AFP or licensors

Eensgezind Europa als tegenwicht tegen Amerikaanse en Chinese grillen

Een geïntegreerd Europa dat een eensgezinde strategie hanteert: zo vermijden we volgens econoom Koen De Leus een speelbal te worden in de globale machtsstrijd tussen Amerika en China. “Een meer eensgezind Europa is de oplossing. Zo kan op gelijke voet onderhandeld worden met de twee mogendheden”, stelt De Leus. “Sommige pleiten voor meer protectionisme. Dat zou echter onze welvaart onderuit halen.”

opinie
Koen De Leus
De auteur is hoofdeconoom van BNP Parisbas Fortis

Met enkele rake tweets kelderde president Trump de hoop op een snel einde van de handelsoorlog . Ook Europa, met zijn open economie, zal hiervan de negatieve gevolgen ondervinden. Stemmen gaan op dat Europa een meer protectionistische koers moet varen zodat het minder onderhevig is aan de Amerikaanse en Chinese grillen. Maar welvaartverlies staat dan vast. Een alternatief is een meer geïntegreerd Europa dat een eensgezinde strategie hanteert. Zo vermijden we een speelbal te worden in hun globale machtsstrijd. 

Globale impact

Wie worden de verliezers van de Amerikaans-Chinese handelsoorlog? In de VS blijft de rechtstreekse impact op de Amerikaanse groei beperkt tot 0,1%. De onrechtstreekse schade zal verder oplopen, want Amerikaanse bedrijven die in China hun producten assembleren worden ook het slachtoffer van de eigen importtaksen. In de VS zien Amerikaanse en andere ondernemingen de importkost van half afgewerkte Chinese producten oplopen. Amerikanen die ‘Made in China’ kopen zien hun koopkracht dalen.

De impact op de Chinese economie bij een importtaks van 25% wordt geraamd op ongeveer 1 procentpunt. Fiscale en monetaire stimuli kunnen die impact nog beperken. Het risico dat alsmaar meer buitenlandse producenten hun productie verhuizen naar andere lage, of lagere, loonlanden neemt toe. Cameraproducent GoPro verhuist zijn productie voor de VS-markt van China naar Guadalajara in Mexico. Apple overweegt voor de assemblage van zijn iPhones naar Indië te trekken, waar nog een gigantisch groeipotentieel is.

Globaal riskeren de spanningen een daling van het consumenten- en productenvertrouwen tot gevolg te hebben. Bedrijfsleiders stellen hun kapitaalinvesteringen weer uit. Ook de wisselkoerseffecten zinderen na. De forse stijging van de dollar sinds een jaar zorgt voor zenuwachtigheid bij bedrijven in de groeilanden met aanzienlijke dollarleningen. De daling van de Chinese yuan compenseert deels de importtaksen voor de bedrijven maar vermindert de koopkracht van de 1,4 miljard Chinezen. Het vergroot ook de competitiviteit van Chinese bedrijven in de niet-Amerikaanse afzetmarkten.

Europa in de vuurlinie

Europa zit gevangen in de vuurlinies. Vooral de landen die in belangrijke mate afhankelijk zijn van export zoals Duitsland en Italië, zien hun groei vertragen. België is eveneens een zeer open economie, maar de gezamenlijk export naar China en de VS bedraagt slechts 7 procent van de totale export tegenover 16 procent in Duitsland en 12 procent in Italië. Landen waar consumptie de belangrijkste groeimotor is, zoals Frankrijk, Spanje en het VK, lijden minder. Een mooi evenwicht vinden is cruciaal.

Sommige pleiten voor meer protectionisme. Dat zou echter onze welvaart onderuit halen.

Europa als regio blijft door zijn grote openheid voor handel wel een stuk gevoeliger voor groeivertragingen en schokken van buitenaf, zeker in vergelijking met de VS. Het is een blaadje dat alle richtingen uitwaait naargelang er een Chinese dan wel Amerikaanse wind opsteekt. Sommige pleiten voor meer protectionisme. Dat zou echter onze welvaart onderuit halen. De export naar China is sinds 2000 vertienvoudigd, die naar de VS verdubbeld. Dat zorgde voor nieuwe bedrijven en werkgelegenheid. De import van goedkope Chinese producten leidde tot een aanzienlijke koopkrachtverhoging, die van Amerikaanse chips tot innovatie en vooruitgang. Handel brengt ook buitenlandse investeringen met zich mee, die op hun beurt voor werkgelegenheid en groei zorgen. Handel drijven is een win-win!

Verdeeldheid

Een Europa dat zich inwaarts keert, is geen oplossing. Een meer eensgezind Europa is dat wel. Zo kan op gelijke voet onderhandeld worden met de twee mogendheden. Vandaag is Europa een lappendeken van landen met individuele, soms tegenstrijdige, belangen. Dat wordt handig uitgebuit door de handelspartners. Een deal sluiten met de VS om importheffingen op wagens te vermijden, impliceert toegevingen doen op landbouwproducten. Duitsland met zijn auto-industrie is als de dood voor het eerste. Het tweede is echter taboe voor de Fransen met hun machtige landbouwlobby.

Europa laat zich al te vaak uit elkaar spelen.

Ook de Chinezen spelen die verdeeldheid handig uit. Italië was de laatste in een hele rij van Europese landen die het ‘Belt and Road Initiative’ van China ondertekenden. De beslissing van de Italianen is een gevolg van de verdeeldheid van de Europeanen. Waarom hulp weigeren in de ontwikkeling van nieuwe handelsroutes met een potentiële markt van meer dan 1 miljard klanten wetende dat vanuit de andere lidstaten die helpende hand toch niet zal komen? Van een fiscale transferunie is geen sprake. Trouwens: ook niet van een eengemaakte dienstenmarkt, of kapitaalmarktunie, of een echte bankenunie. Waar zit het gemeenschappelijk belang? Het gevolg is dat Europa zich al te vaak uit elkaar laat spelen. 

Meer integratie

Een Europese strategie is absoluut nodig om Chinese investeringen in de toekomst beter te screenen. Ook een industriële strategie is noodzakelijk. De voorsprong van de Amerikaanse technologiesector is in belangrijke mate opgebouwd met behulp van aanzienlijke overheidssubsidies (afkomstig van defensie). Waarom zouden wij bepaalde sectoren via hogere budgetten voor onderzoek en ontwikkeling en een doelgerichte onderwijsstrategie niet ondersteunen?

Europa ongevoelig maken voor de internationale omgeving lukt niet. Het zou de Europese groei daarenboven alleen vertragen. Wel moeten de neuzen in dezelfde richting getrokken worden zodat met één stem gesproken wordt. Willen we geen Europa dat de speelbal is van de grillen van de VS en China, dan is een meer geïntegreerd Europa noodzakelijk.

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen