In de strijd tegen transmigratie maakt de regering er een prioriteit van om de mensensmokkelaars aan te pakken en hun netwerken op te rollen. Hoe moeilijk dat is, bewijst het incident van vorige week waarbij Mawda Shawri (2) om het leven kwam. De peuter stierf nadat de politie had geprobeerd een busje met migranten te doen stoppen. In het busje zaten dertig migranten, maar volgens het gerecht zei geen enkele van hen, ook de ouders van Mawda niet, wie achter het stuur zat. Die man kan de vermoedelijke smokkelaar of een handlanger zijn.

Het parket van Bergen gaf gisteren uitleg over het onderzoek, nadat de ouders van Mawda zondag hun versie hadden gegeven. Het bevestigde grotendeels hun verhaal dat de politie tijdens de achtervolging één schot heeft gelost. Het klopt ook dat de ouders niet met hun dochter naar het ziekenhuis mee mochten en naar de cel moesten. ‘De parketmagistraat die ter plekke ging, wilde het onderscheid kunnen maken tussen de slachtoffers en de smokkelaars. Dat bleek jammer genoeg onmogelijk. Iedereen moest eerst worden verhoord. Er waren tolken nodig. Dat heeft veel tijd in beslag genomen’, aldus het gerecht.

Een reconstructie zal duidelijk moeten maken hoe het schot van een agent Mawda heeft kunnen doden. Het Comité P onderzoekt of de agent in de omstandigheden een schot mocht lossen. De agent is volgens het gerecht in shock. ‘Hij is er kapot van. Hij heeft dit nooit gewild.’

Wie zijn de smokkelaars?

Veel moeilijker wordt het om op te helderen wie de smokkelaars zijn. Volgens het parket verliepen de verhoren van de migranten door de taalbarrière zeer stroef en durfde niemand te praten. Wegens een gebrek aan aanwijzingen moest het gerecht alle migranten vrijlaten, ook de vermoedelijke bestuurder. Iedereen kreeg het bevel om het grondgebied te verlaten. De kans dat het gerecht de bestuurder ooit nog zal kunnen identificeren en weer opsporen, lijkt daardoor erg klein.

Voor Mieke Van den Broeck, advocate voor Progress Lawyers Network dat de ouders van Mawda vertegenwoordigt, is het een raadsel waarom de bestuurder vrij is. ‘De ouders van Mawda zijn helemaal niet bang om te praten’, zegt ze. ‘Alleen kunnen zij de bestuurder niet aanwijzen, omdat zij hem niet zouden herkennen. Alle migranten zaten al in het busje toen hij is ingestapt. De ouders zaten achter hem, op de eerste rij. Het was donker, ze hebben alleen zijn achterkant gezien. Maar er zaten dertig mensen in dat busje. Zij weten toch allemaal wie er níét achter het stuur zat? Bovendien stond de politie erop te kijken, toen de migranten uitstapten.’

Rouwproces

‘Ik vind het heel raar dat de politie wel kan schieten, maar niet in staat is de chauffeur op te sporen. De regering heeft de mond vol van de strijd tegen mensensmokkel, maar nu ziet het ernaar uit dat er niet eens sprake zal zijn van vervolging.’

Het parket van Bergen en premier Charles Michel zeiden gisteren dat de ouders een statuut als slachtoffer van mensenhandel kunnen vragen. Volgens Van den Broeck is het niet zeker dat zij dat zullen doen. ‘Zo’n statuut biedt alleen perspectief op een permanent verblijfsrecht als de smokkelaars in kwestie worden veroordeeld.’ Mogelijk vragen ze wel een humanitaire regularisatie aan. ‘Dit zijn buitengewone omstandigheden, waardoor ze niet terug kunnen. Alleen al voor het rouwproces hebben ze nood aan stabiliteit.’