Gaza ligt volledig in puin, maar Hamas-leider Sinwar loopt er nog steeds levend rond

Gaza ligt volledig in puin, maar Yahya Sinwar loopt er nog steeds levend rond. Het vinden van de leider van Hamas in Gaza – volgens Israël het brein achter de aanval van 7 oktober – is een van de belangrijkste redenen dat het land nu ook de stad Rafah aanvalt. Maar zit Sinwar daar wel?

Volgens de Israëlische premier Benjamin Netanyahu is die mogelijkheid zeer reëel. En hij heeft er alles voor over Sinwar te pakken, zelfs al haalt hij zich daarmee de woede van de internationale gemeenschap (nog verder) op de hals. Het is vergelijkbaar met de VS, die na de aanslagen van 11 september 2001 per se Osama bin Laden in handen wilde krijgen.

Onder Rafah bevindt zich een uitgebreid tunnelnetwerk. De Hamasleider zou zich daar kunnen verschuilen, aldus Israël. Bovendien zouden de laatste vier bataljons van Hamas die nog intact zijn, zich ook in Rafah bevinden. “We kunnen de oorlog dus alleen winnen als we Rafah aanvallen”, luidt de retoriek van de Israëlische premier.

De laatste tijd duiken echter steeds meer berichten op dat Sinwar helemaal niet in Rafah is. Zowel Amerikaanse als Israëlische kranten horen van (anonieme) bronnen uit de inlichtingendiensten van beide landen dat het Hamaskopstuk zich in de stad Khan Younis bevindt, 10 kilometer ten noorden van Rafah.

Het tunnelnetwerk onder deze stad zou het diepste van de hele Gazastrook zijn; op sommige plaatsen tot wel vijftien verdiepingen onder de grond. The New York Times berichtte begin deze week dat Sinwar zich daar schuilhoudt, omgeven door een groep Israëlische gijzelaars die als menselijk schild zouden dienen. Dat zou Israël ervan moeten weerhouden zijn verblijfplaats te bombarderen.

Het is onmogelijk om deze informatie te controleren, net zoals niet valt te checken wat er waar is van het bericht van Hamas vorige maand. De organisatie meldde toen dat Sinwar de tunnels eventjes had verlaten en door de straten van Gaza had gelopen (zonder daarbij te vermelden in welke plaats dat zou zijn geweest).

Sleutel tot einde oorlog

Het enige dat duidelijk is, is dat Sinwar de sleutel is tot het einde van de oorlog in Gaza. Krijgt het Israëlische leger hem te pakken, dan geeft dat Netanyahu de mogelijkheid zonder al teveel gezichtsverlies akkoord te gaan met een staakt-het-vuren. Zolang Sinwar blijft leven, is híj echter degene met wie Israël zaken moet doen tijdens de onderhandelingen over een bestand en de uitruil van gevangenen.

Dat gebeurt via tussenpersonen: Israël weigert aan dezelfde tafel te zitten als Hamas. En het kost tijd voordat de boodschap die de tussenpersonen hebben doorgespeeld aan de afgevaardigden van Hamas, is doorgegeven aan de verstopte Sinwar. Omdat de infrastructuur van het gebied zo zwaar is beschadigd door de oorlog, duurt het soms een dag voordat een bericht Sinwar bereikt, en nog een dag voordat zijn antwoord bij de afgevaardigden binnenkomt.

Technisch gezien is Sinwar binnen Hamas overigens niet de hoogste in rang, maar volgens mensen die betrokken zijn bij de onderhandelingen, kunnen de afgevaardigden geen enkele concessie doen zonder zijn toestemming. “Hij moet zijn goedkeuring geven aan elk besluit dat wordt genomen”, zegt Salah al-Din al-Awawdeh, politiek analist en tevens goede vriend van Sinwar tegen de The New York Times.

Tijd aan zijn zijde

Die goedkeuring volgt zelden. Sinwar zou het idee hebben dat hij de tijd aan zijn zijde heeft: hoe langer de oorlog voortsleept, hoe groter de schade aan de internationale reputatie van Israël, hoe groter de spanningen binnen Israël zelf en hoe moeizamer de relatie van Israël met haar belangrijkste bondgenoot, de Verenigde Staten.

Sinwars uiteindelijke doel – en dat van de andere Hamas-leiders – is om Israël te vermorzelen en het hele gebied onder islamitisch bestuur te plaatsen. Dat daarbij tienduizenden Palestijnse burgerdoden vallen, is volgens deskundigen een prijs die Sinwar bereid is te betalen.

“Toen hij de aanval van 7 oktober beraamde, wist hij dat het vele Palestijnse levens zou kosten”, zei Matthew Levitt, terreurdeskundige van het Washington Institute for Near East Policy tegen het programma The World van de Amerikaanse openbare omroep.

Goede zaak is veel levens waard

Dat komt overeen met de analyse van Yuval Bitton, hoofd van de Israëlische inlichtingendiensten in het gevangeniswezen. Hij onderhandelde in het verleden urenlang met Sinwar over de vrijlating van een Israëlische gijzelaar. In een interview met de Volkskrant vertelde Bitton dat Sinwar zelf tegen hem gezegd heeft, dat de goede zaak wel 100.000 Palestijnse levens waard is.

Zijn eigen leven lijkt bij deze onderhandelingen geen afweging. Mocht het zover komen, in Rafah of elders, zal hij het martelaarschap volgens vele deskundigen gewillig omarmen. Sinwar weet dat Israël op hem zal blijven jagen tot hij dood is, of de oorlog nu voorbij is of niet.