Van mammoeten tot een Rembrandt: op kunstbeurs BRAFA is zowat alles te koop (voor wie het kan betalen)
BRAFA, de Brussels Art Fair, wordt voor de 70e keer georganiseerd. Op de Heizel in Brussel vind je nog tot volgende week zondag '5.000 jaar kunstgeschiedenis, van antiek tot hedendaagse kunst'. De kunstbeurs lijkt een tijdelijk museum, met dat ene verschil dat alles gewoon te koop is. VRT NWS maakt een boodschappenlijstje om bij weg te dromen.
In 1956 begon BRAFA nog redelijk bescheiden, als Antiekbeurs in de Louisagalerij. Het was een van de eerste belangrijke kunstbeurzen, die na 70 edities nog altijd een plek heeft in de internationale kalender.
Ook al staan in Brussel minder privéjets geparkeerd dan tijdens het nog grotere TEFAF in Maastricht, toch is de kwaliteit van de aangeboden objecten hoog en de prijs navenant. Verzamelaars worden in de watten gelegd tijdens exclusieve evenementen en vooropeningen. Vanaf zondag is iedereen welkom in de beurshallen.
Er worden op 10 dagen tijd zo'n 67.000 bezoekers verwacht, een evenaring van het record van vorig jaar. 130 galeriehouders proberen in die korte tijd de aandacht van geïnteresseerde kopers te trekken.
Het aanbod is groot: er zijn dit jaar voor het eerst mineralen en fossielen te vinden op BRAFA, naast Romeinse bustes, uitzinnige juwelen, originele stripplaten, design en werken van oude meesters en hedendaagse kunstenaars.
Dit zijn enkele werken en objecten die ons opvielen, een verlanglijst met een stevig prijskaartje.
De Belgische impressionist Emile Claus werd in 2024 gevierd. De expo in Deinze loopt nog tot zondag en trok al een recordaantal bezoekers. Ook bij BRAFA zijn zeker 15 werken van Emile Claus te zien én te koop, bij verschillende standhouders.
Galerie Oscar De Vos spant de kroon met maar liefst 13 werken van Claus. De galerie uit Sint-Martens-Latem haalde zelfs 2 schilderijen vroeger uit de expo in het Mudel, om ze te koop te kunnen aanbieden bij BRAFA. Een 'buitenkans' voor wie het Clausjaar nog wat langer wil laten lopen.
Emile Claus woonde in Astene en vond zijn onderwerpen in de buurt, 'De hooister' uit 1896 is daar een mooi voorbeeld van. Marc Van Renne uit Laarne herkende zijn eigen grootmoeder in het werk, toen hij het zag in Deinze. Het staat nu te koop voor 1,45 miljoen euro.
Ook 1 ander topstuk van Claus springt boven het miljoen. Toch zijn de prijzen (nog) niet fel gestegen na het Clausjaar.
Een ander opvallend werk schilderde Emile Claus enkele jaren voor zijn dood, toen hij tijdens de Eerste Wereldoorlog in Londen verbleef. De schitterende zonsondergang over de Theems moet je niet meer zoeken in Deinze. Het hangt nu te koop in Brussel, bij Galerie Oscar De Vos (stand 97).

'Sunset over the Thames, Waterloo Bridge', Emile Claus, 1918

'Meisje in bloementuin', Emile Claus, 1896

'De hooister', Emile Claus, 1896

'Terugkeer van de school/ Meisjes in het korenveld', Emile Claus, 1892
Bij BRAFA kijken ze niet op een jaartje meer of minder. Al grappend wordt gezegd dat de beurs 'from Rome to chrome' tentoonstelt (van de Romeinse periode tot vandaag, red.). Die oudheid vind je bijvoorbeeld bij Axel Vervoordt (stand 29). De galerie verkoopt een bijzondere rechterarm in brons, een fragment van een beeld uit de 4e eeuw voor Christus.
Stone Gallery (stand 7) verscherpt het record van oudste object nu met een paar miljoen jaar. De Nederlandse galerie specialiseert in exclusieve mineralen en fossielen en is er voor het eerst bij op BRAFA.
Pronkstuk is een fossiel van een zwangere Ichthyosaurus. De zogenoemde 'vishagedis' zwom zo'n 180 miljoen jaar geleden rond in wat nu Zuid-Duitsland is. Voor 1,2 miljoen euro hangt hij binnenkort boven uw zetel.
De galerie heeft ook enkele (fragmenten van) mammoeten in de aanbieding, zoals slagtanden. Heel zichtbaar aan de ingang staat een volledig achterbeen van een wolharige mammoet opgesteld. Het been werd per ongeluk opgevist uit de Noordzee. De oorspronkelijke eigenaar liep 50.000 jaar geleden rond in onze contreien. Een nieuwe eigenaar betaalt nu 110.000 euro voor het been.

Compleet achterbeen van een wolharige mammoet

Zwangere Ichthyosaurus, bijnaam 'Mutti'

Detail van zwangere Ichthyosaurus
Het zal je misschien verbazen, maar een echte Rembrandt vind je al voor een paar (tien)duizend euro. Het gaat dan om etsen, niet om tekeningen of schilderijen.
Om zo'n ets of afdruk te kunnen maken, heb je een plaat nodig waarin de kunstenaar het kunstwerk in spiegelbeeld inkraste. Wanneer je die plaat in inkt doopt, zal de inkt achterblijven op de plekken die zijn weggekrast of weggesneden. Als je die ingeïnkte plaat daarna op een papier legt, krijg je een afdruk.
Bij Douwes Fine Art (stand 61) verkopen ze de komende dagen een muur vól met etsen van Rembrandt, maar er is ook 1 uitzonderlijke koperen plaat. Een originele plaat van Rembrandt van Rijn waarmee hij etsen liet afdrukken. Zo zijn er maar 82 over op de hele wereld.
Volgens de galeriehouders zijn er nog 12 of 14 van die koperen platen in privéverzamelingen. De rest zit in museumcollecties, vooral in Europa en de Verenigde Staten. Het verklaart waarom voor 1 koperen plaat 1,1 miljoen euro wordt gevraagd.
Dit is een originele Rembrandt, een plaat die de kunstenaar zelf in handen heeft gehad, waar zijn ambacht tastbaar wordt. Nieuwe etsen kan je er (helaas) niet meer mee maken, de koperen platen kregen een beschermingslaag om ze veilig te kunnen tentoonstellen.
Het Ensorjaar eindigt volgend weekend, wanneer de laatste tentoonstellingen eindigen in Antwerpen. BRAFA profiteert duidelijk van die hernieuwde aandacht voor de Oostendse kunstenaar James Ensor. Er zijn tientallen schilderijen, gravures en tekeningen van Ensor te koop, bij verschillende standhouders.
Zelfs Sofie Van de Velde (stand 111) uit Antwerpen stelt tussen de hedendaagse kunstenaars ook werken van Ensor tentoon. Gallery Samuel Vanhoegaerden (stand 114) uit Knokke spant de kroon met 11 tekeningen en 4 schilderijen.
De prijzen voor Ensor variëren sterk, van enkele tienduizenden euro's voor een tekening tot 750.000 euro voor een groot stilleven. De tekeningen bij Vanhoegaerden maakte Ensor ter voorbereiding van 'La gamme d'amour', het ballet dat hij zelf componeerde en waarvoor hij ook de kostuums ontwierp.
Bij Thomas Deprez Fine Arts (stand 99) vind je ook interessante tijdgenoten van Ensor, zoals Anna Boch. Van haar dook recent een nieuw zicht op het Zuid-Franse Esterelmassief op, dat 95.000 euro kost. Het schilderij werd wellicht in 1911 tentoongesteld als 'Les falaises de l'Estérel'.
Het absolute topstuk bij Thomas Deprez op BRAFA is 'l'Humanité', een opvallend marmeren beeld van Pieter Jan Braecke. Hij maakte het in Carrara marmer voor de inkomhal van Villa Aubecq, ontworpen door Victor Horta.

Coquilles et Statuettes, James Ensor, 1934

The Kingdom of Venus, James Ensor, 1921

Les falaises de l'Estérel, Anna Boch, 1910

La gamme d'amour, Un tambour, James Ensor, 19..

l'Humanité, Pieter Jan Braecke, voor 1906

buitenzicht Villa Aubecq, Victor Horta

Interieur Villa Aubecq, met het beeld zichtbaar in de inkomhal
Geen BRAFA zonder juwelen. Ook dit keer vallen er bijzondere exemplaren te spotten. Wie dat vraagt, mag ze zelfs passen.
Bij Epoque Fine Jewels (stand 70) vind je de opvallende huwelijkstiara van de dochter van graaf en gravin de Heeren. Het Parijse juwelenhuis Chaumet ontwierp het hoofdsieraad in 1909 op maat. Er zitten maar liefst 2.096 diamanten verwerkt in de platina en gouden tiara, goed voor 28,10 karaat.
In de beveiligde vitrine ernaast schitteren enkele art-nouveaujuwelen van de befaamde ontwerper René Lalique. Een hanger uit 1909 stelt een nimf voor, en is gemaakt van 18 karaat goud, afgewerkt met email en diamanten. Je kan het sieraad ook als broche dragen.
Zo zijn er nog veel meer exclusieve objecten te vinden op BRAFA. Of wat dacht u van een gigantisch bed in Egyptische stijl, dat door meubelmaker Louis Malard in 1889 tentoongesteld werd op de Wereldtentoonstelling in Parijs. Te vinden bij Galerie Marc Maison (stand 94). Al zal de prijs je misschien uit je slaap halen.

Huwelijkstiara, Chaumet, 1909

Art-nouveauhanger/broche, René Lalique, rond 1900

Bed in Egyptiserende stijl, Louis Malard, eind 19e eeuw
BRAFA loopt van 26 januari tot zondag 2 februari, maandag enkel op uitnodiging. Paleizen 3 & 4 van Brussels Expo zijn open van 11 uur tot 19 uur. Een toegangsticket kost 30 euro.