"Onmenselijk": geen geld voor 14.000 mensen met een beperking

Dat hij op zijn tandvlees zit. Nico Eeckhaut krijgt het niet voldoende benadrukt. De kok schuimt in zijn vrije tijd de ene instelling na de andere af en schrijft om de haverklap politici aan. Hij doet dat voor zijn oudere zus Tania. 

De vrouw, die geboren is met een beperking en daardoor een mentale leeftijd van zes jaar heeft, vindt volgens hem nergens de hulp die ze nodig heeft. "Op dit moment verblijft ze in een noodbed in De Steiger, een instelling in Gent voor mensen met een psychiatrisch probleem. Maar Tania zit daar niet op haar plaats. Ze heeft een bed nodig in een instelling voor personen met een handicap." 

Dat hebben de hulpverleners ook al verschillende keren duidelijk gemaakt. "Omdat we nergens anders terecht kunnen, mag ze voorlopig van dat noodbed gebruik maken. Dag na dag wordt dat bekeken. Ik weet niet waar Tania nog naartoe kan als De Steiger dat noodbed straks aan iemand anders moet geven."

Haar zelf opvangen is voor Nico Eeckhaut geen optie. Na het overlijden van zijn moeder in 2015 probeerde hij dat twee jaar. "Het werd onhoudbaar. Tania kan geen minuut stilzitten, doolt de hele nacht rond, wilde op een bepaald moment niet meer drinken, eten of douchen." Sindsdien zijn ze bij tal van plekken gaan aankloppen: bij een rusthuis, in de psychiatrie, bij de spoeddienst, bij een observatieunit. "Nergens vinden we een structurele oplossing." 

Die bestaat nochtans, vindt Eeckhaut. "Maar daarvoor hebben we dus dat rugzakje nodig." Waarmee hij bedoelt: een persoonsvolgend budget. "Tania heeft daar al twee jaar recht op, maar er is gewoon geen geld meer. Hoe lang ze op de wachtlijst moet staan, kan niemand ons vertellen." Hij noemt dat onmenselijk. "Het voortdurend verplaatsen van mijn zus maakt haar toestand erger. Ze heeft rust en stabiliteit nodig." 

Geen perspectief

"We willen mensen graag een perspectief geven, maar dat kan nog niet omdat het systeem nog maar een jaar bestaat", reageert Karina De Beule van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). 

Volgens haar zijn er op dit moment 14.200 mensen die, net als Tania, recht hebben op een budget, maar moeten wachten omdat de middelen er niet zijn. "Al wil dat niet zeggen dat al die mensen zich in een gelijkaardige, schrijnende situatie bevinden. Zo'n 30 procent wacht op een grotere rugzak. De overige 70 procent, zonder rugzak, krijgt een basisbudget van zo'n 300 euro per maand." 

De 14.200 'wachtenden' worden in drie prioriteitengroepen ondergebracht. De hoogste prioriteitengroep, waar Tania in zit, telt er 848. "Maar wij vinden dat je geen dossiers met elkaar kunt vergelijken. Iedereen zijn draagkracht is anders."

Afdwingen

Koenraad Depauw, directeur van vzw Onafhankelijk Leven, die onder meer mensen met een persoonsvolgend budget bijstaat, vindt het rugzakje een goed systeem, maar enkel als je er gebruik van kunt maken. "Als we afgaan op de middelen die de overheid nu investeert, duurt het nog veertien jaar vooraleer deze wachtlijst weggewerkt is." Depauw hoopt daarom dat politieke partijen zich scharen achter een wet die het recht op assistentie afdwingbaar maakt. "Zo geef je mensen die niet geholpen worden de kans om voor de rechtbank hun gelijk te krijgen."

"Ik denk dat de rechtbank onze volgende stap wordt", zegt Nico Eeckhaut. Eerst wil hij kijken of het VAPH een zogenaamde aanvraag maatschappelijke noodzaak goedkeurt. In april heeft hij uitsluitsel. "Ik besef goed dat er nog veel mensen zijn zoals Tania. Maar daar probeer ik niet mee bezig te zijn. Ik focus op haar zorg. Dat heb ik mijn moeder ook beloofd."

Minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) benadrukt in een reactie dat meer dan 24.000 mensen wel al een rugzakje hebben. In 2018 wordt geld vrijgemaakt voor een bijkomende groep van 1.500. "Ook de komende jaren blijven we investeren in de verdere toekenning van de persoonsvolgende budgetten."