“Je moet minstens acht uur slapen”

“Voor sommigen kan deze stelling kloppen. De slaapbehoefte verschilt immers van persoon tot persoon en is voor een deel genetisch bepaald”, aldus Fré Bauters, verbonden aan de slaapkliniek van UZ Gent. ”De meerderheid van de volwassenen heeft zeven à acht uur slaap nodig. Er zijn ook uitzonderingen, de zogenoemde ‘korte slapers’ en ‘lange slapers’. Wanneer je systematisch meer uren slaapt in het weekend dan op weekdagen, dan is dat een signaal van je lichaam dat je te weinig slaapt tijdens de week.”

“Van te veel slaap sterf je vroeger”

Volgens slaapexpert Johan Verbraecken, verbonden aan het UZ Antwerpen, zijn sommige mensen van nature langslapers en hoeven lange nachten niet per se een bedreiging te zijn voor de gezondheid. “Sommigen hebben tien uur nodig omdat ze anders niet functioneren. Daar kom je snel achter, hoor. Als je jezelf na een nacht van acht uur belabberd voelt, is het een indicatie dat je langer moet blijven liggen”, klinkt het. Blijf je meer dan tien uur liggen, dan is er volgens de expert wel degelijk iets grondig mis. “Misschien ligt een depressie of andere psychologische aandoening aan de basis. Ook pijnproblemen kunnen ervoor zorgen dat je lang slaapt. Mensen met obesitas, diabetes, kanker of (verborgen) slaapapneu slapen ook langer dan normaal. Laat je zo goed mogelijk begeleiden, in het belang van een gezonde nachtrust.”

LEES OOK. Hoe schadelijk zijn slaapmiddelen en wat helpt echt om beter te slapen?

“Sommigen hebben genoeg met vier uur slaap”

De meeste mensen zouden ervan gruwen om al na vier uur uit bed te moeten, maar Verbraecken bevestigt dat echte kortslapers daarmee voldoende hebben. “Zij kunnen – zelfs zonder overvloedig koffiegebruik – de dag doorkomen. Het gaat echter maar om een klein percentage van de bevolking. De meeste personen die weinig uren slapen hebben in werkelijkheid vaak toch meer slaap nodig, wat tot uiting komt in uitslapen in het weekend of tijdens vakanties.”

“Snoozen is slecht voor je”

Voor veel mensen hoort het bij het ochtendritueel: als het alarm afgaat op de snoozeknop duwen en je nog eens omdraaien. Maar dat is dus geen goed idee. “Als je een goed bioritme wil, dan kun je maar beter niet snoozen. Want als je elke dag iets langer in bed blijft liggen, dan schuift je hele ritme op en kan je systeem op termijn in de war geraken. Wie lang slaapt, heeft bijvoorbeeld minder slaapbehoefte als het echt tijd is om onder de wol te kruipen. Het gevolg: de volgende dag ben je moe. Pak het probleem aan in de kern en kruip vroeger in bed. Een vast uur om te gaan slapen én om op te staan is de gouden regel om je bioritme goed in te stellen. Hoe vlotter je dag begint, hoe vlotter je in slaap geraakt.”

“Na een intense workout slaap je beter”

“Lichaamsbeweging heeft zeker een gunstig effect op de slaapkwaliteit, maar timing is belangrijk”, aldus Bauters. Zij weet dat je lichaamstemperatuur stijgt na een intense sportsessie, wat het inslapen niet bevordert. “Sporten is uiteraard goed, maar zorg voor een rustpauze van minstens twee uur voor het slapengaan, zodat de lichaamstemperatuur terug kan dalen. Met andere woorden: mensen die aan lichaamsbeweging doen, slapen beter en mensen die goed uitgerust zijn, sporten vaker.”

“De uurtjes voor middernacht tellen dubbel”

Dit klopt niet. Op welk tijdstip je ook gaat slapen, je doorloopt in de slaap steeds de verschillende slaapstadia (meer oppervlakkige slaap, diepe slaap, REM slaap) in vier tot zes slaapcycli. “Deze mythe vindt zijn oorsprong in het feit dat er in de eerste slaapcycli meer diepe slaap is dan in de laatste slaapcycli, wanneer er meer REM slaap optreedt. Voor een goede nachtrust ga je het best slapen op een vast tijdstip, dat past bij je bioritme”, verduidelijkt Bauters.

“Televisiekijken voor het slapengaan is slecht’

Hiermee zijn de specialisten het eens. “Veel mensen kunnen de slaap niet vatten als ze net televisie hebben gekeken”, zegt Bauters. Absoluut not done is televisiekijken in de slaapkamer. Ook computer, tablet, smartphone en gameconsole horen er niet thuis. “De ideale slaapkamer is een gezellig ingerichte, goed geventileerde ruimte die je kunt afschermen van licht en geluid. De matras en het beddengoed moeten uiteraard comfortabel zijn. De slaapkamer wordt het best uitsluitend gereserveerd voor slapen en vrijen.”

“Ik kan slaap inhalen”

Klopt niet helemaal. “Ons lichaam probeert een slaaptekort inderdaad te compenseren door een intensere, diepere en langere slaap in de nachten die volgen op een te korte nachtrust. Maar als je elke nacht een uurtje te weinig slaapt, kan je het tekort niet inhalen door in het weekend vijf uur in te halen”, aldus de experte. “Wanneer je een chronisch slaaptekort opbouwt, haal je dit nooit helemaal in. Een regelmatig slaapschema met elke nacht een voldoende aantal uren slaap is erg belangrijk voor een verkwikkende nachtrust.”

“Een dutje van een twintigtal minuten maakt weer fris”

“De zogenaamde powernaps zijn heel efficiënt om op een korte tijd te recupereren, voornamelijk op mentaal vlak”, zegt Verbraecken. “De concentratie wordt beter en de creativiteit neemt toe. Een powernap is soms zelfs effectiever dan een kop koffie.”

“Na een vrijpartij val je als een blok in slaap”

Ook daarmee is Verbraecken het eens. “De endorfines die vrijkomen tijdens het vrijen leiden tot een ontspannen gevoel, wat bijdraagt tot vlot inslapen.” Hij beklemtoont dat ook de geborgenheid met de partner heilzaam is voor een goede nachtrust.

“Van rode wijn slaap je lekker”

Bauters noemt dit een hardnekkige mythe. “Alcohol zorgt ervoor dat mensen zich wat slaperig voelen, waardoor ze denken dat ze beter slapen. Maar het tegendeel is waar. “In de eerste helft van de nacht zorgt alcohol ervoor dat je minder diep slaapt. In de tweede helft van de nacht word je dan weer vaker wakker.” Haar advies? Als je toch graag een glas wijn drinkt, doe het bij voorkeur een paar uren voor het slapengaan, zodat het effect van de alcohol is uitgewerkt wanneer je onder de wol kruipt.

Dit stuk verscheen oorspronkelijk op 16 augustus 2018