Direct naar artikelinhoud
in memoriam

Eugeniu Iordachescu, de man die letterlijk hele kerken verzette

De Roemeense ingenieur Eugeniu Iordachescu in 2017.Beeld AFP

De Roemeense dictator Nicolae Ceaușescu wou Boekarest herscheppen met communistische rechtlijnigheid. Daarvoor moesten historische gebouwen tegen de vlakte. Een slimme ingenieur kon dat niet verdragen en bedacht een plan om hele kerken te verplaatsen.

Het was ergens in de donkere jaren 80. De dictator had een bezoek gebracht aan Pyongyang, de hoofdstad van Noord-Korea. Hij was erg onder de indruk van de moderne architectuur daar en van de strakke urbanistische aanpak. Zo moest Boekarest er ook gaan uitzien. Het hinderde niet dat hele stadswijken moesten worden afgebroken. Negenduizend huizen gingen onder de sloophamer, en dertigduizend bewoners moesten maar elders een onderkomen zoeken.

“Ik liep toevallig door de buurt die verwoest werd, toen ik een prachtig klein kerkje zag staan”, herinnerde zich Eugeniu Iordachescu, die als ingenieur voor het regime werkte. “Ik dacht: dat kan toch niet, dat ze zo’n juweeltje met de grond gelijk gaan maken?”

‘Toen de kelner de drankjes op een dienblad bracht, besefte ik plots hoe ik het moest doen’
Eugeniu Iordachescu

Het beeld bleef door zijn hoofd ­spoken. Hoewel hij zelf niet gelovig was, wou hij per se een manier vinden om de kerken van de hoofdstad te sparen. Hij kreeg een geniale inval toen hij op café zat. “Toen de kelner de drankjes bracht, besefte ik plots: het geheim waarom de glazen niet vallen, is het dienblad! Dus begon ik te fantaseren over hoe je een dienblad onder een gebouw kon schuiven.”

Bij de meesten van ons zou het bij fantaseren blijven, maar Iordachescu – zoon van een elektricien en een huisvrouw – had een lenige ingenieursgeest. Hij bedacht een plan waarbij de grond onder de gebouwen werd vervangen door een laag gewapend beton. Daarna kon je de mastodont in zijn geheel op sporen zetten, dankzij een vernuftig systeem van katrollen en ­hefbomen. Op die manier kon een kerk worden verplaatst naar een plek waar geen nieuwe autobaan doorheen liep.

Op wieltjes: in 1985 wordt het Mihai Voda-klooster in Boekarest 300 meter verplaatst.Beeld RV

Zijn collega’s verklaarden hem gek. Toch kon hij er enkele overtuigen zijn idee een kans te geven. Uiteindelijk kreeg hij toestemming van de overheid – al wou niemand die schriftelijk geven voor het geval het fout zou aflopen. Maar fout lopen deed het niet; zelfs een 18de-eeuwse kerk van 800 ton kon in haar geheel 300 meter verderop worden gerold. “Het vergde maanden van planning”, aldus de ingenieur, “maar het verrollen zelf duurde maar een paar dagen.” Soms sliep Iordachescu dan zelfs in de kerk, uit angst voor sabotage. Met lede ogen moest hij zien hoe dozijnen andere mooie gebouwen toch nog werden afgebroken.

Erkenning voor zijn werk kreeg hij pas na de dood van Ceaușescu, toen hij opeens ‘de engelbewaarder van Boekarest’ genoemd werd. “Hij was erg trots op wat hij heeft bereikt”, zei zijn zoon Nicholas. “Zelfs toen hij allang met pensioen was, was hij nog koortsachtig in de weer om de ­techniek op punt te stellen.”