Maybot in tranen Ready for Raab? De strateeg De outsider

Hoewel hij de gedoodverfde opvolger is van Theresa May, hield Boris Johnson zich al een tijdje stil en afzijdig. Vrijdag, enkele uren na de emotionele speech van May, reageerde hij via Twitter. “Een zeer waardig statement van Theresa May. Dank u voor uw stoïcijnse inzet voor ons land en de Conservatieve Partij. Het is nu tijd om samen te komen en de Brexit door te voeren”, schreef hij. Daarmee klinkt Johnson alvast meer als staatshoofd dan als brulboei. Hij is wel glashelder als het over de Brexit gaat: deal of geen deal, eind oktober maken de Britten geen deel meer uit van de EU. “De enige manier om een goede deal uit de brand te slepen is voorbereiden op geen deal. Een nieuwe leider zal de kans hebben om het echt anders te doen met een nieuw kabinet en een nieuw momentum.”

De beste kaarten

De Conservatieven zullen nu uit de lange lijst kandidaten twee favorieten kiezen. Vervolgens mag de hele partij een keuze maken. Op dit moment heeft Boris Johnson de beste kaarten. Niet omdat hij uitermate geliefd is in eigen rangen, wel omdat hij geliefd is daarbuiten. De partij weet dat ze de kiezers die overgelopen zijn naar de Brexit-partij van Nigel Farage moet terughalen. De nieuwe leider en premier moet dus uitgesproken eurosceptisch zijn, omdat een gematigde compromis-zoeker de kiezer niet lijkt te kunnen overtuigen.

“Johnson is een ongeleid projectiel”, zegt professor Europese Politiek Hendrik Vos (UGent). “Je weet niet wat hij zal doen. Maar hij is heel populair. Zijn stijl spreekt aan: hij neemt geen blad voor de mond, hij is bot en boertig. Als het enkel zou afhangen van de parlementsleden zou Johnson weinig kans maken. Maar die parlementsleden weten ook dat de man zó populair is dat hij wel tot de twee kanshebbers verkozen móét worden. En dat zullen ze dus doen, zij het met lange tanden. En dan zal de brede basis van de partij Johnson verkiezen tot premier.” Midden juli al zou dat een feit moeten zijn.

Risico op ‘no deal’

Boris Johnson als premier zou alleszins een totale stijlbreuk betekenen met Theresa May. De twee kunnen niet harder van elkaar verschillen. Terwijl May bleef volharden in een zoektocht naar een compromis, gaat Johnson desnoods resoluut voor de ‘no deal’. Hij is nog wel van plan om weer met Europa te gaan onderhandelen, maar de Unie zelf lijkt daar niet toe bereid. En bij het mislukken van de onderhandelingen, aldus Johnson, moet het Verenigd Koninkrijk dan maar zonder deal uit de Unie stappen.

De gevolgen kunnen zwaar zijn: grenscontroles en dus lange wachtrijen om in en uit het land te reizen, moeilijkheden bij het importeren en exporteren van goederen. De impact lijkt nog het meest zichtbaar te worden in Ierland, waar tussen de Ierse republiek en Noord-Ierland een fysieke grens zal worden opgetrokken. “Reken op complete chaos”, zegt Hendrik Vos. “En het ziet ernaar uit dat Johnson wel degelijk die richting uitgaat. Hij zal net als May eerst een ‘propere Brexit’ tot stand proberen te brengen, maar daar evenmin in slagen. Hoe dan ook zal daar een prijs voor betaald worden.”