"Ja, daar zorgen prijsverhogingen absoluut voor", zegt Wanda de Kanter tegen NU.nl. Zij is longarts en voorzitter van Stichting Rookpreventie Jeugd. "Hier zijn zowel in Nederland als in het buitenland ontzettend veel onderzoeken naar gedaan. De eerste onderzoeken zijn al zo'n twintig jaar oud. Daaruit blijkt al jaren dat het verhogen van de prijzen de effectiefste maatregel is om het aantal rokers te verminderen."
Onno van Schayck is hoogleraar Preventieve Geneeskunde aan Maastricht University. Ook hij benadrukt het positieve effect van prijsverhogingen. "Er is nergens zoveel wetenschappelijk bewijs voor als dit. We weten door de vele onderzoeken wereldwijd dat het doorvoeren van een prijsverhoging zorgt voor een afname in het aantal rokers."
"Het eerste onderzoek is ruim twintig jaar geleden gedaan en komt uit Australië", vervolgt Van Schayck. "Daar rookt nu nog zo'n 12 procent van de bevolking. Voorheen was dat 19 procent. Deze flinke afname van het aantal rokers in Australië komt vooral door de prijsverhogingen. Momenteel kost een pakje sigaretten daar omgerekend ongeveer 25 euro."
Volgens De Kanter roken er momenteel tussen de 2,5 en 3 miljoen mensen in Nederland. "Een accijnsverhoging van 10 procent zorgt voor 4 procent minder rokers. Als de overheid de accijns structureel blijft verhogen, zorgt dit dus voor een flinke afname in het aantal rokers."
Volg artikelen van NUjij
De grens over
Rookwaar wordt in Nederland steeds duurder. Daarom wordt vaak gedacht dat mensen de grens oversteken om goedkoop sloffen sigaretten in te slaan. Maar dat valt volgens De Kanter mee.
"Het RIVM heeft hier onderzoek naar gedaan. Daaruit blijkt dat mensen die aan de grens wonen sneller de grens overgaan om hun rookwaar te kopen. Maar op landelijk niveau zie je juist terug dat dit helemaal niet zoveel gebeurt."
"In totaal kost roken de maatschappij jaarlijks ruim 30 miljard euro", vervolgt de longarts. "Het bedrag dat de Staat misloopt aan accijns is verwaarloosbaar. Zeker als je dit tegenover de jaarlijks twintigduizend doden door de gevolgen van roken zet."
Vooral jongeren ontmoedigd
De maatregelen zijn volgens Van Schayck vooral bedoeld om jongeren te ontmoedigen. "Mensen beginnen vaak met roken in de pubertijd. Jongeren hebben in deze kwetsbare levensfase vaak nog niet veel geld. Door de accijnzen te verhogen, zorg je er dus voor dat ze minder makkelijk sigaretten kopen. Je pakt het probleem hierdoor als het ware bij de bron aan."
Naast het ontmoedigen van jongeren zorgen gestegen accijnzen er ook voor dat mensen die al roken eerder stoppen.
"Uit onderzoek blijkt dat mensen met lagere sociaaleconomische omstandigheden twee keer zoveel roken. Zodra verslaving een grote rol speelt in het leven van mensen, kan een financiële prikkel al snel de doorslag geven", zegt Van Schayck.
"Er wordt vaak gezegd dat deze prijsverhoging zielig is voor de armere mensen in Nederland die willen roken. Maar die help je niet met betaalbare rookwaar. Deze mensen help je juist met een baan en rookstopbegeleiding", benadrukt De Kanter.
Wat is rookstopbegeleiding?
Tijdens rookstopbegeleiding worden mensen die verslaafd zijn aan roken geholpen om hiervan af te komen. Dat gebeurt vaak door een rookstopcoach. Een rookstopcoach geeft tips en kijkt welke hulpmiddelen het best bij iemand passen.
Rookstopbegeleiding is nog niet altijd gratis. "Momenteel worden de eerste vier sessies van tien minuten vergoed door de verzekeringsmaatschappijen", zegt De Kanter. "Maar zodra mensen een terugval binnen het eerste stopjaar hebben, moeten ze dit zelf betalen. Het Trimbos-instituut, de KNMG en het RIVM willen dat dit traject gratis wordt."
Totaalverbod zal er niet snel komen
Het is algemeen bekend dat roken erg slecht is voor de gezondheid. Toch staat een totaalverbod op rookwaar nog niet op de politieke agenda, zegt Van Schayck.
"De politiek is bang om te betuttelen. Dit idee heeft de tabaksindustrie vooral aangewakkerd. Hierdoor zal een totaalverbod er niet snel komen."
"Er is alleen niets zo dodelijk als roken", stelt de hoogleraar. "Van de rokers overlijdt 50 procent aan een oorzaak die gerelateerd is aan roken. Als je vandaag de dag een product op de markt wil brengen waar de helft van de mensen aan doodgaat, dan zou dat absoluut niet mogen. Het zou dus volkomen logisch zijn dat roken in Nederland wordt verboden."
NUjij: Uitgelichte reacties