'Since I Left You' van The Avalanches gaf dé aanzet tot gesnipper bij witneusjes in de rock
Achttien jaar geleden veranderde Since I Left You de wereld met bij elkaar gesprokkelde samples. Vandaag voelt de plaat van The Avalanches enigszins gedateerd aan. Maar ze gaf wél de aanzet tot een snippercultuur bij witneusjes in de rock en producers.
Gunter Van Assche
Achttien jaar geleden opende Since I Left You met de woorden: “Watch the steps, get a drink, have a good time now, welcome to paradise.” Er spreekt daadwerkelijk een utopisch optimisme uit dat debuut. Robbie Chater en Darren Seltmann smokkelden een halve eeuw aan obscure popcultuur in een opus van achttien songs. Elfendertig muzikale identiteiten nemen The Avalanches aan op hun debuut. Een plaat die je nog wel eens oplegt om vier uur ’s nachts om het ontwakende daglicht te bezweren, dan wel draaglijk te maken.
Het album – een soort mixtape die de indruk wekt dat je naar de puikste plukjes muziek uit zestig jaar popmuziek luistert – bouwde met die geluidssnippers briljante nieuwe composities.
Als je heel eerlijk bent, klinkt de naadloze productie van weleer een tikkeltje passé. In 1999 werd de plaat opgenomen onder de werktitel Pablo’s Cruise, waarbij de samples aan elkaar gestikt werden door een Yamaha Promix 01 en een Akai S2000. Dagenlang spendeerden Seltmann en Chater uren in hun respectieve studio’s om vinylplaten uit te vlooien. Goed voor niet minder dan 3.500 samples. Anderhalf jaar lang duurde hun laboratoriumwerk.
Een riskante tijd om een plaat als deze uit te brengen: hebberige advocaten en gesjeesde muzikanten lagen voortdurend op de loer
Korte fragmenten uit orkestrale composities, obscure films, sportinstructies en comedyshows. Dat had zijn gevolgen: de plaat was al klaar in februari 2000, maar het duurde tot april 2001 vooraleer ze in de winkelrekken lag. Zo veel tijd kostte het om de goedkeuring voor duizenden samples te krijgen.
Die studiovlijt kwam in de nasleep van DJ Shadows meesterwerk Endtroducing, en de samplemanie van 2Pac’s ‘California Love’ en albums als Fear of a Black Planet van Public Enemy. Een riskante tijd om een plaat als deze uit te brengen: hebberige advocaten en gesjeesde muzikanten lagen voortdurend op de loer. De rechten verkrijgen op samples was een tijdrovend proces.
Juridische hel
Geen wonder dat het uiteindelijk zeventien jaar duurde voor er een vervolg kwam. “Ik zag het niet zitten om mezelf weer door die juridische hel te jagen", grinnikte Chater vorig jaar in deze krant. "Ik werk nog steeds met samples, maar denk vooraf beter na over hoe ik die gecleard krijg (voor eenmalig gebruik verkrijgen van de rechthebbende, GVA). We werken daarom veel met outsidermuziek: songs van rare kwieten die zelf beslisten of we hun muziek mochten gebruiken, in tegenstelling tot artiesten die hun leger advocaten laten bikkelen met ons.”
De plaat had wel een grote invloed op de muziekwereld. Niet veel later zouden Soulwax en Richard X de wereld veranderen met mash-ups, wat een rechtstreeks gevolg was van het pionierswerk van The Avalanches. En ook Nu metal-bands spinden garen bij hun samplewoede. “The Avalanches toonden dat de wereld groter is dan de wereld die we kenden in rockkringen”, zei Jonathan Davis van Korn.
Robbie Chater en Darren Seltmann zagen Since I left You dan weer als hun persoonlijke jukebox. In tweedehandswinkels, afprijsbakken en op rommelmarkten vonden ze de vinylplaten waarmee ze hun muziek creëerden. Chater beluisterde naar eigen zeggen “zeker vijfhonderd singles per dag”. En op hun langspeler flirtten ze met Madonna, Boney M, Kid Creole, maar ook Klaus Wunderlich.
Maar voor een parodie wilden The Avalanches absoluut niet worden versleten. “Eigenlijk probeerden we de sound van een echte band na te bootsen”, bekende Chater. “Zelf ben ik een grote fan van Phil Spector en zijn Wall of Sound (een geluidsopnametechniek, GVA). Die eerste platen van The Beach Boys vormden mijn inspiratie. Maar tegelijk liet ik me inspireren door housemuziek of de vreemde collagehiphop van Prince Paul.''
Wat de geluidstovenaars vergaten te vermelden was dat Daft Punk drie jaar eerder ook een effect had op hun carrière
Flauwe gimmick
Wat de geluidstovenaars vergaten te vermelden was dat Daft Punk drie jaar eerder ook een effect had op hun carrière. De fusie tussen disco, funk en house speelde in hun kaart. Zelfs de ronduit bizarre clip bij ‘Frontier Psychiatrist’ is een mozaïek zoals de Parijzenaars van Daft Punk hun muziek beoogden, zegden ze ooit aan Rolling Stone. Daarin speelde studiogekte mee, maar ook 37 spoken word-samples van blindenbegeleiding, christelijke monologen, de film Lawrence of Arabia en een papegaai, een boot en een paard.
Niemand durfde na hen nog een soortgelijk parcours van sampleknowhow te bewandelen, klonk het bij dj’s achteraf. Dat hoefde ook niet. Want vier jaar na de plaat, en zeven jaar voor Spotify was de aanpak van The Avalanches nog fris en gedurfd. Diezelfde mode d’emploi zou na de introductie tot sociale media verworden tot een flauwe gimmick. Ineens werd het kinderspel om filmpjes te maken aan de hand van geluidssnippers. Zelfs Danger Mouse, die zich door hun aanpak liet verleiden tot The Grey Album – een mash-up van Jay-Z's The Black Album met samples van The White Album van de Beatles – dacht achteraf dat The Avalanches beter pionierswerk hadden verricht.
Zit de nieuwe generatie daarom nog te wachten op The Avalanches? "Sla me dood, man,” zegde Chater ons vorig jaar zelf. “Het enige dat ik kan hopen na vijftien jaar radiostilte is dat mensen niet alleen van voorgekauwde troep houden. Maar zolang er freaks zijn die luisteren naar kunstig knip-en-plakwerk, is ons broodje gebakken."