Hitler is al bijna 73 jaar dood, maar nu pas komt de waarheid boven

Berlijn, 20 april 1945. Adolf Hitler viert zijn 56ste verjaardag. Voor het laatst zijn de resterende kopstukken van het Derde Rijk samen: Hitler, Himmler, Goering, Speer, Ley, Ribbentrop, Bormann en Goebbels. Enkel de laatste twee zullen bij de Führer blijven, de rest vlucht. 

Sinds drie maanden leeft Hitler acht meter onder de grond in de zogenaamde Führer-bunker. Rekent hij op een ommekeer? Hij beveelt SS-generaal Felix Steiner om de zuidoostflank van het Rode Leger aan te vallen, maar op 22 april verneemt de Hitler dat de operatie nooit van start is gegaan. Hij ontploft. Het is de bekendste scène uit de film Der Untergang. “De oorlog is verloren! Maar ik vlucht niet. Ik schiet me nog liever een kogel door de kop.”

Cyaankali

Op 29 april is het Rode Leger doorgedrongen tot op enkele honderden meters van de bunker. Iets na middernacht trouwt Hitler met Eva Braun. Vlak voordien heeft hij zijn testament gedicteerd. Hitler laat cyaankali testen op zijn hond Blondi. Hij stuurt zijn chauffeur om benzine, om zijn lijk en dat van Eva te verbranden. De volgende middag luncht hij met zijn vrouw, zijn twee secretaresses en de kokkin. Wat later komen hij en Eva een laatste keer uit hun privévertrek. Ze nemen afscheid. Nadien gaat de deur dicht. 

Op 1 mei, 1945 richt de Duitse Grootadmiraal Karl Dönitz zich 's avonds via Radio Hamburg tot zijn land. “Hitler is dood.” In Berlijn nemen Sovjet-soldaten de Rijkskanselarij en de Führer-bunker in. Iedereen is verdwenen. Gevlucht. Dood. In de bunker liggen de lijkjes van de zes kinderen van propagandaminister Goebbels, in de tuin de liggen zijn lichaam en dat van zijn vrouw. De Sovjets sturen de beelden de wereld in. Maar niks van Hitler. De Pravda meldt: “Het nieuws over Hitlers dood is waarschijnlijk een truc.”

Stalin geeft het onderzoek naar de locatie van Hitler aan de SMERSJ, de militaire dienst voor contraspionage. Die maakt er een zootje van. Wanneer op 4 mei twee verbrande lijken gevonden worden in een dichtgegooide bomkrater, vindt de SMERSJ dat eerst "niet interessant". Pas de volgende dag worden ze weer opgegraven. Er ontbreekt een stuk schedel bij de man. De assistente van Hitlers tandarts herkent visueel de gebitten en tandprothesen van de Führer en zijn vrouw. Een autopsie op 8 mei levert weinig op. Geen schotwonden. Geen andere verwondingen. Geen ziektes. “Dood door cyaankali”, staat er in het rapport dat Stalin krijgt op 27 mei 1945.

Toch houdt de Sovjet-leider zijn geallieerde bondgenoten aan het lijntje. "Hitler houdt zich verborgen. Is gevlucht met een duikboot. Naar Japan. Of naar Argentinië. Misschien naar Spanje, bij Franco." 

In werkelijkheid hebben de mannen van de SMERSJ de lijken in het grootste geheim begraven in Finow bij Berlijn. Samen met die van de familie Goebbels, generaal Krebs en de honden. Kort daarna, op 3 juni 1945, worden de lichamen herbegraven in Rathenow. Op 23 februari 1946 eindigt heel het gezelschap onder de grond op een militair domein in Magdeburg.

Schot in de mond?

Probleem voor de SMERSJ: alle overlevenden uit de Führer-bunker worden her en der gevangengenomen en verhoord. Brits onderzoek besluit in 1946 dat de Führer zich in de mond geschoten heeft met een vuurwapen. Historicus Hugh Trevor-Roper baseert zich daarvoor op een getuigenis uit tweede hand van Hitlers chauffeur. 

De Russische geheime dienst NKVD (de voorloper van de KGB en de huidige FSB) hoort van Hitlers adjudant Günsche en zijn assistent Linge dat het cyaankaliverhaal niet klopt. Een schot in de mond evenmin: “Ik ging als eerste binnen en er zat een gat in zijn slaap”, vertelt Linge. Dit zou betekenen dat het lijk waarop de autopsie is uitgevoerd niet het juiste is.

Nieuw onderzoek van de NKVD komt er in de lente van 1946. Op de plaats waar de lijken gevonden zijn, treft men twee stukken schedel aan, die nadien aan elkaar worden gezet. Er zit een kogelgat in. Een nieuwe autopsie om te zien of het schedelstuk compatibel is met het door de SMERSJ aan Hitler toegeschreven lijk, komt er niet. De “cyaankaliversie” mag niet ondermijnd. 

Kogelgat

In april 1970 delven de Sovjets de lijken in alle stilte op, verbranden ze en strooien de as in de Elbe. Moskou houdt vol dat de Führer nooit gevonden is. De meest fantastische geruchten over de “levende” Hitler blijven opduiken. Op de expo over de 'Ondergang van het Derde Rijk' van het Russische staatsarchief zijn de blikvangers het stuk schedel met het kogelgat en een foto van Hitlers onderkaak. “We hebben geen DNA-onderzoek gedaan. Maar we zijn 'zeker' dat het van Hitler is”, luidt het.

Het is de natte droom van elke historicus om met die stukken het definitieve wetenschappelijke bewijs te leveren dat de Russen de (allerlaatste) resten bezitten van Hitler. Twee Noorse tandartsen kwamen er in 1972 dichtbij, maar ze baseerden zich op “een rapport uit 1968, op basis van onbekende documenten uit Sovjet-archieven”. Niet op de echte stoffelijke resten. De twijfel bleef.

In 2009 beweert de Amerikaanse archeoloog Nick Bellantoni dat hij van een team van History Channel stalen van het stuk schedel heeft gekregen. Volgens zijn analyse gaat het niet om de Führer, wel om een vrouw van 30 à 40 jaar. Wereldnieuws waar de Russen niet mee lachen. Wanneer ze de Russisch-Amerikaanse documentairemaakster Lana Parshina, de Franse journalist Jean-Christophe Brisard en Franse wetsdokter Philippe Charlier zien komen, staan ze niet te springen om mee te werken. Met veel overtuigingskracht slaagt het trio erin om, naast stapels dossiers, het schedelfragment én de onderkaak te mogen zien, te fotograferen en te filmen. Als allereersten. Het schedelfragment wordt in Moskou bewaard in een “nineties” Esselte diskettebox, de onderkaak in een sigarendoosje.

Maar stalen nemen mag niet. De doorboorde schedel toewijzen aan Hitler is zo uitgesloten. De tanden vertellen een ander verhaal. Charlier vergelijkt de foto's die hij maakte van de tanden met vijf röntgenfoto's van Hitlers gezicht, gemaakt eind 1944. Zo leert Charlier dat het bewaarde gebit wel degelijk van de Führer is. Daarmee staat dit nu wetenschappelijk vast.

Charlier zag op het gebit in Moskou een blauwachtige neerslag die hij niet kon thuisbrengen. Dan helpt het “toeval” hem. Terug in Parijs merkt de wetsdokter dat er minuscule stukjes tandsteen zijn afgebrokkeld op zijn handschoen. Vindt Charlier ijzer, dan kan een reactie met cyaankali die blauwe schijn veroorzaakt hebben. Er zit helaas geen ijzer in. Over cyaankali kan Charlier geen uitsluitsel geven. Het tandsteen bevat geen enkel spoor van vlees. Dat is goed nieuws, Hitler was vegetariër. 

De zoektocht naar antimoon, barium en lood op de tandsteen – sporen die achterblijven na een schot – levert niets op. Dit laatste bewijst dat Hitler zich zeker niet in de mond geschoten heeft. Blijft dus over als doodsoorzaak: een schot door zijn slaap.

De dood van Hitler, het ware verhaal. Door Jean-Christophe Brisard en Lana Parshina. Uitgeverij Polis. 320 pagina's. 22,50 euro.