Triest beeld uit Botswana: tientallen nijlpaarden zitten vast in de modder en dreigen te sterven omdat hun meren opdrogen

De beelden uit de Okavangodelta in Botswana spreken boekdelen: tientallen nijlpaarden kunnen geen kant meer op. Ze zitten vast in de modder. Levensgevaarlijk voor de dieren, want hun huid mag dan wel dik zijn, ze is ook heel gevoelig voor de zon. Daarom moeten de dieren regelmatig kunnen baden. En nét dat is momenteel een probleem in het land, want meren, rivieren, plassen drogen allemaal op door de aanhoudende droogte. 

De beelden werden door natuurorganisaties aan persagentschap AFP bezorgd, om aan de alarmbel te trekken. Hoeveel dieren er al gestorven zijn, is nog niet duidelijk. 

"Rivieren drogen op en de dieren lopen gevaar", klinkt het bij Lesego Moseki, woordvoerder van het departement fauna en van de nationale parken in Gaborone. In het noorden van Botswana is de Thamalakane-rivier opgedroogd, waardoor de kuddes naar natuurlijke waterreservaten vlak bij het toeristische stadje Maun moeten gaan. Bij gebrek aan water kunnen de dieren heel agressief worden  - en ze zijn op zich al heel gevaarlijk - en naar de nabijgelegen dorpen trekken. Lokale besturen vragen dan ook dat de nijlpaarden verplaatst worden naar wildreservaten. 

De nijlpaarden zijn met uitsterven bedreigd. In Botswana leven er nog ongeveer 2.000 à 4.000 nijlpaarden in het wild - meteen een van de grootste populaties wereldwijd. 

Het is niet het eerste verontrustende bericht over droogte in zuidelijk Afrika. Al weken- en maandenlang wordt de regio geteisterd door droogte. Oxfam noemt het "een hotspot voor klimaatrampen". 

De schuldige? Weerfenomeen El Niño, dat het oostelijke deel van de Stille Oceaan om de zoveel jaar opwarmt onder invloed van veranderende windpatronen. Daardoor worden wereldwijd temperaturen de hoogte ingestuwd - in zuidelijk Afrika leidt dat tot de droogte, in andere regio's is er dan weer overvloedige regen. Tel daarbovenop nog eens bijvoorbeeld de ontbossing, zo zegt WWA (World Weather Attribution), en je krijgt een dodelijke combinatie. Of de algemene klimaatverandering ook een rol speelt in deze historische droogte is moeilijker te zeggen. Feit is wel dat de temperatuur er de afgelopen 50 jaar met 1,04 tot 1,8 graden Celsius gestegen is volgens het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering. Studies suggereren ook dat klimaatverandering El Niño nog erger maakt, waardoor de effecten nog extremer worden. 

In zuidelijk Afrika moeten volgens de Verenigde Naties momenteel naar schatting 20 miljoen mensen vrezen voor "acute honger". Het regenseizoen verloopt in de landen de laatste jaren grilliger dan normaal. Normaal valt er van november tot en met februari regen, maar dit jaar was het én later én minder. Volgens de New York Times viel er in landen al Zimbabwe, Zambia, Malawi, Angola, Mozambique en Botswana slecht een vijfde van de normale regen. De gevolgen daarvan zijn verwoestend: gewassen zijn verschrompeld, de veestapel is gekrompen en de voedselprijzen zijn geëxplodeerd. 

Verschillende landen - denk aan Malawi, Zambia en Zimbabwe - hebben daarom de voorbij weken de noodtoestand uitgeroepen.