Commentaar: Check je saldo voor je naar de kassa gaat

De crisis is voorbij, maar lang niet iedereen is uit de geldzorgen. Het Nibud meldde deze week dat bijna vier op de tien Nederlanders het lastig of zelfs zeer moeilijk vinden om rond te komen. Dat betekent niet dat ze te weinig verdienen, maar dat de tering en de nering niet in balans zijn. Alleen op het hoogtepunt van de crisis, tussen 2012 en 2015, waren de geldzorgen nog talrijker. Dat kwam doordat de financiële crisis (die in 2008 bij de banken begon) eigenlijk pas in 2013 op z’n hevigst doorwerkte naar de huishoudens, bijvoorbeeld als een van de kostwinners werkloos raakte.

Dat er geldnood opdoemt als je vaste inkomen ineens plaatsmaakt voor een veel lagere uitkering, spreekt voor zich. Maar nu de werkloosheid weer naar een historisch laag peil is gezakt, komt een ander probleem boven water. Namelijk: dat geldzorgen vaker aan de uitgavenkant ontstaan, dan bij de inkomsten.

Veel mensen zitten krap door hun hoge vaste lasten, constateert het Nibud. Dat klinkt hopelozer dan het is, want niet elke vaste last ligt even vast. Natuurlijk: een hypotheek verlaag je niet zomaar, en veel huurders staan machteloos tegenover de jaarlijkse verhoging. Maar veel andere lasten zijn wél aan te pakken. Eerder deze maand werd al gewaarschuwd voor de sluipende manier waarop periodieke betaalverplichtingen zich opstapelen. Bij het woord ‘abonnement’ denken lezers misschien eerst aan hun krant, maar de realiteit is dat bankrekeningen volautomatisch geplunderd worden door servicecontracten, telefoonabonnementen en kabelpakketten, loterijen en sportclub-contributies. Zulke automatische incasso’s zijn beruchte gaten in de huishoudportemonnee. Daarnaast wijst het Nibud op het heil van ‘bedachtzaamheid’ tegenover impulsaankopen. Heb ik dit echt nodig? Moet het nu meteen? Kan het ook goedkoper? En (een heel belangrijke:) welke bijkomende kosten komen hier nog achteraan?

Moeilijk rondkomen is geen exclusief probleem van ‘de minima’. Onder ouderen en gepensioneerden ligt het percentage tobbers het laagst. Terwijl juist hoge salarissen (meer dan 4000 euro netto) soms ver vóór het einde van de maand alweer verteerd zijn. Hoe dan? ­Bijvoorbeeld doordat in delen van het land de huizenprijzen elke realiteit ontstegen zijn; als je daar op basis van twee inkomens een hypotheek voor hebt afgesloten, kan een ziekte of scheiding er diep inhakken.

Digitaal betalen gaat verraderlijk makkelijk; pinnen of contactloos ‘akkoord’ geven op een bedrag is minder tastbaar dan een handvol munt- of papiergeld. Toch heeft de digitalisering ook iets goeds gebracht: even je saldo checken kan elk moment. ‘Rood staan’ komt daardoor minder voor, en je ziet het sneller.