetaling komt een grote groep patiënten in aanmerking. Ze is er onder anderen voor mensen met bepaalde long- en ­eierstokkankers, pancreaskanker en uitgezaaide darm-, huid- en borstkanker. Er is een budget voorzien voor 20.000 tests per jaar, ofwel bijna een derde van het aantal nieuwe patiënten dat er in België jaarlijks bijkomt. Alle resultaten belanden in een ­geanonimiseerde databank.

Individuele therapieën

Genetische onderzoeken zijn al langer van groot belang in de strijd tegen kanker. Twee mensen die bijvoorbeeld aan longkanker lijden, hebben niet per se baat bij dezelfde behandeling. Kanker ontstaat door het opstapelen van foutjes (mutaties) in het DNA van een gezonde cel, die daardoor wild begint te groeien. Welke mutaties het meeste schade aanrichten, verschilt van patiënt tot patiënt. Klassieke chemotherapie houdt daar geen ­rekening mee, doelgerichte medicatie wel.

Met gewone DNA-tests kunnen artsen slechts een klein deeltje van de puzzel leggen. “Maar met NGS kunnen we in één keer de hele landkaart tekenen”, zegt Eric Van Cutsem, digestief oncoloog van het UZ Leuven. “In de grote klinieken in de VS is dit al routine. België zet nu een belangrijke stap. Zo heeft 8 procent van de mensen met darmkanker een afwijking die ervoor zorgt dat ­chemo slecht werkt. Met een cocktail aan nieuwe medicatie verdubbelt de kans dat de tumor krimpt tot veertig procent.”

Toch gaat de overheid volgens sommigen niet ver genoeg. “Ze heeft gekozen alleen naar mutaties te zoeken waartegen al een behandeling bestaat”, zegt professor Jacques De Grève (UZ Brussel). “Zo bespaar je geld, maar mis je kansen om nog meer patiënten te helpen en nieuwe behandelingen te ontdekken.”