© Karel Hemerijckx
VIDEO. Documentairemaker zoekt naar Bokkenrijdersgangen onder Maaseikse markt
Maandag heeft documentairemaker Rocky Grispen uit As een deel van het marktplein in Maaseik onderzocht naar mogelijke ondergrondse gangen van de Bokkenrijders. Dat deed hij met een grote zwarte doos op wielen, een bodemradar met elektromagnetische golven die tot 5 km diep in de grond fundamenten kunnen waarnemen. Zijn actie lokte alvast heel wat Maaseikenaren naar de Markt.
"Mijn vader Arnold Grispen organiseerde vele jaren geleden de nachtelijke Bokkenrijderstochten in Bergerven," zegt Rocky Grispen. "Zo kreeg ik de volkse legenden mee van deze bendes. Tijdens die tochten werden toneelstukjes opgevoerd met verhalen van de Bokkenrijders. Zo kreeg ik als kind boeiende verhalen mee. Vandaag ga ik op zoek naar het ware leven van de Bokkenrijders. Er is een kern van waarheid want het hoofd van de Bokkenrijders in Maaseik was Henri Houben die op de Markt in het pand 't Vosken woonde. In zijn kelder verzamelden de Bokkenrijders in de nacht en moesten de bendeleden hun eed aan de duivel zweren. Zelfs bij marteling mochten ze hun bendeleden niet bekendmaken. De kapitein van de Bokkenrijders is zelfs in 1785 als Bokkenrijder veroordeeld.”
© Karel Hemerijckx
“Opmerkelijk is dat rond zijn huis de meeste gangen en gewelfde kelders zijn teruggevonden. In de legendes doen deze gangen dienst als vluchtroute om de stad te verlaten, indien nodig. Met een radar verzamel ik nu gegevens. Die stuur ik door naar archeologen voor onderzoek. Ik onderzoek voorlopig een deel van de Markt tussen de Bosstraat en de Boomgaardstraat."
Pater Sangers
De grootste verteller over de Bokkenrijders blijft Pater Willem Sangers die de Maaslanders boeide met zijn 'ware' verhalen. "We kregen geschiedenisles van Pater Sangers, maar na 10 minuten les deed Pater Sangers de boeken dicht en nam hij zijn studenten mee naar de Markt", weet een oud student. "Hij vertelde bij meerdere gevels op de Markt een verhaal over de Bokkenrijders. Natuurlijk interesseerden ons deze lessen meer dan wiskunde en scheikunde."
"Als kind ging ik op leercontract in het pand Markt 33", zegt René Peustjens (67). "Het was destijds een bakkerij met een gewelfde kelder en een gang die liep tot onder de Markt. Bij de heraanleg van de Markt in 2001 zakte zelfs een vrachtwagen door deze gewelfde kelder."
"Aan de Markt 35 woonden mijn grootouders Theo Diks en Nes Janssen", weet Theo Dirks. "Ze waren conciërge van de school. Op de speelplaats waren trappen die uitgaven in een gang van zeker 10 meter lang. Ik ben er vaak geweest en wandelde dan door het slijk van de gang tot tegen een muur die de gang afsloot. Als kind kregen we mee dat het een gang van de Bokkenrijders was om de stad te ontvluchten, maar het is altijd bij verhalen gebleven."
Drossaard Clerx
Tussen 1740 en 1798 terroriseerden de Bokkenrijders rijke boeren door het leggen van brandbrieven. De brieven waren deels verbrand, maar er stond op te lezen dat de boer florijnen moest leggen onder een steen bij een boom. Zo niet, zou zijn hoeve in vlammen opgaan. De Bokkenrijders wilden op deze manier zelf hun leven verbeteren. De arme mensen lieten ze met rust. Vrederechter Pieter Ecrevisse uit Obbicht (tegenover Maaseik), noteerde tot aan zijn overlijden in 1879 heel wat Bokkenrijdersverhalen. Het was Drossaard Jan Mathijs Clerx, actief in de regio Bree-Stokkem die vermaard werd door de bestrijding van de Bokkerijders. Drossaad Clerx slaagde erin om de bendes in amper vijf jaar tijd op te rollen.
"Mijn ouders vertelden vaak dat de Bokkenrijders in de Bosstraat een kruis moesten passeren en te voet naar Siemkensheuvel gebracht werden. Op Siemkensheuvel stond een galg en werden Bokkenrijders opgeknoopt."
© Karel Hemerijckx
Nolleke van Geleen
De bekendste Bokkenrijder in het Maasland blijft Arnold Van de Wal. Zijn moeder was van Neeroeteren, maar de man leefde onder de schuilnaam 'Nolleke van Geleen '. Nolleke was schilder in de Leymveldhoeve van Dilsen en werd als Bokkenrijder opgehangen op 21 september 1789. Ook zijn echtgenote Barbara Baggen werd op 2 januari 1790 opgehangen.
"We geven Rocky Grispen graag een kans op zoek te gaan naar de mogelijke gangen onder de Markt," aldus burgemeester Jan Creemers van Maaseik. "Bij de heraanleg van de Markt in 2001 is veel genoteerd, maar je weet nooit met de nieuwe technologieën van vandaag. Plezant is dat heel wat horecazaken op de Markt hun gewelfde kelders ingericht hebben als vergaderruimten. Zo blijven de verhalen van de Bokkenrijders levend. Jammer dat Pater Sangers er niet meer is. Ik mis die man zijn boeiende verhalen."
