Op het werk, in de zorg, in stations en op straat, bij de bank: op veel plaatsen voelen oudere mensen zich uitgesloten, onbeschermd en gediscrimineerd door hun leeftijd. Dat heeft een impact op hun welzijn, hun gezondheid en hun bestaan tout court. En dat raakt aan de hele samenleving.

“Het probleem wordt steeds urgenter, omdat er steeds meer ouderen zijn”, geeft het Vlaams Mensenrechteninstituut vandaag aan in een advies op zijn website, gericht aan de Vlaamse regering. Daarin vraagt het dat België, in zijn rol als voorzitter van de Europese Unie, mee zou ijveren voor een VN-verdrag voor de mensenrechten van ouderen.

Eén op de vijf Vlamingen

Tientallen middenveldorganisaties richten zich vandaag in een open brief tot de federale overheid met dezelfde vraag. Volgens die organisaties is de wetgeving rond mensenrechten onvoldoende aangepast aan de realiteit van ouderen.

LEES OOK. STANDPUNT. ‘Ageisme’, de discriminatie van oudere burgers, is het nieuwe seksisme

Volgens Nathalie Van Leuven, ondervoorzitter van de raad van bestuur van het Vlaams Mensenrechteninstituut, kan een internationaal rechtsinstrument, zoals een VN-verdrag, een stimulans zijn. “Een dergelijk verdrag heeft aan mensen met een handicap veel meer zeggenschap en visibiliteit gegeven. Op die manier kan er échte participatie voor ouderen komen.”

Tegen 2030 zijn ongeveer anderhalf miljoen Vlamingen ouder dan 67 jaar – dat zijn er 268.000 meer dan in 2020. Meer dan een op de vijf Vlamingen zal dan ouder zijn dan 67. In Vlaanderen is er wel een ouderenbeleid, maar dat heeft zijn beperkingen. Zo loopt het maar tot 2025. De vraag naar ook andere maatregelen, zoals een speciale commissaris voor ouderenrechten, neemt toe.

Meer druk

De mobilisatie rond ouderenrechten is al even bezig. Vooral de Wereldgezondheidsorganisatie WHO zet sinds 2002 thema’s op de agenda, zoals “actief ouder worden” en “ageing in place” – oud worden in je vertrouwde omgeving. De situatie van ouderen tijdens de corona­pandemie zette veel verenigingen ertoe aan om ouderenrechten hoger op de agenda te zetten.

In Europa zijn de meeste regeringen voorlopig niet voor zo’n VN-verdrag, maar in de voorbije jaren werd de druk internationaal fors opgeschroefd. Onder meer de Global Alliance for the Rights of Older People (Garop), die wereldwijd vertakt is, steunde die vraag.