Vrouwen voeren de Amerikaanse revolutie aan: uit woede over Trump gaan ze massaal in de politiek

Voor Wendy Gooditis, een makelaar uit Noord-Virginia, was het een doorslaggevend moment voor haar besluit om zich kandidaat te stellen toen ze de afgevaardigde uit haar staat hoorde zeggen dat hij had gestreden tegen de manipulatie van de grenzen van kiesdistricten, terwijl uit zijn staat van dienst iets heel anders bleek.

Voor Mai-Khanh Tran, een kinderarts uit Zuid-Californië, was het de dag na de presidentsverkiezingen van 2016, toen ze in de ogen keek van een jonge patiënt met een hersentumor, wiens familie zich pas onlangs had weten te verzekeren tegen medische onkosten.

Voor Andrea Ramsey, de voorzitter van de kinderkliniek in Kansas City, Kansas, was het in mei, toen de vertegenwoordiger van haar staat in het Huis van Afgevaardigden vóór intrekking van de Affordable Care Act van president Obama stemde.

Geen van deze vrouwen had ooit eerder serieus overwogen de politiek in te gaan. Daar hadden ze noch het geld noch de organisatie voor. Maar ze waren ontstemd geraakt door de koers die hun land was ingeslagen, te beginnen met de verkiezing van president Donald Trump, en hadden uiteindelijk besloten in actie te komen.

Boos

Honderden andere vrouwen in het hele land hebben dit ook gedaan. Het aantal vrouwen dat zich kandidaat heeft gesteld voor een politieke functie is volgens het Center for American Women and Politics van de Rutgers Universiteit over de hele linie gestegen. Ze waren boos over de verkiezing van Trump en geïnspireerd door de Women’s March in Washington, de dag na zijn inauguratie, en voelen zich na de vloedgolf van aantijgingen over seksuele intimidatie door machtige mannen nog meer gedreven om iets te gaan doen.

Stephanie Schriock, de voorzitter van Emily’s List, de grootste organisatie in het land die zich bezighoudt met de verkiezing van vrouwelijke kandidaten, zegt dat in de tien maanden vóór de presidentsverkiezingen van 2016 ongeveer duizend vrouwen contact hebben opgenomen met haar organisatie over een mogelijke kandidatuur of een andere bijdrage aan het politieke proces. Sinds die verkiezingen is dat aantal geëxplodeerd naar ruim 22.000. “We hebben nog nooit zoiets gezien als de afgelopen twaalf maanden", aldus Schriock.

Gooditis is in november in het parlement van Virginia gekozen, door een Republikein die er al drie termijnen op had zitten te verslaan. Zij was een van de elf vrouwen die daar in Virginia in zijn geslaagd, en vrouwen in de hele VS hebben hier met belangstelling kennis van genomen.

De Democraten profiteren van deze golf van vrouwenactivisme, en hopen dat dit zou kunnen leiden tot de herovering van het Huis van Afgevaardigden als kandidaten als Tran and Ramsey hun zittende Republikeinse tegenstanders weten te overtroeven.

Hun optimisme zal bij de voorverkiezingen begin volgend jaar en komende zomer op de proef worden gesteld, maar uit alle signalen blijkt dat vrouwelijke kandidaten behoorlijk wat geld binnenhalen en sterke verkiezingsorganisaties aan het opbouwen zijn.

Veruit de grootste stijging doet zich voor bij het aantal vrouwelijke kandidaten (354) voor het Huis van Afgevaardigden, 291 Democraten en 63 Republikeinen, volgens gegevens van het centrum van de Rutgers Universiteit. Het aantal vrouwen dat zittende politici uitdaagt is bijna viermaal zo hoog als in dezelfde periode in 2015.

In de Senaat is er bijna het dubbele aantal vrouwelijke kandidaten – 25 Democraten en 13 Republikeinen – dan er op dit punt in 2015 waren, en ongeveer tien maal zo veel als bij de verkiezingen van 2012 en 2014.

De overwinning van Donald Trump op Hillary Clinton, de eerste vrouw die door een van de grote partijen als presidentskandidaat naar voren was geschoven, heeft ervoor gezorgd dat vrouwen actiever zijn geworden.

Seksuele intimidaties

“Het kwam door Donald Trump en de manier waarop hij mannelijkheid, maar meer nog misogynie heeft omarmd, in zijn retoriek en zijn gedrag", aldus Kelly Dittmar, een wetenschapper aan het Center for American Women and Politics. “Het zich daartegen willen uitspreken heeft veel vrouwen het duwtje gegeven dat nodig was om zich kandidaat te stellen.”

Ook het aantal mannelijke kandidaten is toegenomen, dus in verhouding is er niet eens zo veel veranderd. Maar veel vrouwelijke kandidaten zijn uitdagers van de zittende macht, dus als ze winnen verandert het machtsevenwicht in de staatsparlementen en in het Congres.

De onthullingen over seksuele intimidaties hebben de beweging alleen nog maar meer stuwkracht gegeven. “Dit soort praktijken komt voor het overgrote deel voor rekening van mannen, en er is wat te zeggen voor de aanwezigheid van meer vrouwen in instellingen als het Congres, om de dominantie van de mannelijkheid te doorbreken", aldus Dittmar.

“Ik denk overigens niet dat het zich tot één partij beperkt", voegt ze eraan toe. “Ook Republikeinse vrouwen weten heel goed wat het betekent om aangerand te worden.”

Veel vrouwen durven het zelfs aan Republikeinen uit te dagen op plekken waar zich al in geen tien jaar meer een Democraat verkiesbaar heeft gesteld.

Het activisme van Hillary Shields was beperkt gebleven tot het helpen van gezinnen die moeite hadden om toegang te verkrijgen tot de gezondheidszorg. “Ik had er nooit over nagedacht me kandidaat te stellen”, zegt ze. Maar toen ze de Democratische organisatie in haar kiesdistrict vroeg wie het zou opnemen tegen de zittende Republikein in de Senaat van de staat, kreeg ze te horen dat er niemand was en dat de Democraten al sinds 2006 geen kandidaat meer in stelling hadden gebracht.

De zittende senator zwaaide plotseling af, waardoor een speciale verkiezing noodzakelijk werd. Shields verloor, maar is in 2018 opnieuw kandidaat. “Ik vond gewoon dat ik meer moest doen”, zegt ze, eraan toevoegend: “Als we zelf het gevoel hebben dat we iets positiefs en nuttigs doen, komen de mensen heus wel.”

Vol energie en ambitie

De uitslagen voor het Huis van Afgevaardigden in Virginia, waaronder de verkiezing van de eerste vrouwen van Latijns-Amerikaanse herkomst, de eerste vrouw van Aziatische herkomst en de eerste transgender-kandidaat, bieden de meest tastbare aanwijzing dat vrouwen volgend jaar wel eens aanzienlijke winst zouden kunnen gaan boeken.

“Ik ervaar deze beweging al sinds de dag na de presidentsverkiezingen vorig jaar” aldus Julie Copeland, uitvoerend directeur van Emerge Virginia, dat deel uitmaakt van een nationaal netwerk van organisaties die helpen vrouwelijke kandidaten te trainen. “Wat ik niet wist, was of het zou beklijven. Nu kan ik zeggen dat dat het geval is. De vrouwen zitten vol energie en ambitie, en ze zijn op zoek naar een plek waar ze iets kunnen betekenen.”