De Hoge Gezondheidsraad (HGR) heeft een nieuw rapport uitgebracht waarin het waarschuwt voor de negatieve gevolgen van het luchtverkeer op onze gezondheid. Vooral de nachtvluchten moeten het ontgelden. Op Brussels Airport vlogen in 2023 nog 16.284 vliegtuigen tussen 23 en 6 uur. De meeste zijn cargovluchten, uitgevoerd met oude, lawaaierige toestellen.

Maar, zo benadrukt de HGR: die cijfers onderschatten het probleem, omdat er nog duizenden vluchten plaatsvinden tussen 6 en 7 uur ’s ochtends. Een tijdstip waarop veel mensen nog in dromenland zijn. In 2019 ging het zo om 10.029 vluchten. De HGR neemt 2019 als referentiejaar, omdat de coronacrisis het vluchtverkeer grondig dooreenschudde. “2019 is een goed referentiejaar, omdat verwacht wordt dat het luchtverkeer zich in die grootteorde zal herstellen”, zegt professor milieu en gezondheid Greet Schoeters (UAntwerpen).

LEES OOK.Niemand blij met vergunning voor luchthaven van Zaventem? “In Charleroi en Luik hebben ze de champagne al koud gezet”

Uit de gegevens die de HGR verzamelde, blijkt dat 163.518 omwonenden in 2019 ’s nachts meer dan tien vliegtuigen over zich heen kregen die een maximale geluidsoverlast van 60 decibel produceerden. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) blijft het aantal decibels ’s nachts idealiter onder de 40.

Het gevolg: een verstoorde nachtrust voor duizenden mensen. “Op korte termijn heeft dat negatieve gevolgen voor het geheugen, het metabolisme en de algemene prestaties overdag”, zegt Schoeters. Op lange termijn kan het bijdragen tot chronische aandoeningen als obesitas en hart- en vaatziekten. Sommige studies zien zelfs een verband met een verhoogd risico op kanker. Ernstige slaapverstoring trad bij 32,3 procent van de deelnemers aan een WHO-onderzoek op bij een geluidsoverlast van 60 decibel. (Lees verder onder de foto)

Depressie

Maar ook overdag werken vliegtuigen op ons ‘systeem’. Grote gemiddelde geluidshinder – concreet: boven de WHO-norm van 45 decibel – gaat gepaard met een verhoogd risico op mentale gezondheidsproblemen, waaronder depressie en angst. Er zijn zelfs gevolgen voor de ontwikkeling van kinderen, zo blijkt uit een onderzoek in 29 basisscholen rond de luchthaven van Frankfurt/Main. Een toename van 20 decibels aan geluidshinder werd in verband gebracht met een vertraging van twee maanden in de leesvaardigheid.

Een toename van 20 decibels aan geluidshinder werd in verband gebracht met een vertraging van twee maanden in de leesvaardigheid

Ook het ultrafijn stof, uitgestoten door de vliegtuigen, doet ons geen goed. Op korte termijn kan het leiden tot een verminderde longfunctie en veranderingen in ons hartritme. Op lange termijn is er een verband met meer hart- en vaatziekten, maar bijvoorbeeld ook met negatieve geboorte-uitkomsten zoals een lager geboortegewicht.

Het advies van de HGR zal de politieke discussie over de vluchten rond Zaventem ongetwijfeld weer doen oplaaien. Vorig jaar nog stelde Georges Gilkinet (Ecolo), minister van Mobiliteit, voor om de nachtvluchten helemaal te schrappen, maar hij vond onvoldoende draagvlak bij zijn coalitiepartners. Ook de HGR pleit er nu voor om nachtvliegtuigen aan de ketting te leggen. “Daar maken we ons het meest zorgen over”, zegt Schoeters. “Maar ook overdag moeten enkele strategische maatregelen genomen worden om de hinder voor omwonenden te beperken, zoals een verdere verstedelijking rond de luchthaven niet stimuleren.”