Sp.a over F-16-dossier: "De Amerikanen praten de Belgische legerleiding naar de mond"

Kunnen de straaljagers van het Belgische leger langer mee dan de geplande 8.000 vlieguren? Die vraag stond gisteren centraal in de commissie Defensie, waar specialisten van de Amerikaanse luchtmacht en fabrikant Lockheed Martin mochten opdraven.

Alles draait om een nota van Lockheed Martin die in maart opdook. Daarin staat dat sommige straaljagers het langer zouden volhouden dan verwacht omdat ze niet intensief worden gebruikt. In de nota wordt het werkelijke aantal vlieguren omgezet naar equivalente uren. 9.500 vlieguren aan lage intensiteit staan bijvoorbeeld gelijk aan 8.000 equivalente uren.

Geen wonder dat de oppositie, die voor de verlenging pleit, met hoge verwachtingen naar de commissie was afgezakt. Aangezien de nota van Lockheed Martin hun visie leek te bevestigen, zouden ze dat nu ook wel luidop zeggen. Toch?

Niet evident

Het draaide anders uit. Niet alleen schaarde de Amerikaanse Defensie zich achter Belgisch defensieminister Steven Vandeput (N-VA), maar ook de specialisten van Lockheed Martin gaven te kennen dat hun nota niet was geïnterpreteerd zoals het hoorde. De F-16's langer gebruiken is misschien wel mogelijk, maar het is niet evident.

In de eerste plaats omdat het op dit moment niet mogelijk is om equivalente uren te berekenen. Daarvoor heeft het leger te weinig informatie over de intensiteit waarmee onze vliegtuigen zijn gebruikt. Een alternatief voor die schatting is er ook niet. Want om de effectieve slijtage te meten, moeten we een F-16 zowat drie jaar lang uit elkaar laten trillen in een testlabo.

Vandeput spreekt niet van een overwinning, maar hij is wel tevreden. "Gisteren is alleszins gebleken dat de visie van de oppositie niet de visie is van de specialisten ter zake", zegt hij via zijn woordvoerster. "Ik denk dat het goed is dat die informatie bij de mensen is geraakt. Nu kunnen we eindelijk vooruit in dit dossier."

Hogere politieke krachten

Toch ziet de oppositie dat anders. Kamerlid Wouter De Vriendt (Groen) vraagt zich af waarom Lockheed Martin nu plotseling geen omrekening naar equivalente uren meer kan maken, terwijl dat in de eerste nota wel mogelijk was. "Ik vind die omslag bijzonder vreemd", zegt hij.

Volgens de oppositie werd de eerste nota in onverdachte tijden opgemaakt. Nu de publieke discussie in België volop woedt, spelen er hogere politieke krachten mee. Zo is Lockheed Martin uiteraard niet alleen de fabrikant van de huidige F-16, maar ook van de mogelijke opvolger F-35.

"Het is logisch dat de Amerikanen de Belgische legerleiding naar de mond praten", zegt Kamerlid Dirk Van der Maelen van sp.a. "Zij willen uiteraard F-35's verkopen. Zo kunnen ze later een beroep doen op die vliegtuigen in een internationale context en hoeven ze niet zelf al het vuile werk op te knappen."

Vandeput, van zijn kant, vindt die redenering flauw. "Als we de specialisten van de fabrikant al niet meer kunnen vertrouwen, wie dan wel?" In de eerste nota van Lockheed Martin stond volgens hem ook al expliciet dat het om een erg voorwaardelijke schatting ging. "Alleen heeft de oppositie die nuance weggelaten."

Averechts uitdraaien

Is het nu definitief voorbij voor de F-16? Neen, dat niet. Lockheed Martin laat de deur nog steeds op een kier voor een verlenging. Daarvoor moeten de F-16's die nu rondvliegen worden uitgerust met sensoren die data verzamelen over het gebruik ervan. Dat zou zowat 10 miljoen euro kosten. Na die drie jaar kan bekeken worden of ze versleten zijn.

Bij Vandeput valt echter te horen dat die metingen averechts kunnen uitdraaien. Want het ziet ernaar uit dat de F-16's dit jaar intenser zullen worden gebruikt dan normaal. "Onze piloten hebben dit jaar weinig missies op de agenda staan, waardoor dit een hevig trainingsjaar wordt", klinkt het. "En tijdens de trainingen worden de toestellen net het meest op de proef gesteld."